Czy art. 308 Kodeksu postępowania karnego jest przepisem, który wyłącza obowiązek wynikający z art. 40 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty?
W szczególności, czy szpital ma obowiązek odpowiadać na pytania policji dotyczące obrażeń ciała np. uczestników wypadków, którzy korzystają ze świadczeń udzielanych przez szpital?
Artykuł 308 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) nie wyłącza stosowania przepisu art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857 z późn. zm.; dalej jako: u.z.l.l.d.).
Artykuł 308 Kodeksu postępowania karnego to przepis dotyczący tzw. przeprowadzenia czynności niecierpiących zwłoki przed wydaniem postanowienia o wszczęciu postępowania. Czynności te mogą być przeprowadzone w każdej sprawie zarówno przez prokuratora, jak i policję, mają one na celu zabezpieczenie śladów i dowodów popełnionego przestępstwa. Tajemnica lekarska w prawie polskim nie ma charakteru absolutnego i podlega wyłączeniom przewidzianym w innych przepisach. Takim wyjątkiem w pewnym zakresie jest art. 308 Kodeksu postępowania karnego - pogląd ten nie jest jednak jednoznaczny i znajdujemy w polskim piśmiennictwie prawniczym wiele głosów odmiennych np. M. Szewczyk uważa że lekarz ma obowiązek powiadomić o przygotowanym, usiłowanym lub dokonanym przestępstwie na podstawie art. 240 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) (zob. Szerzej M. Szewczyk Prawnokarna ochrona tajemnicy lekarza CzPKiNP 2000, nr 1 s. 170-171). Natomiast zdaniem T. Dukiet Nagórskiej - za zasadę należy przyjąć, że powiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego na osobie pacjenta oparte musi być o zgodę pokrzywdzonego pacjenta bądź jego przedstawiciela ustawowego. Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa na osobie pacjenta powinno być złożone za jego zgodą (lub jego przedstawiciela ustawowego). W innym przypadku nastąpi naruszenie tajemnicy lekarskiej (zob. szerzej T. Dukiet - Nagórska "Lekarski obowiązek współdziałania z organami ścigania a tajemnica lekarska” PiM 2002/12/4). Lekarz ma obowiązek powiadomić władze powołane do ścigania przestępstw, gdy przy leczeniu uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub stwierdzenia śmierci posiada podejrzenie, że powstały one w wyniku popełnienia przestępstwa (np. wypadek, pobicie) (takie zdanie prezentuje M. Nesterowicz - Prawo Medyczne - Toruń 2005). Policja o udzielenie informacji, może zwrócić się na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o Policji (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277 z późn. zm.). Policjant w takim wypadku zobowiązany jest ustnie poinformować osobę, do której zwraca się o pomoc o podstawie prawnej, rodzaju i zakresie udzielonej pomocy. Policja nie może uzyskać na tej podstawie kopii dokumentacji medycznej. Udzielone dane mogą dotyczyć: informacji, że pacjent został przyjęty na oddział, kiedy możliwe będzie przeprowadzenie z jego udziałem czynności itp., może to dotyczyć informacji związanych z zabezpieczeniem dowodów. Natomiast na żądanie prokuratora - oparte o brzmienie art. 15 § 2 Kodeksu postępowania karnego - szpital powinien przekazać kopię dokumentacji medycznej pacjenta, nawet jeżeli nie został zakończony proces leczenia. Lekarz nie jest jednak bezwzględnie zobowiązany do udzielenia informacji na temat pacjenta. Jednak przy braku sprzeciwu pokrzywdzonego (pacjenta) można w niezbędnym zakresie udzielić informacji istotnych dla biegu postępowania. Do sytuacji tej nawiązują również przepisy art. 13-14 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 417 z późn. zm.).
Uwagi
Wobec braku stricte prawnych uregulowań, należy przyjąć iż można udzielić policji informacji niezbędnych dla toku postępowania, jeżeli nie sprzeciwia się temu pokrzywdzony.
Katarzyna Lenczowska-Soboń