Szpitale mają problem z pacjentami z otyłością olbrzymią

Braki w wyposażeniu placówek, niedostatecznie rozpowszechniona wiedza o chorobie oraz zaledwie kilkunastu specjalizujących się w jej leczeniu lekarzy obesitologów – to problemy, jakie napotykają pacjenci chorzy na otyłość tzw. olbrzymią. Przeprowadzony przez Rzecznika Praw Pacjenta, a inspirowany działaniami Fundacji OD-WAGA, monitoring wykazał, że służba zdrowia nie jest przygotowana do opieki nad takimi osobami.

W rezultacie ponad pół miliona Polaków z otyłością ma ograniczony dostęp do świadczeń medycznych.

Jak wynika z przyjętego w lipcu 2017 roku  przez Radę Ministrów rocznego sprawozdania Rzecznika Praw Pacjenta, problem dostępności do świadczeń zdrowotnych dla osób z otyłością jest coraz częściej sygnalizowany przez pacjentów oraz ich rodziny.

– Zgłoszenia pacjentów głównie dotyczyły niedostosowanego dla osób z otyłością sprzętu diagnostycznego, takiego jak tomograf komputerowy oraz rezonans magnetyczny, ale także braku w szpitalu łóżek o odpowiednich parametrach udźwigu czy też niedostosowanego dla osoby z otyłością fotela stomatologicznego. Brak odpowiedniego sprzętu dla pacjentów chorujących na otyłość może oznaczać ograniczenia w możliwości wykonania konkretnego badania, a co za tym idzie osoby te mogą nie być w wystarczający sposób objęte opieką zdrowotną – komentuje Krystyna Barbara Kozłowska, p.o. Rzecznika Praw Pacjenta.

Od 2014 roku działania na rzecz zapewnienia osobom chorym na otyłość prawidłowego dostępu do usług medycznych prowadzi Fundacja Osób Chorych na Otyłość OD-WAGA. Wystąpienia Fundacji, walczącej również o upowszechnianie rzetelnych informacji o chorobie otyłości i bezpiecznych metodach wspierających jej leczenie, skłoniły Rzecznika Praw Pacjenta do podjęcia w 2015 roku działań mających na celu poprawę dostępu do świadczeń zdrowotnych tej grupy pacjentów.

Wyniki monitoringu placówek medycznych potwierdziły istnienie problemu nieprzystosowania polskiej służby zdrowia do diagnostyki, leczenia, rehabilitacji i opieki nad chorymi na otyłość tzw. olbrzymią i tzw. skrajnie olbrzymią (BMI 60+). Według danych RPP w województwach lubelskim, śląskim, świętokrzyskim i wielkopolskim nie ma łóżek pacjenckich o odpowiedniej nośności (od 150 do 300 kg). W Śląskiem oraz siedmiu innych województwach pacjenci pozbawieni są dostępu do aparatu wykonującego pozytonową tomografię emisyjną, który posiadałby odpowiednie dla chorych na otyłość tzw. olbrzymią parametry.

W całym kraju dostępnych jest jedynie kilka bariatrycznych karetek pogotowia, a także jedynie kilka stołów operacyjnych o nośności przekraczającej trzysta kilogramów. Dające realną szansę na poprawę stanu zdrowia chorych operacje bariatryczne, których przeprowadzanie determinuje odpowiedni udźwig i funkcjonalność stołów operacyjnych, wykonuje zaledwie około 30 szpitali.

W Polsce nie ma także wystarczającej liczby lekarzy specjalizujących się w leczeniu otyłości, szczególnie otyłości tzw. olbrzymiej i tzw. skrajnie olbrzymiej.

– Przedstawicielom służby zdrowia brakuje odpowiedniej wiedzy na temat postępowania z pacjentami chorymi na otyłość czy prawidłowego dawkowania im leków. Grono lekarzy przygotowanych do leczenia otyłości obejmuje zaledwie kilkudziesięciu specjalistów. To chirurdzy wykonujący zabiegi bariatryczne, których jest około czterdziestu oraz kilkunastu lekarzy obesitologów, wykształconych za granicą, gdyż w polskim systemie edukacji lekarskiej nie istnieje taka specjalizacja. Brak jest odpowiedniego sprzętu w przychodniach i szpitalach. W przypadku systemu ratownictwa nie ma także procedur transportu dla osób chorych na otyłość tzw. skrajnie olbrzymią – mówi Magdalena Gajda, społeczny Rzecznik Praw Osób Chorych na Otyłość i prezes Fundacji OD-WAGA.

 [-DOKUMENT_HTML-]

Jak wskazuje Fundacja braki w wyposażeniu placówek ograniczają możliwość korzystania ze świadczeń medycznych przez uprawnionych do nich pacjentów.

– Lekarze odmawiają wykonania zabiegów tłumacząc się, że nie dysponują odpowiednim sprzętem medycznym. Najlepiej wyposażone są szpitale wykonujące zabiegi chirurgicznego leczenia otyłości, bo mają na co dzień pacjentów, którzy takiego sprzętu potrzebują – komentuje Magdalena Gajda.

Właśnie zabiegi bariatryczne mają istotne znaczenie dla chorych na otyłość. Ministerstwo Zdrowia oddzieliło chirurgię bariatryczną od chirurgii ogólnej, tworząc, funkcjonujący od stycznia 2017 roku, nowy system refundacji zabiegów bariatrycznych.

Według opracowania Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, powołującej się na raport HTA (Health Technology Assessment), a także badań światowych, tego typu zabiegi to najskuteczniejsza metoda leczenia otyłości III stopnia i jej powikłań np. cukrzycy typu 2 czy nadciśnienia tętniczego. Przeprowadzenie operacji i opieka nad przebywającym w szpitalu chorym wymagają wyposażenia szpitala w odpowiedni sprzęt, czyli łóżka, stoły operacyjne, stoły do zabiegów ambulatoryjnych czy sprzęt diagnostyczny. Rocznie w Polsce przeprowadza się jedynie od 2 do 3 tysięcy takich zabiegów.

– Choroba otyłości, w tym jej najcięższe przypadki, dotyczy coraz większej liczby chorych. Zapewnienie sprzętu, który będzie wspomagać leczenie pacjentów z otyłością to konieczność - mówi Marek Suczyk, wiceprezes spółki Famed Żywiec, wytwórcy sprzętu medycznego, która wprowadziła stół operacyjny Famed Hyperion o udźwigu 500 kg i niewielkiej wysokości minimalnej blatu. Stół operacyjny o odpowiedniej nośności i funkcjonalności, np. w zakresie swobodnego ułożenia pacjenta poprawiającego dostępność narządów, ma istotne znaczenie przy zabiegach bariatrycznych między innymi ułatwia przeprowadzanie laparoskopii, a właśnie ta technika obecnie najczęściej jest wykorzystywana w tego rodzaju zabiegach.

Źródło: Famed