Stanowisko na temat immunoprofilaktyki chorób zakaźnych na terenach dotkniętych powodzią w Polsce opracowali: prof. Miłosz Parczewski, krajowy konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych, prof. Iwona Paradowska-Stankiewicz, krajowy konsultant w dziedzinie epidemiologii oraz dr n. med. Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny.
Jak wskazują eksperci, zagrożenia epidemiczne na terenach dotkniętych powodzią są zależne od rozmiaru zniszczeń, czasu trwania powodzi oraz sytuacji epidemiologicznej w okresie przed powodzią. W wyniku zalania różnych terenów i obiektów istnieje potencjalnie zwiększone ryzyko zachorowań na choroby przenoszone przez zanieczyszczoną wodę (np. enterotoksyczne Escherichia coli, Shigella, Salmonella, norowirusy, rotawirusy, enterowirusy, pasożyty jelitowe, a także znacznie rzadziej na wirusowe zapalenie wątroby typu A, leptospirozę, dur brzuszny).
SZKOLENIE ONLINE: „Powódź 2024” – procedury i zasady udzielania pomocy w stanie klęski żywiołowej >
Sytuacja trudna, ale stabilna
Specjaliści oceniają, że sytuacja epidemiologiczna w regionach dotkniętych powodzią jest stabilna. Z przytoczonych danych Głównego Inspektoratu Sanitarnego wynika, że od początku 2024 r. na WZW A zachorowały w całym kraju 232 osoby, w tym w województwie opolskim – 8, dolnośląskim – 20. Zarejestrowano ogółem 7 zachorowań na dur brzuszny, w tym 3 w woj. dolnośląskim, ale wszystkie przypadki były związane z pobytem za granicą. Na czerwonkę zachorowało 22 osoby, w tym 3 w woj. dolnośląskim oraz 1 osoba w woj. opolskim. Zgłoszono 6 zachorowań na tężec, w tym 2 zachorowania w woj. dolnośląskim.
Na podstawie oceny ryzyka opartej na danych epidemiologicznych nie rekomenduje się obecnie masowych (populacyjnych) szczepień ochronnych dla wszystkich osób przebywających na terenach dotkniętych powodzią. Na podstawie analizy bieżącej sytuacji obecnie rekomenduje się dobrowolne i bezpłatne szczepienia ochronne w wybranych grupach osób, w następujących sytuacjach:
1. Szczepienia przeciw tężcowi
Sam kontakt z wodą powodziową nie jest wskazaniem do podania szczepionki przeciw tężcowi. W pierwszej kolejności, szczepienia przeciw tężcowi zaleca się po urazie i zanieczyszczeniu rany.
- Szczepienie poekspozycyjne – osoby, które uległy urazowi z naruszeniem ciągłości skóry powinny zgłosić się do lekarza i po indywidualnej ocenie, może być zastosowana profilaktyka czynna lub czynno-bierna w zależności od stopnia skażenia rany (schemat profilaktyki wg PSO):
- Szczepienia przedekspozycyjne są zalecane:
- osobom dorosłym, które w ciągu ostatnich 5 lat nie otrzymały szczepienia przeciw tężcowi, uczestniczącym w czynnościach ratowniczych, porządkowych, które mają wysokie ryzyko urazu w kontakcie z wodą powodziową lub skażonymi odpadami powodziowymi (m.in. funkcjonariusze, pracownicy porządkowi, wolontariusze;
- wszystkim osobom przebywającym na terenach dotkniętych powodzią, które nie otrzymały szczepienia przypominającego w ciągu ostatnich 10 lat albo nie były szczepione w ogóle.
2. Szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A
W związku z niską zachorowalnością przed powodzią na WZW A na terenach dotkniętych powodzią, obecnie nie ma racjonalnych podstaw do zalecenia masowych szczepień przeciw tym chorobom zakaźnym
- szczepienia przedekspozycyjne są zalecane osobom, które są narażone na długotrwałą ekspozycję na odpady popowodziowe, ścieki, oczyszczanie wody, przygotowywanie żywności na masową skalę, personel medyczny;
- szczepienia poekspozycyjne są zalecane osobom po kontakcie z osobą chorą lub jej wydalinami, wydzielinami, przedmiotami skażonymi.
3. Szczepienia przeciw durowi brzusznemu
W związku z niską zachorowalnością na dur brzuszny przed powodzią na terenach dotkniętych klęską żywiołową, obecnie nie ma racjonalnych podstaw do zalecenia masowych szczepień przeciw tej chorobie zakaźnej. Szczepienia przedekspozycyjne są zalecane osobom, które zawodowo są narażone na długotrwały kontakt ze skażonymi przedmiotami (w tym służby ratunkowe, strażacy, policja, WOT, wojsko, pracownicy przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych) oraz personel medyczny.
Jak zaznaczają eksperci, powyższe stanowisko będzie aktualizowane, jeśli sytuacja epidemiologiczna na terenach dotkniętych powodzią ulegnie istotnej zmianie.
Obowiązek szczepień wśród funkcjonariuszy
Początkowo projekt nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw przewidywał obowiązek szczepienia policjantów, funkcjonariuszy Straży Granicznej i strażaków Państwowej Straży Pożarnej, którzy biorą udział w usuwaniu skutków powodzi. Projektowane przepisy zakładły, że w przypadku możliwości wystąpienia na stanowisku służbowym szkodliwego biologicznego czynnika chorobotwórczego, przeciw któremu jest dostępna szczepionka, policjant, funkcjonariusz i strażak jest obowiązany poddać się szczepieniom ochronnym. Podkreślono, że nie dopuszcza się do pełnienia służby na stanowisku, gdzie występuje szkodliwy biologiczny czynnik chorobotwórczy, jeżeli nie posiada on wymaganych szczepień ochronnych.
W wersji projektu ustawy, który trafił do Sejmu słowo słowo musi zastąpiono słowem może, znosząc obowiązek. Ustawa jest obecnie procedowana w Sejmie
Więcej tekstów o powodzi przeczytasz w specjalnej sekcji: Prawo na czas powodzi
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
