Dzieci i młodzież nie muszą mieć skierowania do psychologa, psychoterapeuty czy świadczeń środowiskowych (zgodę na leczenie muszą wyrazić rodzice lub przedstawiciele ustawowi). Reguluje to art. 57 ust. 2 pkt 15 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Od 1 września 2020 r. także dorośli nie potrzebują skierowania do psychologa w stanie epidemii lub zagrożenia epidemicznego. Wprowadził to art. 30 ustawy z 14 sierpnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu. Stan zagrożenia epidemicznego obowiązuje w Polsce od 16 maja 2022 r. do odwołania.

Czytaj także na Prawo.pl: Koniec obostrzeń nie zakończy stanu zagrożenia epidemicznego>>

- Skierowanie dla osoby dorosłej nie jest też wymagane w przypadku, gdy termin wizyty psychologicznej zostanie wyznaczony po terminie odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii – podkreśla Andrzej Troszyński, p.o. rzecznik prasowy Centrali NFZ.

Sprawdź w LEX: Czy pacjent na podstawie skierowania ma prawo leczyć się w dowolnym miejscu w kraju? >

 

Do psychologa bez skierowania jednak nie zawsze

Jak się jednak okazuje, nie w każdej placówce tak to działa. Z informacji zebranych przez Prawo.pl wynika, że bez skierowania od lekarza rodzinnego do psychologa nie dostaniemy się np. w Przychodni Zdrowia Psychicznego w Państwowym Instytucie Medycznym MSWiA w Warszawie. Wizyta u psychologa dla dorosłych byłaby tu możliwa w ciągu miesiąca. Natomiast do psychoterapeutów obecnie zapisy są wstrzymane z powodu braku specjalistów. Nie wiadomo, kiedy zostaną wznowione.

Sprawdź w LEX: Czy skierowania wystawione przez lekarzy wykonujących zawód w innych państwach UE należy traktować jako tożsame ze skierowaniami polskimi? >

Podobnie bez skierowania wewnętrznego od psychiatry nie dostaniemy się do psychologa w Poradni Psychologiczno-Psychoterapeutycznej w Wojewódzkim Szpitalu Psychiatrycznym w Gdańsku. Tutaj procedura jest następująca: najpierw należy zapisać się do psychiatry (najbliższy termin w lipcu br.), poczekać ok. miesiąca na diagnozę. Psychiatra, jeśli uzna za konieczne wizyty u psychologa, wystawi skierowanie wewnętrzne. Na świadczenie w postaci wsparcia psychologicznego poczekamy ok. 8 miesięcy, a na rozpoczęcie psychoterapii ok. roku, innym świadczeniem jest bowiem porada psychologiczna a innym terapia.

Termin oczekiwania na wizytę do specjalisty dla dzieci w tej placówce jest jeszcze dłuższy – najwcześniej byłoby to możliwe w lutym 2024 r.

Sprawdź w LEX: Jak długo jest ważne zaświadczenie lekarza psychiatry lub neurologa dziecięcego niezbędne do przyznania i świadczenia specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi? >

Czas oczekiwania na terapię "na NFZ"

Jeszcze dłużej na rozpoczęcie terapii na NFZ poczekamy w Poradni Zdrowia Psychicznego w SPZOZ nr 1 w Rzeszowie dla dorosłych. Na pierwszą konsultację z psychologiem trzeba poczekać tutaj ok. 5 miesięcy, a po konsultacji czas oczekiwania na roczną terapię to rok-półtora roku, czyli w sumie poczekamy ok. 2 lat.

Tutaj także obecnie wstrzymane są pierwszorazowe zapisy do psychoterapeutów ze względu na bardzo duże obłożenie pacjentami. Nie wiadomo, kiedy zapisy będą odblokowane.

Czytaj także na Prawo.pl: Psychiatrów dziecięcych jak na lekarstwo - zaledwie kilku na województwo>>

 

Jak informuje rzecznik Funduszu, NFZ gromadzi dane o liście oczekujących w odniesieniu do komórki organizacyjnej, a nie specjalisty. Mediana średniego rzeczywistego czasu oczekiwania (w dniach) w przypadkach stabilnych do poradni (tylko za luty 2023 r.):

  • zdrowia psychicznego dla dorosłych - 28, 
  • psychologicznej dla dorosłych – 14,
  • zdrowia psychicznego dla dzieci – 30,
  • psychologicznej dla dzieci – 5.

Według danych NFZ w lutym 2023 r. do wszystkich wymienionych wyżej placówek czas oczekiwania w przypadkach nagłych zarówno dla dorosłych, jak i dzieci to 0 dni. Jednak nawet we Wrocławskim Centrum Zdrowia w placówce dla dzielnicy Fabryczna, gdzie terminy są bardzo korzystne, pierwsza wizyta u psychologa może się odbyć za 2-3 dni.

Jeśli psycholog zdecyduje, że konieczna jest psychoterapia, to spotkanie odbywa się raz w tygodniu, a terapia trwa co najmniej przez 6 tygodni. W zależności od potrzeb może ona trwać nawet do kilku lat. Wsparcie psychologiczne w tej placówce polega na trzech spotkaniach, po których nastąpi decyzja specjalisty w sprawie formy dalszej pomocy.

Sprawdź też: Czy dyrektor szkoły może nie dopuścić do zajęć uczennicę po próbie samobójczej w celu przeprowadzenia diagnozy lęku szkolnego? >>>

W Szpitalu Wolskim w Warszawie interwencyjnie do psychologa można dostać się w czasie do ok. 2 tygodni, w trybie stabilnym do ok. miesiąca. Na rozpoczęcie terapii trzeba tu poczekać ok. dwóch lat, zdarza się czasami, że jest to rok, ale świadczy to już o dużym szczęściu pacjenta.

Obecnie nie można zapisać dziecka na pierwszorazową wizytę do NZOZ nr 1 Katarzyna Szalewska w Gdańsku. Trzeba zadzwonić ok. 20 kwietnia, by próbować zapisać dziecko do psychologa na maj, ale też bez gwarancji, że się uda, gdyż tak wielu jest pacjentów.

Gardziel Monika Katarzyna: Prawo dziecka do wyrażania własnych poglądów >>>

Zapotrzebowanie na wsparcie psychologiczne rośnie

Tymczasem liczba potrzebujących wsparcia psychologicznego w Polsce rośnie. Dzieci, które skorzystały z porady psychologicznej w zakresie opieki psychiatrycznej w 2020 r. było 75 683, w 2021 r. już 139 812. Liczba ta wzrosła w 2022 r. o ponad 29 tys. Podobnie liczby rosną w przypadku pacjentów dorosłych:

  • 2020 – 159 610 pacjentów,
  • 2021 – 178 035,
  • 2022 – 202 924.

W sumie w ciągu ostatnich trzech lat ze świadczeń w obszarze zdrowia psychicznego na NFZ skorzystało ponad 925 tys. osób. Udzielono im ponad 4,5 mln świadczeń z zakresu porady psychologicznej.

Sprawdź w LEX: Czy lekarz POZ może zaordynować leki zlecone przez psychiatrę? >>>