W czasie trwania programu pilotażowego, od 1 czerwca do 30 listopada 2022 r., przeprowadzono 850 przeglądów lekowych w 75 aptekach w Polsce. Przegląd lekowy jest usystematyzowanym wywiadem, przeprowadzanym przez farmaceutę z pacjentem, którego celem jest optymalizacja stosowanej przez pacjenta farmakoterapii. Jedna trzecia Polaków po 65. roku życia przyjmuje co najmniej pięć leków dziennie.

Czytaj także na Prawo.pl: Farmaceuta będzie sprawdzał, czy pacjent dobrze bierze leki

W ramach tej usługi są trzy spotkania z farmaceutą: wywiad z pacjentem, przekazanie przez farmaceutę pacjentowi i lekarzowi rekomendacji - indywidualnego planu opieki farmaceutycznej i informacja zwrotna od pacjenta, co udało mu się wdrożyć z przekazanych rekomendacji.

Czytaj także na Prawo.pl: Prof. Neumann-Podczaska: Pilotaż pokazuje skuteczność przeglądów lekowych

 

Raport po pilotażu przeglądów lekowych wciąż nieopublikowany

Pilotaż odbył się na podstawie rozporządzenia MZ z 2 grudnia 2021 r. w sprawie programu pilotażowego przeglądów lekowych. Raport z pilotażu został przedstawiony oficjalnie na konferencji prasowej z udziałem MZ w czerwcu 2023 r. Obecnie wciąż jest w ocenie Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT).

– Wciąż czekamy na wyniki tej oceny, ostatnio poproszono mnie mocą pisma urzędowego o przedstawienie surowej bazy danych, które prezentowaliśmy w raporcie 30 czerwca, co pozwali mi sądzić, że Agencja zajmuje się raportem – mówi dr hab. n. med. Prof. UMP Agnieszka Neumann-Podczaska, koordynator Ministerialnego Pilotażu Przeglądów Lekowych.

Do standardów przeglądu lekowego, utworzonego jako załącznik do raportu po pilotażu, nie odniosła się też Naczelna Izba Aptekarska. Raport zawierający wnioski wynikające z ewaluacji pilotażu, zgodnie z rozporządzeniem, ministrowi zdrowia przedstawia NFZ w ciągu miesiąca od dnia jego zakończenia. Ma być on także opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej NFZ, jednak dotychczas raport nie został upubliczniony. NFZ nie odpowiedział na zadane przez nas pytanie, kiedy raport zostanie opublikowany.

WZÓR DOKUMENTU: Karta indywidualnego planu opieki farmaceutycznej (IPOF) >

 

Powstało Polskie Towarzystwo Opieki Farmaceutycznej

Tymczasem farmaceuci, którzy uczestniczyli w pilotażu przeglądów lekowych, nie chcą czekać na wprowadzenie tej usługi do koszyka świadczeń przez ministerstwo, gdyż w ich przekonaniu, przegląd jest potrzebny jak najszybciej.

– Miałam w ostatnim czasie setki zgłoszeń od farmaceutów z całej Polski, aby szukać innych rozwiązań i źródeł finansowania przeglądu. Widzą ogromną potrzebę, aby mógł być wykonywany – mówi prof. Neumann-Podczaska.

Dlatego też farmaceuci zdecydowali się na założenie Polskiego Towarzystwa Opieki Farmaceutycznej (PTOF), które obecnie czeka na wpis do KRS.

– W ciągu kilku dni mamy ponad 1000 członków Towarzystwa – dodaje prof. Neumann-Podczaska, obecnie także prezes PTOF. Nawiązało już ono współpracę ze Stowarzyszeniem MANKO - Głos Seniora, które od początku popiera ideę przeglądów lekowych, a właśnie rozpoczęło kampanię „Zażywaj leki bezpiecznie”. W opinii Stowarzyszenia poprawność i bezpieczeństwo leczenia farmakologicznego osób starszych z wielolekowością jest jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej geriatrii.

Standardy opieki geriatrycznej - teoria rozmija się z praktyką

 

Przeglądy lekowe w Poznaniu już od kilku lat, inne samorządy chętne

PTOF chce szukać innego finansowania, zanim przeglądy lekowe zostaną wprowadzone do koszyka świadczeń gwarantowanych finansowanych przez NFZ. Dobre praktyki w tym zakresie są już od lat.

- Poznański projekt „OF-Senior” w latach 2011-2017 pokazał na próbie 300 pacjentów, że farmaceuta może skutecznie optymalizować farmakoterapię. Punkty opieki farmaceutycznej (POF) działają w Poznaniu od 2019 r., jako pierwsze takie rozwiązanie w Polsce i są finansowane przez Urząd Miasta Poznania – mówi koordynator Ministerialnego Pilotażu Przeglądów Lekowych.

- Działały nawet w pandemii, gdy farmaceuci przenieśli swoje usługi na platformy online. Mogą korzystać z tego rozwiązania osoby od 65. r.ż., których najczęściej dotyczy problem wielolekowości - dodaje. Urząd Miasta Poznania za realizację programu POF 70+ otrzymał nagrodę MZ w IV Konkursie "Zdrowy Samorząd" w kategorii „Zdrowa gmina”.

Prezes PTOF podkreśla, że do Towarzystwa już zgłaszają się inne samorządy, które są gotowe podjąć się finansowania przeglądów lekowych dla seniorów z ich terenu. Kampania Stowarzyszenia MANKO „Zażywaj leki bezpiecznie” zachęca gminy do udziału w niej poprzez przystąpienie do programu „Gmina przyjazna seniorom”.

– Działamy razem, bo nie możemy zmarnować wielkiej energii i potencjału farmaceutów zaangażowanych w pilotaż. Włożyli w niego mnóstwo pracy, ale przede wszystkim zobaczyli, jakie efekty przynosi. Sami alarmują, że potrzeba przeglądów lekowych jest ogromna – mówi prof. Neumann-Podczaska.

Czytaj też w LEX: Duża nowelizacja ustawy refundacyjnej z 17.08.2023 r. - przegląd zmian >

 

Przegląd lekowy miał być wcześniej

Wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski w styczniu, podczas konferencji „Pilotaż przeglądów lekowych w Polsce wg Rozporządzenia MZ – mamy wyniki fazy wykonawczej projektu”, podkreślił, że obecnie w ustawie o świadczeniach gwarantowanych ze środków publicznych nie ma zakresu świadczeń udzielanych przez farmaceutów. Z tego powodu konieczne jest dopisanie do niej usług farmaceutycznych jako świadczeń gwarantowanych.

Czytaj też w LEX: Opieka farmaceutyczna jako narzędzie promocji apteki - granice dozwolonych prawem działań >

- W zmianach legislacyjnych trzeba m.in. uwzględnić zasady współpracy pomiędzy farmaceutami jako personelem medycznym i osobami, które wystawiają recepty, czyli lekarzami i pielęgniarkami. Wówczas wraz z rozporządzeniem Ministra Zdrowia moglibyśmy ten temat zakończyć do końca roku – mówił wtedy wiceminister. Jeszcze wcześniej, w lipcu 2022 r. wiceminister Miłkowski zapowiadał, że przegląd lekowy ma szansę trafić do świadczeń gwarantowanych w 2024 roku.

Czytaj także na Prawo.pl: Farmaceuta będzie sprawdzał, czy pacjent dobrze bierze leki

 

Pozytywna ocena pilotażu w ministerialnym dokumencie

Pod koniec tego roku Ministerstwo Zdrowia jest wyraźnie bardziej sceptyczne co do wprowadzenia przeglądu lekowego jako świadczenia gwarantowanego.

- Nie wykluczamy dodania przeglądów lekowych do koszyka świadczeń gwarantowanych. Jednak obecnie taka deklaracja byłaby przedwczesna – zarówno co do przedmiotu takiego świadczenia, jak i daty jego wprowadzenia – odpowiada nam resort.

Dodaje, że minister zdrowia wystąpił także do Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji o ocenę zakwalifikowania opieki farmaceutycznej jako świadczenia gwarantowanego.

Czytaj też w LEX: Rola właściciela apteki a samodzielność kierownika i farmaceuty >

Co ciekawe, resort zdrowia podkreśla w udzielonej nam odpowiedzi, że wciąż analizuje kształt przyszłego potencjalnego świadczenia, ponieważ wyniki pilotażu nie dały jednoznacznych odpowiedzi na wiele zagadnień. Jednak w opublikowanym przez MZ z końcem września raporcie: „Polityka Lekowa Państwa 2018-2022” znalazło się bardzo pozytywne podsumowanie opieki farmaceutycznej w przeglądach lekowych. Raport wskazuje, że pilotaż przeglądów lekowych pozwolił na zmniejszenie natężenia wielolekowości u 65 proc. pacjentów, którzy ukończyli pełny cykl działań w ramach projektu.

Aż 85 proc. z nich potwierdziła poprawę samopoczucia, a 13 proc. ustąpienie dolegliwości. Pacjenci mieli sześć problemów lekowych przed przeglądem, a tylko jeden po nim. U 39 proc. pacjentów wyeliminowano stosowanie nieprawidłowych terapii. Aż 94 proc. z nich przyznało, że rekomendacje specjalistów w ramach przeglądu lekowego zwiększają ich poziom wiedzy lub bezpieczeństwo przyjmowania preparatów.

Tymczasem aż jedna trzecia Polaków po 65. roku życia przyjmuje co najmniej 5 leków dziennie, a 2 mln Polaków wykupuje w ciągu miesiąca więcej niż 5 substancji czynnych.

Czytaj też w LEX: Ograniczenia w wystawianiu recept przez lekarzy >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.