1. Wstęp
Zbliża się termin rozliczenia przez medyków dochodów za rok 2009, czyli złożenia zeznania podatkowego do 30 kwietnia 2010 r. Dla niektórych lekarzy lub pielęgniarek termin wypełnienia niektórych deklaracji jest nawet wcześniejszy bo jest nim 31 stycznia 2010. Dotyczy on osób opłacających podatek za pomocą uproszczonych form opodatkowania takich jak ryczałt ewidencjonowany, gdzie trzeba wypełnić PIT - 28 lub kartę podatkową, gdzie osoby, które rozliczają się za jej pomocą, wypełniają PIT - 16A. Dodatkowo jednak te i inne osoby mogą być zobowiązane do złożenia zeznania w związku z uzyskiwaniem dochodów objętych podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Obowiązek taki wynika z art. 45 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej jako: u.p.d.).
W przypadku uzyskiwania jednego rodzaju dochodów zasady wypełnienia deklaracji podatkowej są proste, komplikacje występują w przypadku osiągania różnych rodzajów dochodów lub korzystania ze zwolnień lub ulg podatkowych.

2. Wypełnianie deklaracji a uzyskiwane dochody
Lekarz lub pielęgniarka pomimo uzyskiwania dochodów nie zawsze musi samodzielnie wypełniać zeznanie podatkowe. Jeżeli nie korzystamy z ulg podatkowych (poza ulgą związaną ze zwrotem nienależnie pobranych świadczeń, lub wyższych kosztów uzyskania przychodu), wspólnego rozliczania oraz osiągamy dochody wyłącznie będąc zatrudnionym na umowę o pracę w zakładzie opieki zdrowotnej, to nie musimy wypełniać zeznania podatkowego. Zgodnie z art. 37 u.p.d. uczyni to za nas pracodawca pod warunkiem, że złożyliśmy do niego w odpowiednim czasie, czyli do 10 stycznia 2010 r., odpowiedni wniosek tj. PIT- 12. Wtedy otrzymamy dokonane przez naszego pracodawcę rozliczenie w postaci PIT- 40. Nie oznacza to jednak, że nie wolno nam już samemu dokonać rozliczenia. Jeśli zmienimy zdanie i uznamy, że chcemy skorzystać z ulgi podatkowej, to na podstawie otrzymanej deklaracji PIT- 40 lekarz lub pielęgniarka może dokonać rozliczenia.
Przystępując do wypełnienia obowiązku złożenia zeznania rocznego należy ustalić rodzaj deklaracji jaką powinniśmy wypełnić. Do wyboru są: PIT - 36, PIT - 36L, PIT - 37, PIT - 38, PIT - 39. Generalnie PIT - 36 wypełniamy wtedy, gdy w trakcie roku mieliśmy obowiązek płacenia zaliczek na podatek dochodowy. Szczególnie kiedy osiągaliśmy dochody z działalności gospodarczej, najmu lub z zagranicy. PIT - 36L jest wypełniany, gdy medyk prowadził działalność gospodarczą oraz dodatkowo wybrał podatek liniowy (19%). Jeśli w trakcie roku generalnie nie mieliśmy dochodów, od których płaciliśmy zaliczki, to wtedy rozliczamy się składając do urzędu PIT - 37. PIT - 38 przewidziany jest dla rozliczenia dochodów tzw. kapitałowych (np. ze sprzedaży akcji, inwestowaniu w fundusze inwestycyjne). PIT - 39 dotyczy dochodów ze sprzedaży nieruchomości nabytych po 2008 roku. Jeżeli uzyskujemy dochody, które powodują konieczność wypełnienia PIT-36 (np. dochody z najmu) oraz dochody wykazywane w PIT - 37 (np. dochody z pracy), to wypełniany jest jeden PIT - 36.

Przykład 1
Lekarz uzyskał dochody w ramach prywatnej praktyki lekarskiej, dodatkowo osiągnął dochody z najmu lokalu mieszkalnego oraz dochody z pracy i inwestowania na Giełdzie Papierów Wartościowych.
W zależności od sytuacji medyk może być zobowiązany do złożenia różnej liczby zeznań podatkowych. Jeżeli dochody z działalności gospodarczej są rozliczane na zasadach ogólnych (według skali podatkowej), to lekarz będzie musiał wypełnić następujące deklaracje podatkowe:
- PIT - 36, w którym wykaże dochody w ramach prywatnej praktyki lekarskiej, dochody z najmu lokalu mieszkalnego oraz dochody z pracy;
- PIT - 38 dla dochodów z inwestowania na Giełdzie Papierów Wartościowych.
Jeżeli dochody z działalności gospodarczej są objęte podatkiem liniowym, to lekarz będzie musiał wypełnić następujące deklaracje podatkowe:
- PIT - 36, w którym wykaże dochody z najmu oraz dochody z pracy;
- PIT - 36L, w którym wykaże dochody z prywatnej praktyki lekarskiej;
- PIT - 38 dla dochodów z inwestowania na Giełdzie Papierów Wartościowych.
W zależności od wyboru sposobu rozliczenia dochodów z działalności gospodarczej może się zmienić liczba wypełnianych deklaracji. Jeśli wypełniamy PIT - 36 lub PIT - 36L w związku z osiąganymi dochodami z działalności gospodarczej, to dodatkowo musimy wypełnić załącznik PIT - B.
Dla potrzeb prawidłowego wypełnienia deklaracji korzystamy z własnych danych (np. podatkowej księgi przychodów i rozchodów) oraz informacji jakie przesyłają płatnicy - najczęściej jest to PIT - 11 oraz PIT - 8c.
Gdy korzystamy z ulg podatkowych należy sięgnąć do PIT - O, gdzie ujęte są odliczenia odejmowane od podatku (np. ulga na dzieci) oraz PIT - D, który służy uwzględnieniu ulg pomniejszających dochód (np. darowizny).

3. Szczególne przypadki przy składaniu deklaracji podatkowych
Wypełniając zeznania podatkowe mogą wystąpić bardzo zróżnicowane przypadki, które dodatkowo mogą utrudnić wybór i wypełnianie zeznań podatkowych. Do najistotniejszych zaliczyć należy: wspólne rozliczenie małżonków lub samotnych rodziców, rozliczenie ulg w przypadku składania PIT - 28, osiąganie dochodów ze sprzedaży mieszkania, uzyskiwanie dochodów z zagranicy, konieczność doliczenia dochodów dzieci.
Małżonkowie mogą się wspólnie rozliczyć pod warunkiem spełnienia wymogów zawartych w przepisach (art. 6 u.p.d.). W szczególności muszą złożyć wniosek o wspólne rozliczenie. Złożenie wniosku następuje przez zakreślenie odpowiedniego kwadracika w PIT - 36 lub PIT - 37. Istotne jest, aby złożyć deklarację przed 30 kwietnia 2010 r.. Uprawnienie takie przysługuje również rodzicom samotnie wychowującym dzieci.
Należy zwrócić szczególną uwagę na wypełnianie załączników dotyczących ulg w przypadku wcześniejszego wypełnienia PIT - 28 oraz skorzystania z ulg podatkowych. Przepisy pozwalają na dokonanie odliczeń zarówno w ryczałcie ewidencjonowanym jak i na zasadach ogólnych, jednakże nie wolno odliczać dokładnie tych samych kwot. Wolno natomiast dzielić niektóre ulgi pomiędzy poszczególne formy opodatkowania.
W przypadku sprzedaży nieruchomości nabytej w latach 2007 -2008 nie wypełnia się PIT - 39, lecz PIT - 36 lub PIT - 38. W obu deklaracjach przewidziano możliwość rozliczenia takiej sprzedaży, nie precyzując kiedy należy korzystać z PIT - 36 a kiedy z PIT - 38. Wydaje się że osoba, która nie ma innych dochodów powinna wypełnić PIT - 38, nie będzie jednak błędem jeśli skorzysta z PIT - 36. Kiedy uzyskuje dochody z pracy może powstać pytanie, czy należy wypełnić PIT - 37 (dla dochodów z pracy) i PIT - 38 (dla dochodów ze sprzedaży mieszkania) czy też wypełnić PIT - 36 ujmując w nim jeden i drugi rodzaj dochodu. Wydaje się, że oba rozwiązania będą poprawne.

W razie uzyskania przez lekarza lub pielęgniarkę dochodów z zagranicy, wystąpić może konieczność wypełnienia PIT - 36 oraz dodatkowo załącznika PIT - ZG. Warto pamiętać, że przy dochodach z zagranicy może wystąpić prawo do skorzystania z tzw. ulgi abolicyjnej. Szczególnie istotne jest wtedy określenie z jakiego kraju osiągnięto dochody, bo to ma wpływ na wyliczenia podatku. Zdecydowanie rzadziej wystąpi u medyków sytuacja, kiedy PIT - ZG załączony będzie do PIT - 36L, PIT - 38, lub PIT - 39.
Szczególną sytuacją może być osiąganie dochodów przez małoletnie dzieci lekarza lub pielęgniarki. W zależności od sytuacji na rodzicu może spoczywać obowiązek dokonania rozliczenia poprzez wypełnienie deklaracji w imieniu swojej pociechy (np. uzyskania przez nią dochodów z pracy) lub doliczenia do własnej deklaracji dochodów dzieci. Wówczas należy wypełnić PIT - 36 oraz załącznik PIT - M.
(...)

Witczak Radosław