Czy obcokrajowiec bez numeru pesel może złożyć oświadczenie o prawie do świadczeń zdrowotnych w przypadku, kiedy E-WUŚ nie potwierdza prawa do takich świadczeń?
Obcokrajowiec może złożyć oświadczenie o prawie do świadczeń zdrowotnych w przypadku gdy E-WUŚ tego nie potwierdza, wyłącznie jeśli posiada statusu świadczeniobiorcy.
Zgodnie z art. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - dalej u.ś.o.z. status świadczeniobiorcy posiadają:
1) osoby objęte powszechnym - obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym, zwane dalej "ubezpieczonymi",
2) inne niż ubezpieczeni osoby posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które posiadają obywatelstwo polskie lub uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach - dalej u.o.c., spełniające kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z 12.03.2004 r. o pomocy społecznej, co do których nie stwierdzono okoliczności, o której mowa w art. 12 tej ustawy, na zasadach i w zakresie określonych dla ubezpieczonych,
3) inne niż wymienione w pkt 1 i 2 osoby, które nie ukończyły 18. roku życia:
a) posiadające obywatelstwo polskie lub
b) które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d u.o.c., posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
4) inne niż wymienione w pkt 1-3 osoby posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które są w okresie ciąży, porodu lub połogu:
a) posiadające obywatelstwo polskie lub
b) które uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d u.o.c.
[-DOKUMENT_HTML-]
Zgodnie z art. 50 u.ś.o.z. Świadczeniobiorca ubiegający się o udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej jest obowiązany przedstawić dokument potwierdzający uprawnienie do świadczeń. Przy czym przedstawienie przez świadczeniobiorcę takich dokumentów, nie jest wymagane, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące warunki:
1) świadczeniobiorca potwierdzi swoją tożsamość poprzez okazanie dowodu osobistego, paszportu, prawa jazdy albo legitymacji szkolnej; legitymacja szkolna może być okazana jedynie przez osobę, która nie ukończyła 18. roku życia;
2) świadczeniodawca (…) uzyska potwierdzenie prawa do świadczeń opieki zdrowotnej osoby ubiegającej się o udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej w systemie E-WUŚ (Elektroniczna Weryfikacja Uprawnień Świadczeniobiorców).
Z kolei, jeżeli uprawnienie takie nie zostanie potwierdzone w systemie E-WUŚ, świadczeniobiorca ubiegający się o udzielenie świadczenia może złożyć oświadczenie, że takie uprawnienie posiada. Świadczeniobiorca składający oświadczenie, jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Posiadam prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych." Wzór oświadczenia określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z 10 marca 2015 roku w sprawie wzorów oświadczeń o przysługującym świadczeniobiorcy prawie do świadczeń opieki zdrowotnej.
W przypadku gdy świadczenie opieki zdrowotnej zostało udzielone pomimo braku prawa do świadczeń opieki zdrowotnej w wyniku złożenia powyższego oświadczenia, osoba, której udzielono świadczenia opieki zdrowotnej, jest obowiązana do uiszczenia kosztów tego świadczenia. Koszty świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych w takich przypadkach, które poniósł Narodowy Fundusz Zdrowia, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Dyrektor oddziału wojewódzkiego Funduszu wydaje decyzję administracyjną ustalającą obowiązek poniesienia kosztów i ich wysokość oraz termin płatności.
Jeżeli powyższa procedura weryfikacyjna została zachowana i nawet jeżeli świadczeniobiorca nie był uprawniony do świadczeń, a złożył powyższe oświadczenie, zgodnie z art. 50 ust. 15 u.ś.o.z. Fundusz nie może odmówić świadczeniodawcy sfinansowania z powodu braku prawa do świadczeń opieki zdrowotnej osoby, która uzyskała to świadczenie, albo żądać od niebędącej świadczeniodawcą osoby uprawnionej w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o refundacji, zwrotu kosztów świadczenia opieki zdrowotnej poniesionych przez Fundusz pomimo braku prawa do świadczeń opieki zdrowotnej osoby, która uzyskała to świadczenie na podstawie recepty wystawionej przez osobę uprawnioną. A contrario, jeżeli procedura weryfikacji uprawnień nie została zrealizowana i świadczenie zostało udzielone osobie nieuprawnionej, Fundusz ma prawo dochodzić tych roszczeń od świadczeniodawcy.
W konsekwencji, w opisanej sytuacji faktycznej, świadczeniodawca powinien zweryfikować status osoby ubiegającej się o uzyskanie świadczenia, a więc sprawdzić czy cudzoziemiec, w rozumieniu art. 2 może być świadczeniobiorcą, a więc:
1) może być osobą ubezpieczoną jeśli przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy w celu wykonywania pracy, zezwolenia na pobyt czasowy z wyłączeniem zezwolenia udzielonego na podstawie art. 181 ust. 1 u.o.c., zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany, względnie czy jest to osoba która uzyskała w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą albo korzystają z ochrony czasowej na jej terytorium, albowiem tylko takie osoby mogą być osobami ubezpieczonymi w Polsce (art. 3 u.ś.o.z.).
2) może być świadczeniobiorcą inną niż osoba ubezpieczona, jeśli korzysta ze świadczeń w określonych sytuacjach (art. 2 ust. 1 pkt 2, pkt 3 lit b lub pkt 4 lit. b u.ś.o.z.) i ma określony status pobytu w Polsce oraz miejsce zamieszkania.
Powyższe zasady nie mają zastosowania do cudzoziemców - obywateli Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), do których zastosowanie będą miały przepisy art. 51-53 u.ś.o.z.