Od 1 czerwca ma działać program finansowania in vitro. Jak powiedziała ministra zdrowia Izabela Leszczyna, to "program dla wszystkich, którzy borykają się z niepłodnością". - Mamy w nim nowy komponent - onkopłodność. Dla wszystkich osób, które muszą poddać się terapii onkologicznej, często wyniszczającej dla organizmu: mrożenie gamet - zaznaczyła. 

Czytaj także na Prawo.pl: Za młoda na in vitro? Refundowana procedura nie dla każdego

Dorota Korycińska, prezes Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej (OFO), podkreśla, że osoba, która otrzymuje diagnozę nowotworu, skupia się na leczeniu i przeżyciu, bo rak niepotrzebnie powszechnie jest ciągle uznawany za chorobę o wysokim ryzyku utraty życia. - Taka osoba może nie mieć świadomości, że w konsekwencji leczenia może mieć problemy z płodnością. Nie informują o tym często także lekarze - zaznacza.

Jakub Kosikowski, rzecznik Naczelnej Rady Lekarskiej, rezydent onkologii zaznacza, że swoich pacjentów, chorujących na raka jądra, informował o możliwości utraty płodności.  - Jeśli nie stać ich było na jej zachowanie przez mrożenie gamet, te osoby płodność traciły. Z rozmów z pacjentami wiem, że nie każdy leczący się onkologicznie wykorzysta takie rozwiązanie. Dobrze jednak, aby taka możliwość była, bezpłatnie - zaznacza. 

 

Konsekwencje leczenia onkologicznego dla płodności

W komunikacie na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia można przeczytać, że w przypadku leczenia onkologicznego możliwe jest uszkodzenie zdolności prokreacyjnych, zarówno na skutek zniszczenia narządów płciowych przez chorobę, jak i w efekcie zastosowanego leczenia. Chemioterapia i radioterapia wpływają niekorzystnie na funkcjonowanie całego układu rozrodczego i hormonalnego, prowadząc do znacznego lub całkowitego upośledzenia płodności.

U kobiet istnieje ryzyko, że radioterapia może spowodować:

  • utratę zainteresowania seksem – stan ten zwykle ustępuje po zakończeniu leczenia
  • usztywnienie i zwężenie pochwy – spytaj swojego ginekologa o poradę
  • suchość pochwy – pomocne mogą być lubrykanty, środki nawilżające do pochwy i kremy lecznicze
  • wczesną menopauzę – może powodować objawy takie jak uderzenia gorąca i nocne poty, ale leczenie hormonalną terapią zastępczą (HTZ) może pomóc
  • niepłodność (zatrzymanie pracy jajników) – jeśli istnieje takie ryzyko, możliwe jest pobranie i zamrożenie części komórek jajowych przed rozpoczęciem leczenia

U mężczyzn istnieje ryzyko, że radioterapia może spowodować:

  • utratę zainteresowania seksem – stan ten zwykle ustępuje po zakończeniu leczenia
  • trudności z uzyskaniem erekcji (zaburzenia erekcji) – problem ten zwykle ustępuje z czasem i dostępnych jest kilka metod leczenia zaburzeń erekcji
  • ból przy wytrysku – powinien upłynąć kilka tygodni po zakończeniu kuracji
  • niepłodność – jeśli istnieje takie ryzyko, możliwe jest zamrożenie próbki nasienia przed rozpoczęciem leczenia.

Nie jest jeszcze znany szczegółowy program in vitro finansowany z budżetu państwa. Nie są też znane szczegóły dotyczące mrożenia gamet dla pacjentów przed leczeniem onkologicznym. Dorota Korycińska zwraca uwagę, że kwestia zabezpieczenia gamet mogłaby objąć także dzieci w wieku nastoletnim. 

Jakub Kosikowski, rzecznik Naczelnej Rady Lekarskiej, rezydent onkologii zaznacza, że na szczęście młodzi dorośli i nastolatki nie stanowią dużej części wśród chorujących onkologicznie.
W połowie stycznia 2024 r., w Senacie, ministra zdrowia zapowiadała finansowanie "bankowania gamet" i akcję informacyjną dla pacjentek i pacjentów, onkologów. 

Wpływ leczenia onkologicznego na płodność

Wpływ leczenia onkologicznego na płodność zależy od czynników takich jak:

  • wiek pacjenta
  • rodzaj, typ i lokalizacja nowotworu
  • rodzaj i dawka zastosowanego leczenia
  • wielkość obszaru napromieniania
  • lokalizacja oraz rozległość zabiegu operacyjnego
  • czasu, który upłynął od zakończonej terapii onkologicznej.

Resort zdrowia podkreśla, że przed rozpoczęciem leczenia przeciwnowotworowego można udać się do specjalisty ds. leczenia niepłodności i porozmawiać na temat możliwości zamrożenia oocytów (komórek, z których rozwijają się komórki jajowe), zarodków lub tkanki jajnika. 

Przed pobraniem komórek jajowych konieczna jest kuracja hormonalna, by doprowadzić do dojrzewania pęcherzyków jajnikowych. Następnie pobiera się w znieczuleniu miejscowym pod kontrolą USG oocyty z jajnika.

Mężczyźni, którzy chcą zachować płodność, mają do wyboru:

  • zamrożenie nasienia
  • zamrożenie tkanki jądra.

W przypadku małżeństw lub par pozostających ze sobą we wspólnym pożyciu możliwe jest także utworzenie i zamrożenie zarodków.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.