Można udostępniać gabinet POZ po godzinach

Czy istnieją jakiekolwiek przeszkody p rawne, aby gabinety lekarskie, które w godzinach dopołudniowych są wykorzystywane na potrzeby przychodni POZ po południu były wynajmowane dla celów indywidualnych praktyk lekarskich?

Odpowiedź

Świadczeniodawca udzielający świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej zobowiązany jest do zapewnienia dostępności do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8.00 do 18.00, przy czym owa gwarancja dostępności dotyczy rzecz jasna zarówno personelu medycznego, jak i gabinetu rozumianego jako miejsce udzielania świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. Jeżeli zatem oznaczony gabinet lekarski jest jedynym gabinetem, w którym realizowane są świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej, to w godzinach od 8.00 do 18.00 nie może on być wykorzystywany na potrzeby udzielania świadczeń w innych rodzajach czy zakresach. Odwrotnie z kolei, podmiot wykonujący działalność leczniczą może udostępniać gabinet podstawowej opieki zdrowotnej dla realizacji innych niż podstawowa opieka zdrowotna świadczeń zdrowotnych, jeśli ich realizacja odbywa się od poniedziałku do piątku po godz. 18.00, przed godz. 8.00 oraz w soboty i niedziele, a także w dni wolne od pracy.

Uzasadnienie

Zgodnie z przepisem § 14 zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna nr 85/2011/DSOZ, świadczeniodawca udzielający świadczeń lekarza POZ zapewnia dostępność do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej będących przedmiotem umowy w dniach i godzinach określonych w części I załącznika nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 139, poz. 1139 z późn. zm.) - dalej r.p.o.z., przestrzegając zasad organizacji udzielania świadczeń w nim określonych, zgodnie z harmonogramem pracy świadczeniodawcy. Jak stanowi zaś norma wyrażona w części I ust. 2 pkt 1 załącznika nr 1 "WYKAZ ŚWIADCZEŃ GWARANTOWANYCH LEKARZA PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI", w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 października 2010 r. zmieniający rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 208, poz. 1376), świadczeniodawca zapewnia dostępność do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w miejscu ich udzielania od poniedziałku do piątku, w godzinach pomiędzy 8.00 a 18.00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, zgodnie z harmonogramem pracy świadczeniodawcy.

Przywoływane brzmienie załącznika nr 1 budzić może szereg wątpliwości natury interpretacyjnej, zwłaszcza jeśli uwzględnić pierwotne brzmienie normy, zgodnie to z którym świadczeniodawca zobowiązany był zapewnić dostępność do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8.00 do 18.00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy. Pojawia się zatem pytanie, czy świadczeniodawca zobowiązany jest w obecnie obowiązującym stanie prawnym zapewnić dostępność do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej przez pełne 10 godzin dziennie od poniedziałku do piątku tj. w godzinach od 8.00 do 18.00, czy też może on ustalić inny (krótszy) harmonogram czasu pracy z zachowaniem wymogu zabezpieczenia dostępności pomiędzy godziną 8.00 a 18.00.

Na tak postawione pytanie udzielić należy odpowiedzi, zgodnie z treścią której świadczeniodawca, a więc strona umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia, zobowiązany jest do zapewnienia dostępności do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej przez pełne 10 godzin dziennie od poniedziałku do piątku tj. w godzinach od 8.00 do 18.00. Należy bowiem pamiętać, iż przepis części I ust. 2 pkt 1 załącznika nr 1 do r.p.o.z. traktować należy łącznie z przepisem wyrażonym w części I ust. 2 pkt 2, zgodnie z którym jedynie w filiach świadczeniodawcy dopuszcza się zapewnienie dostępności do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w wybranych dniach i godzinach, zgodnie z harmonogramem pracy filii, w czasie krótszym niż od 8.00 do 18.00, jeżeli w tych godzinach świadczeniobiorcy mają zapewnione udzielanie świadczeń gwarantowanych w innym miejscu będącym jednostką organizacyjną tego świadczeniodawcy na zasadach określonych w pkt 1. Wreszcie, co istotniejsze, dokonując analizy sformułowania "w godzinach pomiędzy 8.00 a 18.00" ocenić należy ratio legis przepisu, a więc cel którym kierował się normodawca. Tutaj zaś bez wątpienia przyjąć należy, iż przyjęty przez normodawcę system podstawowej opieki zdrowotnej jest systemem kompleksowym w tym znaczeniu, że zapewnia on świadczeniobiorcom pełną, tj. 24-godzinną opiekę medyczną. Skoro zaś podstawowa opieka zdrowotna nocna i świąteczna sprawowana jest w dni ustawowo wolne od pracy oraz w pozostałe dni pomiędzy godziną 18.00 a 8.00, to opieka dzienna winna zapewniać pacjentom dostęp do świadczeń w godzinach od 8.00 do 18.00; przyjęcie w tym względzie założenia o odmiennym charakterze prowadziłoby do trudnych do zaakceptowania wniosków o okresach, kiedy świadczeniobiorca pozbawiony jest w ogóle podstawowej opieki medycznej.

Odnosząc powyższe ustalenia do treści sformułowanego pytania stwierdzić należy, iż świadczeniodawca udzielający świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej zobowiązany jest do zapewnienia dostępności do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8.00 do 18.00, przy czym owa gwarancja dostępności dotyczy rzecz jasna zarówno personelu medycznego, jak i gabinetu rozumianego jako miejsce udzielania świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. Jeżeli zatem oznaczony gabinet lekarski jest jedynym gabinetem, w którym realizowane są świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej, to w godzinach od 8.00 do 18.00 nie może on być wykorzystywany na potrzeby udzielania świadczeń w innych rodzajach czy zakresach.

Odwrotnie z kolei, podmiot wykonujący działalność leczniczą może udostępniać gabinet podstawowej opieki zdrowotnej dla realizacji innych niż podstawowa opieka zdrowotna świadczeń zdrowotnych, jeśli ich realizacja odbywa się od poniedziałku do piątku po godz. 18.00, przed godz. 8.00 oraz w soboty i niedziele, a także w dni wolne od pracy.

W tym miejscu przypomnienia wymaga, iż przeszkodą dla udzielania w gabinecie podstawowej opieki zdrowotnej innych świadczeń zdrowotnych niż podstawowa opieka zdrowotna, mogą być wymogi określone przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. poz. 739). Tak na przykład cytowane rozporządzenie różnicuje warunki wymagane dla podstawowej opieki zdrowotnej od warunków zakreślanych dla gabinetów badań ginekologicznych oraz ambulatoriów, w których są udzielane świadczenia zdrowotne w dziedzinie urologii lub o charakterze inwazyjnym w zakresie dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Ponadto wskazać należy, iż w odniesieniu do gabinetów udostępnianych dodatkowo na potrzeby innych niż podstawowa opieka zdrowotne świadczeń zdrowotnych, podmioty wykonujące działalność leczniczą winny dokonać odpowiednich wpisów kodów komórek organizacyjnych w stosownym rejestrze. I tak na przykład księga rejestrowa obejmująca określone pomieszczenie wykorzystywane jako gabinet lekarski podstawowej opieki zdrowotnej zawierać musi zawierać wpis kodu 0010 lub 0012, właściwych dla poradni (gabinetu) lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i poradni (gabinetu) podstawowej opieki zdrowotnej, oraz dodatkowo kodu 1640 - jeśli gabinet ten ma być wykorzystywany również dla celów poradni urologicznej.

Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie