W Dzienniku Urzędowym Ministerstwo Zdrowia opublikowano zarządzenie uchylające zarządzenie w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Ministra Zdrowia do spraw reformy w psychiatrii z 29 lipca 2019 roku. Za jego sprawą we wtorek 17 sierpnia dotychczasowy pełnomocnik Marek Balicki utracił swoją funkcję, ale jak ustaliło Prawo.pl na swój wniosek. Balicki złożył rezygnację w czerwcu 2021 roku. W efekcie nad strategią dotyczącą dalszej reformy psychiatrii od lipca br. pracuje w resorcie jedynie specjalny zespół złożony głównie z urzędników. W jego składzie jest tylko jeden praktykujący psychiatra. Marek Balicki był też ministrem zdrowia w rządach Leszka Millera i Marka Belki, posłem i senatorem, jest lekarzem ze specjalizacją w dziedzinie anestezjologii (I stopnia) i psychiatrii (II stopnia).

 

Zespół do spraw reformy psychiatrii

Minister Zdrowia Adam Niedzielski zarządzeniem z 9 lipca 2021 roku  powołał specjalny zespół, zajmujący się przygotowaniem strategii dalszej reformy psychiatrii. W jego skład wchodzą:

  • Dorota Olczyk, zastępca dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia (przewodnicząca)
  • Dariusz Poznański, dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia,
  • Michał Dzięgielewski, dyrektor Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia,
  • Maciej Karaszewski, zastępca dyrektora Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej w Narodowym Funduszu Zdrowia,
  • Marian Mackiewicz, zastępca dyrektora departamentu Ekonomiczno-Finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia,
  • Adam Wichniak, kierownik Oddziału Dziennego III Kliniki Psychiatrycznej w Instytucie Psychiatrii i Neurologii;
  • Dorota Mańkowska, główny specjalista Działu Standaryzacji Świadczeń Opieki Zdrowotnej w Wydziale Świadczeń Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji,
  • Katarzyna Luchowska, główny specjalista Działu Raportów w Wydziale Taryfikacji, Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji;

Zadaniem zespołu jest przygotowanie do końca marca 2022 roku projektu strategii działań w opiece psychiatrycznej na lata 2022 - 2027, który będzie kontynuację rozpoczętej reformy systemu ochrony zdrowia psychicznego. Zadania zespołu i pełnomocnika mogłyby się powielać, a z zarządzenie o współpracy nie wspomina.

Czym zajmował się i z kim współpracował pełnomocnik ministra zdrowia ds. reformy w psychiatrii

Do zadań pełnomocnika Marka Balickiego należało:

  • Inicjowanie i koordynowanie działań mających na celu reformę i rozwój opieki psychiatrycznej w Polsce, z wyłączeniem leczenia uzależnień
  • Koordynacja realizacji założeń Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w zakresie reformy opieki psychiatrycznej
  • Przedstawianie Ministrowi Zdrowia:
    - informacji w zakresie analiz, ocen i wniosków związanych z realizacją zadań
    - propozycji w zakresie rozwiązań legislacyjnych i organizacyjno - finansowych rekomendowanych w celu rozwoju opieki psychiatrycznej

Marek Balicki zgodnie z zarządzeniem współpracował z jednostkami zaangażowanymi w proces reformy i rozwój opieki psychiatrycznej, podległymi lub nadzorowanymi przez ministra właściwego do spraw zdrowia, w szczególności z Narodowym Funduszem Zdrowia, Agencją Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji oraz z Instytutem Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, a także z konsultantem krajowym w dziedzinie psychiatrii i konsultantem krajowym w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży. W składzie nowo powołanego zespołu są przedstawiciele MZ, NFZ i AOTMiT, a także jeden profesor z Instytuty Psychiatrii i Neurologii - Adam Wichniak.  Nie ma jednak prof. Piotra Gałeckiego konsultant krajowego w dziedzinie psychiatrii oraz prof. Barbara Remberk, konsultanta krajowego w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży.

 


Pilotaż Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego

Marek Balicki, były już pełnomocnikiem ministra zdrowia ds. reformy w psychiatrii, do niedawna kierował także pilotażem Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Pilotaż rozpoczął się połowie 2018 roku, dzięki zmianom w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych z 2017 roku. Za jego sprawą uruchomiono 33 centra zdrowia psychicznego. Każde z nich ma obowiązek zapewnienia chorym opieki szpitalnej, ambulatoryjnej, środowiskowej i dziennej na swoim terenie, za który odpowiada. Najczęściej jest to powiat, dwa powiaty, albo dzielnica wielkiego miasta np. Warszawy. Od stycznia do kwietnia tego roku CZP udzieliły już ponad 308 tys. świadczeń, a w analogicznym okresie 2020 roku - 255 tys. W efekcie mniej pacjentów trafiało do szpitali psychiatrycznych, co zdaniem Balickiego potwierdza celność pilotaży. Jakiś czas temu Balicki poinformował jednak w piśmie do kierowników podmiotów leczniczych i centrów zdrowia psychicznego, pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, że z dniem 31 lipca br. nie będzie już odpowiadał za pilotaż. Jego obowiązki związane z tym programem przejęła dr Daria Biechowska – kierownik Zakładu Zdrowia Publicznego w Instytucie Psychiatrii i Neurologii. W rozmowie z Prawo.pl w grudniu 2020 roku Balicki alarmował, że sytuacja w opiece psychiatrycznej jest dramatyczna – dwie trzecie powiatów nie ma oddziałów dziennych, ani opieki środowiskowej, a np. stres pourazowy wywołany pandemią trzeba natychmiast leczyć. Jego zdaniem do 2027 roku centra zdrowia psychicznego powinny już działać we wszystkich powiatach. Warto przypomnieć, że pierwsza edycja Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego za lata 2011 – 2015 zakończyła się fiaskiem, co potwierdził raport Najwyższej Izby Kontroli. - Nie udało się ograniczyć występowania zagrożeń dla zdrowia psychicznego, ani polepszyć jakości życia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich. Nie poprawiła się też dostępność świadczeń opieki psychiatrycznej w latach 2011-2015 - ocenił NIK. Jego zdaniem główne przyczyny fiaska programu to niezaplanowanie środków finansowych przez realizatorów poszczególnych zadań, nieskuteczna koordynacja Programu, a także ogólnikowość części celów i zadań. Za sprawą działalności Marka Balickiego udawało się przełamać kryzys w psychiatrii poprzez wprowadzanie zasad psychiatrii środowiskowej i właśnie pilotaż centrów zdrowia psychicznego.  Teraz dalsza reforma jest w rękach zespołu przy ministrze zdrowia.