Odpowiedź

przepisów powszechnie obowiązującego prawa wynika spoczywający również i na świadczeniodawcach realizujących umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna obowiązek podejmowania opieki nad pacjentem znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia. Obowiązek taki swoim zakresem obejmuje tak naprawdę wszystkie czynności medyczne niezbędne dla ratowania życia i zdrowia ludzkiego realizowane do czasu przejęcia pacjenta przez jednostki wyspecjalizowane w czynnościach ratowania życia i zdrowia.

Bez wątpienia świadczeniodawca POZ, w sytuacji braku możliwości dalszego udzielania świadczeń opieki zdrowotnej osobie znajdującej się w stanie nagłym, zobowiązany jest kolejno do zapewnienia udzielenia takich świadczeń opieki zdrowotnej przez innego świadczeniodawcę. W praktyce powyższe odnosić należy do zapewnienia ciągłości opieki zdrowotnej w szpitalnym oddziale ratunkowy, centrum urazowym oraz w jednostkach organizacyjnych wyspecjalizowanych w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego. Rozstrzygającym dla treści sformułowanego pytania wydaje się zaś pozostawać brzmienie załącznika nr 5 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 139, poz. 1139 z późn. zm.) - dalej r..p.o.z. "Wykaz świadczeń gwarantowanych opieki zdrowotnej, o których mowa w art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, oraz warunki ich realizacji". Mimo, że jego treść dotyczy wprawdzie świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, to ustalenia w tym zakresie odnosić należy, z uwagi na rodzaj świadczeń zdrowotnych jakimi jest podstawowa opieka zdrowotna, także i do świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej udzielanych od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 18.00. A tutaj wskazać należy, iż zgodnie z treścią przywoływanego załącznika nr 5 część I ust. 3, w przypadku stanu nagłego, odpowiednio lekarz lub pielęgniarka zapewniają opiekę świadczeniobiorcy w miejscu udzielania świadczenia do czasu przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego. Z powyższego wywodzić zatem należy obowiązek wezwania przez świadczeniodawcę realizującego umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna, w przypadku stanu nagłego, zespołu ratownictwa medycznego. Dodatkowo podkreślić należy, iż przedmiotowy wniosek sformułować zresztą również można w oparciu o zasadę, zgodnie z którą w stanach nagłych świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane świadczeniobiorcy niezwłocznie; w omawianych sytuacjach za bardziej racjonalne, z punktu widzenia zagrożenia życia pacjenta, uznać należy niezwłoczne wezwanie zespołu ratownictwa medycznego aniżeli podejmowanie próby samodzielnego organizowania transportu sanitarnego przez świadczeniodawcę POZ.

Uzasadnienie

Zgodnie z przepisem § 2 pkt 7 zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna nr 85/2011/DSOZ przez poradę lekarską rozumieć należy świadczenie opieki zdrowotnej, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 części I załącznika nr 1 do r.p.o.z., udzielone w warunkach ambulatoryjnych albo w domu świadczeniobiorcy, przeprowadzone zgodnie z zasadami dobrej praktyki lekarskiej przez lekarza posiadającego kwalifikacje określone w przywołanym zarządzeniu, a obejmujące badanie przedmiotowe lub badanie podmiotowe lub świadczenia zabiegowe lub badania diagnostyczne niezbędne dla postawienia diagnozy lub kontynuacji prowadzonego przez lekarza procesu leczenia lub też ordynację leków. Uwzględniając powyższe ustalenia przyjąć na wstępie należy, iż świadczenia opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna z zasady są świadczeniami udzielanymi pacjentom znajdującym się w stanach innych niż stany nagłego zagrożenia życia lub zdrowia.
Pamiętać jednak należy, iż stwierdzenie, że podstawowe świadczenia zdrowotne, o których mowa wyżej, udzielane są zwykle na rzecz pacjentów znajdujących się w stanach innych niż stany nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, nie zwalnia w żaden sposób takiego świadczeniodawcy z obowiązku udzielenia pomocy pacjentowi w stanie nagłym. Zgodnie bowiem z przepisem art. 19 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), w stanach nagłych (a więc w stanach polegających na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, których bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała lub utrata życia, wymagających podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia) świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane świadczeniobiorcy niezwłocznie. Podobnie jak stanowi przepis art. 15 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654 z późn. zm.) podmiot leczniczy nie może odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego osobie, która potrzebuje natychmiastowego udzielenia takiego świadczenia ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia. Zgodnie wreszcie z normą wyrażoną w art. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 z późn. zm.) lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki. Co istotne, wskazane wyżej przepisy w żaden sposób nie różnicują rodzajów świadczeń zdrowotnych obejmujących konieczność udzielania pomocy pacjentowi znajdującemu się w stanie nagłym i nakładają w tym zakresie generalny obowiązek na wszystkie podmioty wykonujące działalność leczniczą. Obowiązek taki spoczywa zatem również i na świadczeniodawcach realizujących umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna, zaś swoim zakresem obejmuje on wszystkie czynności medyczne niezbędne dla ratowania życia i zdrowia ludzkiego podejmowane do czasu przejęcia pacjenta przez jednostki wyspecjalizowane w czynnościach ratowania życia i zdrowia.
Kwestią odrębną pozostaje tutaj kwestia sposobu dalszego postępowania przez świadczeniodawcę realizującego umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna z pacjentem znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia. Bez wątpienia bowiem świadczeniodawca POZ, w sytuacji braku możliwości dalszego udzielania świadczeń opieki zdrowotnej osobie znajdującej się w stanie nagłym, zobowiązany jest do zapewnienia udzielenia takich świadczeń opieki zdrowotnej przez innego świadczeniodawcę. W praktyce powyższe odnosić należy do zapewnienia ciągłości opieki zdrowotnej w szpitalnym oddziale ratunkowym, centrum urazowym oraz w jednostkach organizacyjnych wyspecjalizowanych w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego. Rozstrzygającym dla treści sformułowanego pytania wydaje się zaś pozostawać brzmienie załącznika nr 5 do r.p.o.z. "Wykaz świadczeń gwarantowanych opieki zdrowotnej, o których mowa w art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, oraz warunki ich realizacji". Mimo, że jego treść dotyczy wprawdzie świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, to ustalenia w tym zakresie odnosić należy, z uwagi na rodzaj świadczeń zdrowotnych jakim jest podstawowa opieka zdrowotna, także i do świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej udzielanych od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 18.00. A tutaj wskazać należy, iż zgodnie z treścią przywoływanego załącznika nr 5 część I ust. 3, w przypadku stanu nagłego, odpowiednio lekarz lub pielęgniarka zapewniają opiekę świadczeniobiorcy w miejscu udzielania świadczenia do czasu przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego. Z powyższego wywodzić zatem należy obowiązek wezwania przez świadczeniodawcę realizującego umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna, w przypadku stanu nagłego, zespołu ratownictwa medycznego. Dodatkowo podkreślić należy, iż przedmiotowy wniosek sformułować zresztą również można w oparciu o zasadę, zgodnie z którą w stanach nagłych świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane świadczeniobiorcy niezwłocznie; w omawianych sytuacjach za bardziej racjonalne, z punktu widzenia zagrożenia życia pacjenta, uznać należy niezwłoczne wezwanie zespołu ratownictwa medycznego aniżeli podejmowanie próby samodzielnego organizowania transportu sanitarnego przez świadczeniodawcę POZ.

Pytanie pochodzi z Serwisu Prawo i Zdrowie