Od połowy ubiegłego roku obowiązują przepisy określające minimalne wynagrodzenia pracowników medycznych, m.in. lekarzy, pielęgniarek, farmaceutów i diagnostów. Zastrzeżenia do ustawy zgłaszały związki zawodowe, które domagały się zarówno wyższych wynagrodzeń, jak i objęcia regulacją kolejnych grup pracowników zatrudnionych w placówkach medycznych. Resort zdrowia zapowiadał nowelizację ustawy.
"Po dokonaniu analizy funkcjonowania ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych w początkowym okresie jej obowiązywania zasadnym okazało się dokonanie w niej zmian" – wskazano w uzasadnieniu projektu nowelizacji.
W projekcie określono 11 grup zawodowych zależnie od wykształcenia i specjalizacji. Dla każdej ustalono oddzielny współczynnik pracy.
Włączyli pracowników działalności podstawowej nie wykonujących zawodów medycznych
Najważniejszą zmianą – jak oceniają autorzy regulacji - jest rozszerzenie zakresu ustawy o pracowników działalności podstawowej innych niż wykonujący zawody medyczne. W uzasadnieniu podniesiono, że dla wyróżnienia tej grupy pracowników miała znaczenie ich rola w sektorze ochrony zdrowia i wpływ ich pracy na bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów. W załączniku do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. zaproponowano przypisanie przedmiotowej grupie pracowników współczynnika pracy w wysokości 0,53.
Najniższe wynagrodzenie zasadnicze dla ww. grupy zawodowej wynosić będzie zatem do końca 2019 r. 2067 zł brutto (do 31 grudnia 2019 r. ustawa z dnia 8 czerwca 2017 r. przewiduje utrzymanie stałej kwoty bazowej służącej do obliczenia najniższego wynagrodzenia zasadniczego - w wysokości 3900 zł brutto). Natomiast do końca 2021 r. wynagrodzenie zasadnicze pracowników należących do dodawanej grupy zawodowej nie będzie mogło być niższe niż 2605 zł brutto. Jest to wysokość wynagrodzenia prognozowana na podstawie przewidywanej na 2020 r. kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej.
Według informacji przekazanych przez podmioty lecznicze oraz danych z Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ), liczebność grupy pracowników działalności podstawowej, którzy nie wykonują zawodu medycznego, wynosi ok. 36 tys. pełnych etatów przeliczeniowych, średnia wysokość ich miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, według stanu na listopad 2017 r., wynosi ok. 1990 zł brutto, natomiast średnia wysokość ich łącznego wynagrodzenia miesięcznego wynosi ok. 2570 zł brutto.
Rezydenci wyłączeni
W projekcie "proponuje się wyłączenie lekarzy i lekarzy dentystów odbywających specjalizację w ramach rezydentury oraz lekarzy i lekarzy dentystów odbywających staż z procedury podwyższania wynagrodzenia zasadniczego ze skutkiem od dnia 1 lipca każdego roku na mocy porozumienia albo zarządzenia". Jak wyjaśniono, wynagrodzenie zasadnicze tych osób będzie musiało być podwyższone do 31 grudnia 2021 r. do wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze określone w zmienianej ustawie, przy czym wysokość wynagrodzenia zasadniczego nadal będzie określana w rozporządzeniach wydawanych na podstawie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
Zmiany dla pielęgniarek
Projektowana zmiana podnosi również wysokość najniższego wynagrodzenia zasadniczego pielęgniarkom i położnym zatrudnionym na stanowisku wymagającym wykształcenia wyższego magisterskiego na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo, ale nie wymagającym specjalizacji. Projekt zakłada zmianę w grupach zawodowych, polegającą np. na przeniesieniu pielęgniarek i położnych zatrudnionych na stanowiskach wymagających wykształcenia wyższego magisterskiego na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo, lecz niewymagających specjalizacji, z dotychczasowej grupy zawodowej określonej w punkcie 9 do grupy 8.
Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu – „obecnie grupa zawodowa określona w lp. 8 załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. obejmuje tylko pielęgniarki i położne ze specjalizacją (niezależnie od poziomu wykształcenia i ukończonego kierunku studiów), zatem pielęgniarki i położne, które posiadają wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo, ale zatrudnione są na stanowiskach pracy niewymagających specjalizacji, są kwalifikowane do grupy zawodowej pielęgniarek i położnych z najniższym współczynnikiem pracy (grupa określona w lp. 9). Jednakowa wysokość współczynnika pracy (0,64), a tym samym jednakowe najniższe wynagrodzenie zasadnicze dla wszystkich pielęgniarek i położnych zatrudnionych na stanowiskach niewymagających specjalizacji (bez względu na fakt posiadania wykształcenia wyższego magisterskiego) okazały się budzić liczne kontrowersje i poczucie niesprawiedliwości wśród przedstawicieli tej grupy zawodowej.
Według informacji przekazanych przez podmioty lecznicze oraz danych z CSIOZ, liczebność grupy pielęgniarek i położnych zatrudnionych na stanowiskach wymagających wykształcenia wyższego magisterskiego na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo, lecz niewymagających specjalizacji, wynosi ok. 29 tys. pełnych etatów przeliczeniowych, średnia wysokość ich miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, według stanu na listopad 2017 r., wynosi ok. 2772 zł brutto, natomiast średnia wysokość ich łącznego wynagrodzenia miesięcznego wynosi ok. 4587 zł brutto.
Nie przewidziano dodatkowych środków
Kolejną zmianą jest wprowadzenie terminu do 15 czerwca każdego roku na wydanie przez kierownika podmiotu leczniczego lub podmiot tworzący (w przypadku podmiotów leczniczych działających w formie jednostek budżetowych) zarządzenia w sprawie podwyższenia wynagrodzenia.
W uzasadnieniu podano, że proponowana nowelizacja ustawy nie będzie skutkowała przekazaniem podmiotom leczniczym w 2018 r. dodatkowych, ponad obecnie planowane, pieniędzy z budżetu państwa ani Narodowego Funduszu Zdrowia.
"W przypadku pracowników objętych projektowaną zmianą ustawy, których pracodawcy (podmioty lecznicze) otrzymują środki finansowe z Narodowego Funduszu Zdrowia, koszty podwyżek powinny zostać sfinansowane przez pracodawców ze środków uzyskanych w ramach wzrastających przychodów i odpowiednio kosztów Narodowego Funduszu Zdrowia" – wskazano w uzasadnieniu.
Współczynniki pracy
| \\\ \\\ Lp. \\\ | \\\\\\ Grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku \\\ | \\\\\\ Współczynnik pracy \\\ | \\
| \\\ 1 \\\ | \\\\\\ 2 \\\ | \\\\\\ 3 \\\ | \\
| \\\ 1. \\\ | \\\\\\ Lekarz albo lekarz dentysta, który uzyskał specjalizację drugiego stopnia lub tytuł specjalisty w określonej dziedzinie medycyny \\\ | \\\\\\ 1,27 \\\ | \\
| \\\ 2. \\\ | \\\\\\ Lekarz albo lekarz dentysta, który uzyskał specjalizację pierwszego stopnia w określonej dziedzinie medycyny \\\ | \\\\\\ 1,17 \\\ | \\
| \\\ 3. \\\ | \\\\\\ Lekarz albo lekarz dentysta, bez specjalizacji \\\ | \\\\\\ 1,05 \\\ | \\
| \\\ 4. \\\ | \\\\\\ Lekarz stażysta albo lekarz dentysta stażysta \\\ | \\\\\\ 0,73 \\\ | \\
| \\\ 5. \\\ | \\\\\\ Farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny albo inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1–4, wymagający wyższego wykształcenia i specjalizacji \\\ | \\\\\\ 1,05 \\\ | \\
| \\\ 6. \\\ | \\\\\\ Farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny albo inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1–5, wymagający wyższego wykształcenia, bez specjalizacji \\\ | \\\\\\ 0,73 \\\ | \\
| \\\ 7. \\\ | \\\\\\ Pielęgniarka z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem zawodowym magister położnictwa, która uzyskała tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia \\\ | \\\\\\ 1,05 \\\ | \\
| \\\ 8. \\\ | \\\\\\ Pielęgniarka albo położna, która uzyskała tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia albo pielęgniarka z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem zawodowym magister położnictwa \\\ | \\\\\\ 0,73 \\\ | \\
| \\\ 9. \\\ | \\\\\\ Pielęgniarka albo położna inna niż określona w lp. 7 i 8, która nie posiada tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia \\\ | \\\\\\ 0,64 \\\ | \\
| \\\ 10. \\\ | \\\\\\ Fizjoterapeuta albo inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1–9, wymagający średniego wykształcenia \\\ | \\\\\\ 0,64 \\\ | \\
| \\\ 11. \\\ | \\\\\\ Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny \\\ | \\\\\\ 0,53 \\\ | \\
Duże dysproporcje w pensjach
Ministerstwo Zdrowia podkreśla, że „dysproporcje płacowe między poszczególnymi grupami zawodowymi, a szczególnie rażąco niskie wynagrodzenia części pracowników należących nawet do tych samych lub zbliżonych grup zawodowych powodują natomiast poczucie niesprawiedliwości i pokrzywdzenia wśród pracowników sektora ochrony zdrowia, wpływając przy tym niekorzystnie na relacje między poszczególnymi grupami pracowników”.
Zgodnie z projektem ustawy wynagrodzenia zasadnicze pracowników objętych nowelizacją, zarabiających mniej niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze będą podwyższane stopniowo w latach 2018-2021, przy czym wynagrodzenia zasadnicze muszą być podwyższone do poziomu najniższego wynagrodzenia zasadniczego do dnia 31 grudnia 2021 r.
Przyjmując powyższy mechanizm dojścia do najniższego wynagrodzenia zasadniczego określony w ustawie (minimalne coroczne podwyższanie wynagrodzeń pracowników) oraz dostosowywania po 2019 r. wynagrodzeń do rosnącej kwoty przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej, łączna kwota wydatków podmiotów leczniczych finansowanych z budżetu państwa w latach od 1 lipca 2018 do 31 grudnia 2028 ma wynieść ok. 131 mln zł (w ujęciu narastającym).
Resort podkreśla, że wejście w życie przedmiotowej regulacji spowoduje konieczność podwyższenia wynagrodzeń tej grupy pracowników objętych nowelizacją, których wynagrodzenia są niższe niż najniższe wynagrodzenia określone w ustawie.