Jesteśmy SP ZOZ-em. Od 12 czerwca 2010 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej lekarzy i lekarzy dentystów wykonujących zawód na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Lekarze, którzy wykonują dla nas świadczenia na podstawie kontraktu mają wykupione polisy zgodne z rozporządzeniem z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne.
Jakiej polisy (na podstawie którego rozporządzenia) należy wymagać w przypadku gdy lekarz jest zatrudniony tylko na podstawie kontraktu, a jakiej kiedy jest zatrudniony zarówno na podstawie kontraktu oraz umowy o pracę?
Co z polisami, które są już wykupione na rok 2010 na podstawie rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne?
W odniesieniu do grupy lekarzy wykonujących pracę na podstawie umowy o udzielenie zamówienia na świadczenia opieki zdrowotnej SP ZOZ nadal powinien wymagać polis potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego na zasadach określonych w rozporządzeniu z dnia 23 grudnia 2004 r. W przypadku gdy lekarz obok udzielania świadczeń na podstawie umowy z SP ZOZ-em, wykonuje czynności zawodowe poza tym kontraktem np. przyjmuje prywatnie w swoim gabinecie, to w odniesieniu do tych czynności powstaje obowiązek ubezpieczenia.
Zgodnie z art. 48a ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857 z późn. zm.) – dalej u.z.l.l.d., lekarz wykonujący zawód na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
w zakładzie opieki zdrowotnej;
w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej lub grupowej praktyki lekarskiej
- podlega obowiązkowi ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności zawodowych.
Obowiązek ten nie dotyczy czynności zawodowych, których obowiązek ubezpieczenia wynika z przepisów o zakładach opieki zdrowotnej oraz przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (art. 48a ust. 4 u.z.l.l.d.).
Oznacza to, że lekarzy, których łączy z samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej umowa o udzielenie zamówienia na świadczenia opieki zdrowotnej, podlegających z tego tytułu ubezpieczeniu obowiązkowemu, którego warunki określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne (Dz. U. Nr 283, poz. 2825) obowiązek zawarcia nowego ubezpieczenia obowiązkowego nie dotyczy.
Innymi słowy, w odniesieniu do tej grupy lekarzy SP ZOZ nadal powinien wymagać polis potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego na zasadach określonych w rozporządzeniu z dnia 23 grudnia 2004 r.
Oczywiście, na marginesie trzeba dodać, iż zwolnienie z obowiązku zawarcia umowy, o którym mowa w art. 48a u.z.l.l.d. nie jest zwolnieniem podmiotowym, tylko przedmiotowym. Oznacza to, iż w przypadku gdy lekarz obok udzielania świadczeń na podstawie umowy z SP ZOZ-em, wykonuje czynności zawodowe poza tym kontraktem np. przyjmuje prywatnie w swoim gabinecie, to w odniesieniu do tych czynności powstaje obowiązek ubezpieczenia.
Bardziej skomplikowana sytuacja istnieje w przypadku lekarzy udzielających świadczeń zdrowotnych również na podstawie umowy o pracę.
Na stronach internetowych Naczelnej Izby Lekarskiej można znaleźć dokument p.t. "Informacja Zespołu Radców Prawnych Naczelnej Izby Lekarskiej dotycząca obowiązku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej lekarzy i lekarzy dentystów za szkody wyrządzone przez nich przy wykonywaniu czynności zawodowych", z której wynika m.in., że zgodnie z interpretacją prezentowaną przez Ministerstwo Zdrowia i ustaleniami przyjętymi przez Zespół ds. Ubezpieczeń Naczelnej Rady Lekarskiej, lekarze i lekarze dentyści wykonujący zawód wyłącznie w ramach stosunku pracy (a więc przede wszystkim na podstawie umowy o pracę) nie są objęci obowiązkiem zawarcia umowy, o którym mowa w art. 48a u.z.l.l.d.
Jeśli przyjąć taką interpretację to SP ZOZ od lekarzy wykonujących czynności zawodowe w ramach umowy o udzielenie zamówienia i na podstawie umowy o pracę musiałby wymagać jedynie potwierdzenia zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia, której warunki określa rozporządzenie z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu przyjmującego zamówienie na świadczenia zdrowotne.
W mojej opinii jednak brak jest podstaw do przyjęcia powyższej interpretacji. Po pierwsze lekarze pracujący na umowach o pracę zawartych z SP ZOZ-em są "lekarzami wykonującymi zawód na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakładzie opieki zdrowotnej", o których mowa w art. 48a u.z.l.l.d. Ponadto należy pamiętać, że lekarz, będący pracownikiem w razie wyrządzenia pacjentowi szkody może ponosić pracowniczą odpowiedzialność regresową bądź odpowiedzialność deliktową (z czynu niedozwolonego) na podstawie art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) (tak M. Nestrowicz "Prawo medyczne" Toruń 2004, wydanie VI). Oczywiście w przypadku odpowiedzialności pracowniczej wysokość regresu określa art. 120 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Jeśli uznać, że lekarze zatrudnieni na podstawie umowy o pracę podlegają obowiązkowi ubezpieczenia, o którym mowa w art. 48a u.z.l.l.d., to SP ZOZ powinien wymagać od nich przedstawienia polisy lub innego dokumentu ubezpieczenia, potwierdzającego zawarcie umowy tego ubezpieczenia, wystawionego przez zakład ubezpieczeń.
W świetle powyższego zalecałabym szczegółowe rozważenie ryzyka i korzyści związanych z wyborem danej interpretacji.
Katarzyna Godlewska