1. Formy wykonywania zawodu lekarza
W przypadku, gdy lekarz zawiera umowę cywilnoprawną z podmiotem innym niż zakład opieki zdrowotnej, to wówczas wykonywanie przez niego zawodu jest - w świetle przepisów ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty - równoważne z prowadzeniem indywidualnej praktyki lekarskiej lub indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej (art. 50 ust. 8 u.z.l.l.d.).
Oprócz wyżej wymienionych form wykonywania zawodu lekarza, możliwe jest także wykonywanie tego zawodu w ramach utworzonego przez lekarza (lekarzy) zakładu opieki zdrowotnej (zgodnie z przepisami ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.; dalej jako: u.z.o.z.), jak również w ramach lekarskiej spółdzielni pracy (utworzonej w oparciu o przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 z późn. zm.; dalej jako pr.spół.).

2. Grupowa praktyka lekarska - uwagi ogólne
2.1. Przepisy regulujące prowadzenie grupowej praktyki lekarskiej
Jak wskazano powyżej, grupowa praktyka lekarska jest jedną z form wykonywania zawodu lekarza. Warunki dopuszczalności prowadzenia grupowej praktyki lekarskiej oraz jej zakładania określają przepisy ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Jednakże, z uwagi na formy, w jakich może być prowadzona grupowa praktyka lekarska, niezbędne jest sięganie do przepisów innych ustaw. W szczególności chodzi tu o przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) oraz ustawę z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).

2.2. Formy prowadzenia grupowej praktyki lekarskiej
2.2.1. Formy organizacyjno-prawne
Na podstawie art. 50a ust. 1 u.z.l.l.d. prowadzenie grupowej praktyki lekarskiej może przybrać formę spółki cywilnej bądź spółki partnerskiej. Z uwagi na treść przywołanego przepisu, prowadzenie grupowej praktyki lekarskiej w innej formie, niż wskazane w ustawie, jest niedopuszczalne. Zasady tworzenia, organizacji i funkcjonowania spółki cywilnej regulują przepisy art. 860-875 Kodeksu cywilnego Natomiast odnośne przepisy dotyczące spółki partnerskiej zawarte są w przepisach art. 86-101 Kodeksu spółek handlowych. Warto w tym miejscu dodać, że spółka partnerska jest typem spółki przeznaczonym wyłącznie do wykonywania wolnych zawodów, w tym również zawodu lekarza (art. 86 w związku z art. 88 Kodeksu spółek handlowych). Wykonywanie zawodu oznacza - w przypadku lekarzy - udzielanie świadczeń zdrowotnych, tzn. świadczeń, o których mowa w art. 3 u.z.o.z. oraz art. 2 u.z.l.l.d.

Nie wdając się w tym miejscu w szczegółowe omówienie zasad funkcjonowania każdej z wymienionych powyżej spółek, warto jednak zwrócić uwagę na jedną rzecz. Chodzi mianowicie o zakres odpowiedzialności wspólników w każdej ze spółek, które z pewnością będą miały wpływ na wybór jednej z form organizacyjnych prowadzenia grupowej praktyki lekarskiej.

Otóż po pierwsze - w spółce partnerskiej odpowiedzialność wspólników jest subsydiarna, co oznacza, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero wówczas, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (art. 89 w związku z art. 31 Kodeksu spółek handlowych).
Ponadto w spółce partnerskiej - co do zasady - wspólnik (partner) nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce. Partner nie ponosi również odpowiedzialności za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług, które związane były z przedmiotem działalności spółki (art. 95 § 1 Kodeksu spółek handlowych).
Natomiast zawarcie umowy spółki cywilnej nie daje wspólnikom podobnych korzyści w zakresie ograniczenia ich odpowiedzialności.

2.2.2. Formy funkcjonowania (sposób wykonywania praktyki)
Ze względu na miejsce, w którym lekarze będą udzielać świadczeń zdrowotnych w ramach grupowej praktyki lekarskiej wyróżnić należy:
- prowadzenie praktyki w stałym miejscu (w gabinecie);
- prowadzenie praktyki wyłącznie w miejscu wezwania (lekarze nie mają gabinetu, udzielają świadczeń zdrowotnych wyłącznie w miejscu wezwania, u pacjenta).

3. Utworzenie grupowej praktyki lekarskiej
3.1. Warunki dotyczące lekarzy
Przesłanki warunkujące podjęcie przez lekarza wykonywania zawodu w ramach grupowej praktyki lekarskiej określone zostały w art. 50 ust. 4 u.z.l.l.d. lub art. 5 u.z.l.l.d. w związku z art. 50a ust. 4 pkt 2 u.z.l.l.d. Podstawowym warunkiem wykonywania przez lekarza zawodu jest posiadanie przez niego prawa wykonywania zawodu. Przesłanki określające nabycie przez lekarza prawa wykonywania zawodu zawarte są w przepisach art. 5 u.z.l.l.d. Lekarze zawieszeni w prawie wykonywania zawodu albo ograniczeni w wykonywaniu określonych czynności medycznych, oraz lekarze ukarani karą zawieszenia prawa wykonywania zawodu lub pozbawieni uprawnienia do wykonywania zawodu nie mogą wykonywać zawodu w grupowej praktyce lekarskiej. Przypadki zawieszenia oraz ograniczenia lekarza w wykonywaniu określonych czynności medycznych uregulowane zostały w przepisach art. 11 i art. 12 u.z.l.l.d.
Jeżeli w grupowej praktyce mają być udzielane specjalistyczne świadczenia lekarskie, wówczas lekarz, mający udzielać tych świadczeń, powinien legitymować się posiadaniem specjalizacji w odpowiedniej dziedzinie medycyny.
W grupowej praktyce mogą być udzielane świadczenia z zakresu różnych dziedzin medycyny. Przepisy nie zawierają wymogu, by świadczenia były tylko z zakresu jednej dziedziny medycyny.

Lekarze, zamierzający prowadzić grupową praktykę lekarską, zasadniczo powinni być członkami tej samej okręgowej izby lekarskiej. Jeśli jeden z lekarzy jest członkiem innej okręgowej izby lekarskiej, to grupowa praktyka może zostać wprawdzie zarejestrowana, ale tylko w uzasadnionych przypadkach (art. 50b ust. 2 u.z.l.l.d.). Przepisy nie wskazują, nawet przykładowo, jakie przypadki uzasadniają zarejestrowanie takiej grupowej praktyki. Zależeć to będzie od konkretnych okoliczności występujących w każdym przypadku.

3.2. Wpis do rejestru grupowych praktyk lekarskich
3.2.1. Zasady dotyczące dokonania wpisu
Stosownie do art. 50b ust. 1 u.z.l.l.d. wpisu do rejestru grupowych praktyk dokonuje okręgowa rada lekarska. Właściwa w sprawie jest rada tej okręgowej izby lekarskiej, na obszarze której praktyka ma być wykonywana.
Wpis do rejestru następuje w formie uchwały okręgowej rady lekarskiej. Zgodnie z art. 57 u.z.l.l.d., od uchwały tej przysługuje odwołanie do Naczelnej Rady Lekarskiej, a na uchwałę Naczelnej Rady Lekarskiej zainteresowanemu służy skarga do sądu administracyjnego.
Okręgowa rada lekarska dokonuje wpisu do rejestru po sprawdzeniu, czy spełnione zostały warunki odnoszące się do prowadzenia grupowej praktyki lekarskiej. Po dokonaniu wpisu wydawane jest grupowej praktyce zaświadczenie o wpisie do rejestru. Zaświadczenie wydawane jest każdemu lekarzowi będącemu uczestnikiem spółki (grupowej praktyki).

3.2.2. Podstawa dokonania wpisu do rejestru
Przepisy ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty określają podstawy dokonania wpisu do rejestru grupowych praktyk lekarskich. Otóż w myśl przywołanych przepisów, wpis do rejestru następuje na wniosek zainteresowanych.
Wniosek ten powinien zawierać:
a) listę lekarzy wspólników spółki ze wskazaniem imion i nazwisk wspólników, ich miejsca zamieszkania oraz imię i nazwisko osoby uprawnionej do reprezentowania spółki;
b) informację o spełnianiu przez lekarzy grupowej praktyki lekarskiej warunków dotyczących posiadania prawa wykonywania zawodu lub zawieszenia w prawie wykonywania zawodu albo ograniczenia w wykonywaniu określonych czynności medycznych albo ukarania karą zawieszenia prawa wykonywania zawodu lub pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu oraz posiadania specjalizacji w dziedzinie medycyny odpowiadającej wykonywanej praktyce (w przypadku, gdy w ramach grupowej praktyki udzielane są świadczenia specjalistyczne);
c) dane o przebiegu pracy zawodowej w ciągu ostatnich 5 lat;
d) dane dotyczące pomieszczenia i jego urządzenia, wyposażenia w produkty lecznicze i wyroby medyczne, sprzęt i aparaturę medyczną, rodzaju i zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych;
e) informację dotyczącą adresu siedziby grupowej praktyki lekarskiej lub adresu miejsca przyjmowania wezwań i przechowywania dokumentacji medycznej (w przypadku praktyki wykonywanej w miejscu wezwania);
f) informację o posiadaniu sprzętu medycznego umożliwiającego udzielanie określonych świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania (jeśli praktyka ma być wykonywana w miejscu wezwania);
g) numer ewidencji działalności gospodarczej albo wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego;
h) oznaczenie miejsca i daty sporządzenia wniosku;
i) podpis osoby uprawnionej do reprezentowania spółki, ze wskazaniem imienia, nazwiska oraz pełnionej funkcji.

Dnia 22 lutego 2005 r. przestały obowiązywać, na podstawie art. 85 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808) następujące rozporządzenia Ministra Zdrowia:
- z dnia 23 marca 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach wydawania zezwoleń i wpisu do rejestru indywidualnych praktyk lekarskich, indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich i grupowych praktyk lekarskich oraz ustalenia danych objętych wpisem i sposobu prowadzenia rejestrów (Dz. U. Nr 30, poz. 378),
(Nie wydano nowego rozporządzenia- zob. rozdział: Projekty aktów prawnych)
- z dnia 9 marca 2000 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia, urządzenia i sprzęt medyczny, służące wykonywaniu indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej i grupowej praktyki lekarskiej (Dz. U. Nr 20, poz. 254).
(Zobacz komunikat Ministerstwa Zdrowia w sprawie obowiązywania rozporządzenia. Projekt nowego rozporządzenia dostępny w Serwisie Prawo i Zdrowie w rozdziale: "Akty prawne, projekty przepisów").
W miejsce wskazanych rozporządzeń minister właściwy do spraw zdrowia wyda nowe rozporządzenia, stosownie do delegacji wynikających ze zmienionych przepisów.

Do wniosku należy załączyć:
- dokument potwierdzający prawo do korzystania z pomieszczenia, w którym ma być wykonywana praktyka;
- opinie państwowego powiatowego inspektora sanitarnego o spełnieniu warunków umożliwiających udzielanie w danym pomieszczeniu określonych świadczeń zdrowotnych;
- umowę z podmiotem świadczącym usługi w zakresie sterylizacji (w przypadku gdy pomieszczenie nie jest wyposażone w sprzęt do sterylizacji, a mają być udzielane świadczenia zdrowotne przy użyciu narzędzi i sprzętu wymagającego sterylizacji);
- umowa spółki lub jej kserokopia potwierdzona za zgodność z oryginałem;
- zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej albo odpis z Krajowego Rejestru Sądowego.

Wraz z wnioskiem lekarze zamierzający udzielać świadczeń zdrowotnych w ramach grupowej praktyki lekarskiej składają oświadczenie o następującej treści (art. 50a ust. 6 u.z.l.l.d.):
"Oświadczam, że:
1) dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru grupowych praktyk lekarskich są kompletne i zgodne z prawdą;
2) znane mi są i spełniam warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie grupowej praktyki lekarskiej, określone w ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty."
Oświadczenie powinno ponadto zawierać następujące dane:
1) firmę przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres, a w przypadku spółki cywilnej imiona i nazwiska wspólników oraz ich adresy zamieszkania,
2) oznaczenie miejsca i datę złożenia oświadczenia,
3) podpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsiębiorcy albo wspólników spółki cywilnej, ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz pełnionej funkcji.
W ciągu 30 dni od złożenia wymienionych dokumentów, okręgowa rada lekarska deleguje zespół wizytacyjny, który dokonuje oceny pomieszczeń, urządzeń, sprzętu medycznego oraz aparatury medycznej i sporządza opinię w przedmiocie możliwości udzielania deklarowanych przez lekarzy świadczeń zdrowotnych.
Na podstawie posiadanych dokumentów i po sprawdzeniu wszystkich danych oraz po zapoznaniu się z opinią zespołu wizytacyjnego, okręgowa rada lekarska podejmuje uchwałę w przedmiocie dokonania wpisu grupowej praktyki lekarskiej do rejestru.
Wpis do rejestru powinien zostać dokonany w terminie 50 dni od dnia złożenia wniosku. Jeśli natomiast od dnia złożenia wniosku upłynęło 60 dni, a właściwy organ nie dokonał wpisu do rejestru - grupowa praktyka (wnioskodawca) może rozpocząć działalność po uprzednim zawiadomieniu o tym na piśmie organu, który nie dokonał wpisu.
(...)