Dla osób ze schizofrenią praca to istotny element terapii

Schizofrenia jest jedną z najbardziej stygmatyzujących chorób psychicznych. Po jej diagnozie zaledwie 15 procent osób pozostaje aktywnymi zawodowo, 61 procent pacjentów przechodzi na rentę. Właśnie zakończył się program „Powrót do społeczeństwa. Powrót do pracy. Powrót do zdrowia”, dzięki któremu kilkadziesiąt osób żyjących z chorobą znalazło zatrudnienie. 

Projekt realizowany w latach 2013-2016 udowodnił, że przy odpowiednio sprofilowanym, kompleksowym i dostosowanym do indywidualnych potrzeb wsparciu, osoba ze schizofrenią może stać się pełnowartościowym uczestnikiem rynku pracy. Dowiódł też, że praca stanowi istotny element terapii – równie ważny, jak odpowiednio dobrane leki.

- Programy aktywizujące zawodowo osoby ze schizofrenią zmieniają świadomość, ale nie osób chorujących, czy najbliższej rodziny, ale nas wszystkich. Chodzi tu o zmianę mentalności, myślenia o chorobie. Choroba taka jak schizofrenia nie niszczy podmiotowości człowieka. Człowiek pozostaje człowiekiem i ma prawo do tego, by kochać, wyrażać pozytywne uczucia, również żeby pracować. W związku z tym powrót do społeczeństwa osób chorujących na schizofrenię to pokazanie, że niczym nie różnią się od pozostałych, że biorąc leki pozwalające likwidować objawy, mogą normalnie funkcjonować. To my musimy być bardziej tolerancyjni, akceptować ich chorobę. Jeżeli będziemy mieli taką postawę, to będziemy myśleli również o tym, że takim ludziom należy pomagać, czyli stwarzać im odpowiednie warunki do prawidłowego rozwoju i życia na przyzwoitym poziomie – powiedział profesor Janusz Heitzman z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Szczególną rolę w procesie aktywizacji zawodowej pacjentów ze schizofrenią odegrał trener pracy – wykwalifikowany specjalista, który przygotowywał uczestników programu do podjęcia pracy, pomagał w znalezieniu odpowiedniego stanowiska, wspierał w kontaktach z pracodawcą i współpracownikami. 10 trenerów pracy brało czynny udział w dyskusjach, konferencjach, targach pracy odbywających się na terenie 4 województw objętych programem. Trenerzy prowadzili również indywidualne spotkania z pracodawcami z danego regionu, pomagali w przygotowaniu dokumentów aplikacyjnych, co więcej, uczyli jak kontrolować stres podczas rozmowy kwalifikacyjnej i jak utrzymać motywację do pracy. Po otrzymaniu pracy uczestnicy programu również nie pozostawali sami sobie. Trenerzy pracy byli odpowiedzialni za monitorowanie ich zatrudnienia, aż do uzyskania całkowitej samodzielności.

- Chcieliśmy pokazać, że przy odpowiednim wsparciu, osoby żyjące ze schizofrenią mogą być pełnoprawnymi obywatelami i aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym i zawodowym. Celem warsztatów prowadzonych przez trenerów pracy, był rozwój zdolności interpersonalnych niezbędnych w procesie aktywizacyjnym. W rezultacie pacjenci usamodzielnili się oraz utrzymali się na otwartym rynku pracy – powiedziała Magdalena Bojarska z Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.

Chorzy na schizofrenię mają średnio 25-35 lat, są w najlepszym okresie produkcyjnym, mają potencjał, aby zasilić gospodarkę. Tymczasem są wykluczeni z rynku pracy, czego koszty ponosi całe państwo. I to podwójne. Przytoczone w Raporcie „Schizofrenia. Rola opiekunów w kreowaniu współpracy” dane, pokazują, iż w Polsce w 2013 roku wydatki ZUS ponoszone z powodu schizofrenii, stanowiące 3,4 procenta wydatków ogółem na wszystkie schorzenia wyniosły 1,1 mld zł, a łączna suma kosztów pośrednich i bezpośrednich z tego tytułu szacowana jest na 3,1 mld zł. NFZ rokrocznie finansuje świadczenia dla blisko 190 tysięcy pacjentów z rozpoznaniem schizofrenii. W 2014 roku wydatki te przekroczyły 557 mln zł.

- Aktywizacja zawodowa osób ze schorzeniami psychicznymi to inwestycja, nie wydatki. Ludzie, których my postawimy na nogi, poczują, że powrócili do społeczeństwa, będą zmieniać się z biorców na podatników. To dla wszystkich obywateli jest opłacalne. Tego decydenci nie umieją zrozumieć, podliczają tylko wydatki, a to jest tak naprawdę inwestycja. Jeśli się tę przeszkodę intelektualną i świadomościową pokona, to dalej pójdzie już prosto – przekonuje profesor Jacek Wciórka, kierownik I Kliniki Psychiatrycznej w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Program „Powrót do społeczeństwa. Powrót do pracy. Powrót do zdrowia” realizowany był w czterech województwach – wielkopolskim, mazowieckim, kujawsko-pomorskim i łódzkim, w których powołano łącznie cztery Kluby Aktywizacji Zawodowej. Do współpracy zaproszono Stowarzyszenie Osób i Rodzin na Rzecz Zdrowia Psychicznego „Zrozumieć i Pomóc” z Poznania, Fundację Pomocy Młodzieży i Dzieciom Niepełnosprawnym HEJ KONIKU, Stowarzyszenie na Rzecz Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu Osób z Zaburzeniami Psychicznymi MOST oraz Stowarzyszenie Młodzieży i Osób z Problemami Psychicznymi, Ich rodzin i Przyjaciół ”POMOST”. Program realizowała Fundacja „Żyjmy Zdrowo”.

Źródło: Brand Lab