Czy szpital ma prawo uzależniać przyjęcie pacjenta do planowanego zabiegu operacyjnego, od wykonania przez chorego zalecanego szczepienia przeciwko WZW?
Zakład opieki zdrowotnej, jeśli tylko nie dotyczy to określonych osób, nie ma prawa uzależniać przeprowadzenia planowego zabiegu operacyjnego od wcześniejszego wykonania przez pacjenta zalecanego szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby. Szpital nie dysponuje tutaj również uprawnieniem, by w sposób skuteczny żądać od chorego poddania się szczepieniu przeciwko WZW.
Organizacja szczepień ochronnych regulowana jest przepisami ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.) – dalej u.z.z.z. Zgodnie z przepisem art. 17 u.z.z.z. oznaczone osoby lub grupy osób obowiązane są do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym, z tym jednak zastrzeżeniem, iż choroby te znajdować się muszą w katalogu ustalonym przez ministra właściwego do spraw zdrowia w drodze rozporządzenia. Tylko w takiej sytuacji koszty przeprowadzenia szczepienia ochronnego finansowane są ze środków publicznych, przy czym dotyczy to zarówno samej procedury szczepienia jak i również kosztów zakupu szczepionek. W pozostałych przypadkach pacjenci mogą poddać się zalecanemu szczepieniu ochronnemu przeciwko chorobom zakaźnym. Użyte przez ustawodawcę sformułowanie "mogą" oznacza, iż świadczeniobiorcom przydane zostało określone uprawnienie, nie został zaś skonstruowany jakikolwiek obowiązek w tym zakresie. Tym bardziej, iż jak stanowi art. 19 ust. 7 u.z.z.z. osoba poddająca się zalecanemu, a nie obowiązkowemu, szczepieniu ochronnemu ponosi koszty zakupu szczepionki.
Wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych przyjęty został przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień (Dz. U. Nr 237, poz. 2018 z późn. zm.). I tak zgodnie z przepisem § 1 pkt 6 cytowanego rozporządzenia szczepieniem ochronnym o charakterze obowiązkowym jest jedynie szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i to wykonywane na rzecz dzieci młodzieży od dnia urodzenia do ukończenia 15 roku życia, na rzecz uczniów szkół medycznych, na rzecz studentów wyższych szkół medycznych, na rzecz osób wykonujących zawód medyczny narażonych na zakażenie HBV, na rzecz osób z otoczenia chorych na wirusowe zapalenie wątroby typu B i nosicieli HBV oraz na rzecz innych osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie. Tylko zatem w opisanych wyżej okolicznościach szpital mógłby żądać od pacjenta dokumentu potwierdzającego poddanie się szczepieniom ochronnym przeciw WZW lub ewentualnie uzależnić zrealizowanie planowego zabiegu operacyjnego od poddania się szczepieniu.
W tym miejscu wskazać dodatkowo należy, iż w sytuacji wykonywania planowego zabiegu operacyjnego zakład opieki zdrowotnej nie może argumentować swoich żądań w przedmiocie wykonania szczepienia przeciwko WZW dbałością o zdrowie pozostałych pacjentów przebywających na terenie szpitala czy też o zdrowie zatrudnionego personelu medycznego lub innego. Pamiętać bowiem należy, iż jak stanowi art. 9 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.), wszelkie pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, celem zapewnienia odpowiedniej jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych, powinny odpowiadać określonym wymaganiom fachowym i sanitarnym. To zatem na szpitalu spoczywa obowiązek takiego zorganizowania działalności jego komórek organizacyjnych, by ta uwzględniała wszelkie wymogi sanitarno-higieniczne.
Jednocześnie podkreślenia wymaga, iż stanowisko zaprezentowane wyżej znajduje również potwierdzenie w poglądzie prezentowanym przez Centralę Narodowego Funduszu Zdrowia. W komunikacie z dnia 4 lipca 2003 r., nigdy nieodwołanym i wydanym w stanie prawnym, który nie uległ zasadniczym zmianom, Narodowy Fundusz Zdrowia podkreśla, że "wszelkie ewentualne żądania przez szpital poddania się temu szczepieniu (przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B osób, u których ryzyko zakażenia wynika z narażenia na ekspozycję i związane jest z przerwaniem ciągłości tkanek (np. podczas zabiegu operacyjnego – przyp. aut.) lub uzależnienie wykonania zabiegu operacyjnego od wcześniejszego zaszczepienia się, jest działaniem bezprawnym" - http://www.nfz.gov.pl/new/index.php?katnr=0&dzialnr=2&artnr=79
Artur Paszkowski
Zakład opieki zdrowotnej, jeśli tylko nie dotyczy to określonych osób, nie ma prawa uzależniać przeprowadzenia planowego zabiegu operacyjnego od wcześniejszego wykonania przez pacjenta zalecanego szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby. Szpital nie dysponuje tutaj również uprawnieniem, by w sposób skuteczny żądać od chorego poddania się szczepieniu przeciwko WZW.
Organizacja szczepień ochronnych regulowana jest przepisami ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.) – dalej u.z.z.z. Zgodnie z przepisem art. 17 u.z.z.z. oznaczone osoby lub grupy osób obowiązane są do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym, z tym jednak zastrzeżeniem, iż choroby te znajdować się muszą w katalogu ustalonym przez ministra właściwego do spraw zdrowia w drodze rozporządzenia. Tylko w takiej sytuacji koszty przeprowadzenia szczepienia ochronnego finansowane są ze środków publicznych, przy czym dotyczy to zarówno samej procedury szczepienia jak i również kosztów zakupu szczepionek. W pozostałych przypadkach pacjenci mogą poddać się zalecanemu szczepieniu ochronnemu przeciwko chorobom zakaźnym. Użyte przez ustawodawcę sformułowanie "mogą" oznacza, iż świadczeniobiorcom przydane zostało określone uprawnienie, nie został zaś skonstruowany jakikolwiek obowiązek w tym zakresie. Tym bardziej, iż jak stanowi art. 19 ust. 7 u.z.z.z. osoba poddająca się zalecanemu, a nie obowiązkowemu, szczepieniu ochronnemu ponosi koszty zakupu szczepionki.
Wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych przyjęty został przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień (Dz. U. Nr 237, poz. 2018 z późn. zm.). I tak zgodnie z przepisem § 1 pkt 6 cytowanego rozporządzenia szczepieniem ochronnym o charakterze obowiązkowym jest jedynie szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B i to wykonywane na rzecz dzieci młodzieży od dnia urodzenia do ukończenia 15 roku życia, na rzecz uczniów szkół medycznych, na rzecz studentów wyższych szkół medycznych, na rzecz osób wykonujących zawód medyczny narażonych na zakażenie HBV, na rzecz osób z otoczenia chorych na wirusowe zapalenie wątroby typu B i nosicieli HBV oraz na rzecz innych osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie. Tylko zatem w opisanych wyżej okolicznościach szpital mógłby żądać od pacjenta dokumentu potwierdzającego poddanie się szczepieniom ochronnym przeciw WZW lub ewentualnie uzależnić zrealizowanie planowego zabiegu operacyjnego od poddania się szczepieniu.
W tym miejscu wskazać dodatkowo należy, iż w sytuacji wykonywania planowego zabiegu operacyjnego zakład opieki zdrowotnej nie może argumentować swoich żądań w przedmiocie wykonania szczepienia przeciwko WZW dbałością o zdrowie pozostałych pacjentów przebywających na terenie szpitala czy też o zdrowie zatrudnionego personelu medycznego lub innego. Pamiętać bowiem należy, iż jak stanowi art. 9 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.), wszelkie pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, celem zapewnienia odpowiedniej jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych, powinny odpowiadać określonym wymaganiom fachowym i sanitarnym. To zatem na szpitalu spoczywa obowiązek takiego zorganizowania działalności jego komórek organizacyjnych, by ta uwzględniała wszelkie wymogi sanitarno-higieniczne.
Jednocześnie podkreślenia wymaga, iż stanowisko zaprezentowane wyżej znajduje również potwierdzenie w poglądzie prezentowanym przez Centralę Narodowego Funduszu Zdrowia. W komunikacie z dnia 4 lipca 2003 r., nigdy nieodwołanym i wydanym w stanie prawnym, który nie uległ zasadniczym zmianom, Narodowy Fundusz Zdrowia podkreśla, że "wszelkie ewentualne żądania przez szpital poddania się temu szczepieniu (przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B osób, u których ryzyko zakażenia wynika z narażenia na ekspozycję i związane jest z przerwaniem ciągłości tkanek (np. podczas zabiegu operacyjnego – przyp. aut.) lub uzależnienie wykonania zabiegu operacyjnego od wcześniejszego zaszczepienia się, jest działaniem bezprawnym" - http://www.nfz.gov.pl/new/index.php?katnr=0&dzialnr=2&artnr=79
Artur Paszkowski