Czy podczas obrad rady społecznej placówki dyrektor zobowiązany jest do przedstawienia wszelkich informacji dotyczących działalności placówki (także finansowych) obecnemu związkowi zawodowemu?
Czy też taką informację dyrektor powinien przedstawić przed obradami rady społecznej?
Jakie są w tym względzie uprawnienia związku zawodowego i czy związek powinien mieć pełny zakres informacji, jaki mają członkowie rady społecznej?
Jakie są uprawnienia związku podczas zebrań rady społecznej?

Zgodnie z art. 44b ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.; dalej jako: u.z.o.z.) rada społeczna powoływana przy publicznym zakładzie opieki zdrowotnej jest organem inicjującym i opiniodawczym podmiotu, który utworzył zakład, oraz organem doradczym kierownika publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Przepis art. 45 u.z.o.z. określa skład rady społecznej, do której nie zalicza przedstawicieli związku zawodowego działającego przy zakładzie opieki zdrowotnej. Przedstawiciel organizacji związkowej - zgodnie z art. 45 ust. 3 u.z.o.z. - ma prawo uczestniczyć w posiedzeniach rady społecznej (podobnie jak kierownik publicznego zakładu opieki zdrowotnej), co nie oznacza, że jest jej członkiem. Z tego wynika, że przedstawiciel związku zawodowego nie ma prawa wnioskowania, głosowania ani wnoszenia formalnego sprzeciwu przeciwko jakimkolwiek działaniom czy uchwałom rady. Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 z późn. zm.; dalej jako: u.z.z.) wyposaża związki zawodowe w kompetencje do wyrażania opinii w przedmiocie sytuacji pracowników, co oznacza, że tego typu opinia może być także prezentowana na forum rady społecznej publicznego zakładu opieki zdrowotnej.
Ponieważ przedstawiciele związku zawodowego mają prawo uczestniczenia w posiedzeniach rady (przewodniczący rady ma obowiązek zawiadamiania o terminach posiedzeń związki zawodowe działające przy publicznym zakładzie opieki zdrowotnej) informacje o sytuacji finansowej jednostki (wymienione w art. 46 pkt 2 u.z.o.z.) przekazywane radzie przez kierownika jednostki będą jednocześnie znane tym przedstawicielom.
Z przepisów ustawy o związkach zawodowych wynika obowiązek pracodawcy, a zatem w tym przypadku dyrektora zakładu opieki zdrowotnej, dostarczania na żądanie związków zawodowych wszelkich informacji niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, w szczególności informacji dotyczących warunków pracy i zasad wynagradzania. W literaturze przyjmuje się, że nie chodzi tu o wszelkie informacje o planach i działalności finansowej jednostki, ale jedynie o te informacje, które mają wpływ na sytuację pracowników. Związek zawodowy nie jest bowiem organem nadzorującym pracodawcę w zakresie kreowania przez niego polityki finansowej czy inwestycyjnej, ale - jak wynika z art. 1 u.z.z. - dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych. Pracodawca (w tym przypadku publiczny zakład opieki zdrowotnej reprezentowany przez dyrektora) ma prawo do swobodnego decydowania o polityce gospodarczej jednostki, zaś przepisy prawa pracy nie wprowadzają w tej mierze żadnych ograniczeń. Obowiązek informacyjny pracodawcy w stosunku do związków zawodowych, o którym mowa wyżej, nie jest tożsamy z obowiązkiem informacyjnym wobec rady społecznej publicznego zakładu opieki zdrowotnej, która ma ustawowe kompetencje opiniodawcze i doradcze, których nie mają związki zawodowe, także te działające przy publicznych zakładach opieki zdrowotnej.
Magdalena Rycak