Czy osoby zatrudnione w oddziałach psychiatrycznych na stanowisku psychologa, pedagoga, pracownika socjalnego, salowej zalicza się w świetle ustawy o emeryturach pomostowych do pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze?
W załączniku nr 2 poz. 23 ustawy mowa jest o pracy "personelu medycznego" ("Prace personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentami, zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zdrowia psychicznego"). Zawody psychologa, pedagoga, pracownika socjalnego i salowej w klasyfikacji zawodów nie są wymieniane w grupach profesji medycznych, jednakże biorąc pod uwagę regulację zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej, wykaz A dział XII zawierał psychologa i salową.
Za pracowników wykonujących prace w szczególnym charakterze w rozumieniu przedmiotowej ustawy należy rozumieć lekarzy, pielęgniarki i położne oraz psychologów zatrudnionych w oddziałach psychiatrycznych leczenia uzależnień na stanowiskach, na których wykonuje się prace w bezpośrednim kontakcie z pacjentami.
Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) nie zawiera niestety definicji pojęcia personelu medycznego. Pojęcie to nie jest także definiowane w innych ustawach w sposób powszechnie obowiązujący. W tej sytuacji należy przyjąć, iż pod pojęciem "personelu medycznego" oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentami, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.), użytym w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych, należy rozumieć osoby wykonujące zawód medyczny czy też uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych.
Definicja osób wykonujących zawód medyczny znajduje się w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.), aczkolwiek definicja ta jest jedynie obowiązująca na gruncie przepisów tej ustawy. Przez osoby wykonujące zawód medyczny wymieniona ustawa w art. 18d ust. 1 pkt 1 rozumie osoby, które na podstawie odrębnych przepisów uprawnione są do udzielania świadczeń zdrowotnych, oraz osoby legitymujące się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. Jak wiadomo ani pedagogika ani psychologia nie są dziedzinami medycyny. Jednakże ustawa o zakładach opieki zdrowotnej w definicji świadczenia zdrowotnego (art. 3 pkt 3) zamieszcza m.in. badanie i terapię psychologiczną. Wydaje się zatem, że psychologa można zaliczyć do personelu medycznego, o którym mowa w pkt 23 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.
Do personelu medycznego nie zalicza się pracowników socjalnych, pedagogów ani salowych z uwagi na brak odpowiedniej ku temu podstawy prawnej.
Rzeczywiście w starym wykazie przytoczonym w pytaniu uznawano salowe za personel medyczny, ale brak jest obecnie podstaw prawnych za takim argumentem. Sprzątanie w szpitalu, także przy chorych, nie jest świadczeniem zdrowotnym.
Reasumując, za pracowników wykonujących prace w szczególnym charakterze w rozumieniu przedmiotowej ustawy należy rozumieć lekarzy, pielęgniarki i położne oraz psychologów zatrudnionych w oddziałach psychiatrycznych leczenia uzależnień na stanowiskach, na których wykonuje się prace w bezpośrednim kontakcie z pacjentami.
Magdalena Rycak
W załączniku nr 2 poz. 23 ustawy mowa jest o pracy "personelu medycznego" ("Prace personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentami, zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zdrowia psychicznego"). Zawody psychologa, pedagoga, pracownika socjalnego i salowej w klasyfikacji zawodów nie są wymieniane w grupach profesji medycznych, jednakże biorąc pod uwagę regulację zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej, wykaz A dział XII zawierał psychologa i salową.
Za pracowników wykonujących prace w szczególnym charakterze w rozumieniu przedmiotowej ustawy należy rozumieć lekarzy, pielęgniarki i położne oraz psychologów zatrudnionych w oddziałach psychiatrycznych leczenia uzależnień na stanowiskach, na których wykonuje się prace w bezpośrednim kontakcie z pacjentami.
Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) nie zawiera niestety definicji pojęcia personelu medycznego. Pojęcie to nie jest także definiowane w innych ustawach w sposób powszechnie obowiązujący. W tej sytuacji należy przyjąć, iż pod pojęciem "personelu medycznego" oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentami, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.), użytym w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych, należy rozumieć osoby wykonujące zawód medyczny czy też uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych.
Definicja osób wykonujących zawód medyczny znajduje się w ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.), aczkolwiek definicja ta jest jedynie obowiązująca na gruncie przepisów tej ustawy. Przez osoby wykonujące zawód medyczny wymieniona ustawa w art. 18d ust. 1 pkt 1 rozumie osoby, które na podstawie odrębnych przepisów uprawnione są do udzielania świadczeń zdrowotnych, oraz osoby legitymujące się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. Jak wiadomo ani pedagogika ani psychologia nie są dziedzinami medycyny. Jednakże ustawa o zakładach opieki zdrowotnej w definicji świadczenia zdrowotnego (art. 3 pkt 3) zamieszcza m.in. badanie i terapię psychologiczną. Wydaje się zatem, że psychologa można zaliczyć do personelu medycznego, o którym mowa w pkt 23 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.
Do personelu medycznego nie zalicza się pracowników socjalnych, pedagogów ani salowych z uwagi na brak odpowiedniej ku temu podstawy prawnej.
Rzeczywiście w starym wykazie przytoczonym w pytaniu uznawano salowe za personel medyczny, ale brak jest obecnie podstaw prawnych za takim argumentem. Sprzątanie w szpitalu, także przy chorych, nie jest świadczeniem zdrowotnym.
Reasumując, za pracowników wykonujących prace w szczególnym charakterze w rozumieniu przedmiotowej ustawy należy rozumieć lekarzy, pielęgniarki i położne oraz psychologów zatrudnionych w oddziałach psychiatrycznych leczenia uzależnień na stanowiskach, na których wykonuje się prace w bezpośrednim kontakcie z pacjentami.
Magdalena Rycak