Czy istnieją podstawy prawne pozwalające lekarzowi (zakładowi opieki zdrowotnej) na pobieranie odpłatności za wystawienie druku zaświadczenia o stanie zdrowia małego dziecka?
Zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka, po przebytym zachorowaniu, wydaje się celem przedstawienia zakładowi opieki zdrowotnej (żłobkowi).
Lekarz prowadzący indywidualną praktykę lekarską czy też grupową praktykę lekarską oraz zakład opieki zdrowotnej, będące stroną umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, mają prawo do pobierania opłat za wystawianie zaświadczeń lekarskich o stanie zdrowia małego dziecka po przebytej chorobie, które rodzic przedkłada następnie w żłobku.
Zgodnie z treścią przepisu art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z. pacjentowi przysługują nieodpłatnie orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz inne orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie pacjenta, jeżeli są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, a także jeżeli są wydawane dla celów pomocy społecznej, orzecznictwa o niepełnosprawności oraz uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego. Pacjentowi nieodpłatnie, na jego życzenie, wydaje się również zaświadczenia lekarskie lub zaświadczenia wystawione przez położną, jeśli są one wystawiane dla celów uzyskania dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.
Przepis art. 16 u.ś.o.z., który w sposób kompleksowy normuje kwestię odpłatności za wystawiane orzeczenia czy zaświadczenia lekarskie, nie uprawnia zatem świadczeniobiorcy do uzyskania nieodpłatnego zaświadczenia o stanie zdrowia małego dziecka po przebytej chorobie, które to rodzic częstokroć zobowiązany jest przedłożyć w żłobku. Zaświadczenia takiego w żaden bowiem sposób nie można kwalifikować jako zaświadczenia związanego z dalszym leczeniem (wydaje się je przecież dziecku zdrowemu), kontynuowaniem nauki (żłobek jest zakładem opieki zdrowotnej a nie elementem systemu oświaty) czy też z uczestnictwem dziecka w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku.
Z drugiej strony wskazać należy, iż żaden z przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.) – dalej u.z.o.z. nie konstytuuje po stronie rodzica czy opiekuna obowiązku przedłożenia w żłobku stosownego zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia małego dziecka po przebytej chorobie. Co prawda, zgodnie z treścią art. 32b u.z.o.z. żłobek udziela świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem wyłącznie działania profilaktyczne (a nie lecznicze) i opiekę nad dzieckiem w wieku do 3 lat (należy domniemywać, iż chodzi o opiekę nad zdrowym dzieckiem), to z przepisu tego nie można wywodzić prawa do żądania zaświadczenia o stanie zdrowia po przebytej chorobie. Ponadto mimo, iż praktyka wskazuje, że osoby kierujące żłobkami, wspierane niejednokrotnie inicjatywą samych rodziców, żądają zaświadczeń lekarskich o stanie zdrowia dziecka po przebytej chorobie, to jednak rodzic godząc się na takie rozwiązanie nie ma prawa żądać od lekarza, by ten wystawił zaświadczenie nieodpłatnie.

Uwagi

Kwestią odrębną od przedstawionych wyżej rozwiązań normatywnych jest to, iż w przypadku zaświadczenia o stanie zdrowia małego dziecka po przebytej chorobie lekarz może, ale wcale nie musi pobierać opłaty za jego wystawienie. Ponadto problematyczna z punktu widzenia praktyki lekarskiej wydaje się sama możliwość wystawienia zaświadczenia stwierdzającego, że dziecko jest zdrowe. Bardziej prawdopodobnym jest poświadczenie przez lekarza faktu, że w danym momencie dziecko nie ma objawów, które wskazywałyby na stan chorobowy.

Artur Paszkowski