Czy dyrektor SP ZOZ-u, którego organem założycielskim jest urząd marszałkowski, pracujący również na stanowisku ordynatora w tym zakładzie opieki zdrowotnej, może pracować jako lekarz w innym niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej na podstawie np. umowy zlecenia?
Czy istnieją przeszkody prawne wynikające z pełnionej funkcji, tj. funkcjonariusza publicznego?
Lekarz, będący dyrektorem publicznego zakładu opieki zdrowotnej, którego organem założycielskim jest jednostka samorządu województwa nie może m.in. prowadzić działalności gospodarczej w formie niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej ani grupowej praktyki lekarskiej. Zakaz nie dotyczy tylko prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, ale także zarządzania taką działalnością oraz bycia przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.
2. Zatrudnienie dyrektora takiego samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej jako lekarza na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia jest dopuszczalne, o ile nie prowadzi on niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej ani grupowej praktyki lekarskiej.
Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, którego organem założycielskim jest jednostka samorządu terytorialnego, w tym przypadku jednostka samorządu województwa, stanowi wojewódzką osobę prawną, o której mowa w art. 2 pkt 6b ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584 z późn. zm.; dalej jako: u.o.p.). Zgodnie z powołanym przepisem, ustawa określa ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej m.in. przez osoby zarządzające wojewódzkimi osobami prawnymi. W odniesieniu do wojewódzkich osób prawnych, będących samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej, osobą zarządzającą tym zakładem jest jego kierownik. Zgodnie bowiem z art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.), to kierownik publicznego zakładu opieki zdrowotnej kieruje zakładem i reprezentuje go na zewnątrz.
W odniesieniu do kierownika/dyrektora publicznego zakładu opieki zdrowotnej ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej wynikające z art. 4 pkt 6 u.o.p., polega m.in. na:
1. zakazie prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami;
2. zakazie zarządzania działalnością, o której mowa w pkt 1;
3. zakazie bycia przedstawicielem czy pełnomocnikiem w działalności, o której mowa w pkt 1.
Powyższe ograniczenia nie dotyczą jedynie działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego.
Przepisy prawa przewidują możliwość zatrudnienia lekarzy w zakładach opieki zdrowotnej na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych zawartych bądź z lekarzami prowadzącymi prywatne praktyki lekarskie bądź lekarzami nieprowadzącymi takich praktyk.
Przepis art. 49a ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857 z późn. zm.; dalej jako: u.z.l.l.d.), stanowi, iż prowadzenie indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej, grupowej praktyki lekarskiej jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.). W świetle tego zapisu, lekarz będący kierownikiem/dyrektorem publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w ogóle nie może prowadzić praktyki lekarskiej w formach wynikających z ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, gdyż stanowiłoby to naruszenie zakazów wynikających z ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Powyższy zakaz odnosi się również do prowadzenia niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, a także do zarządzania takim zakładem i bycia przedstawicielem lub pełnomocnikiem takiego zakładu.
Z przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne wynika, iż ograniczenia obejmujące kierownika/dyrektora publicznego zakładu opieki zdrowotnej dotyczą jedynie prowadzenia działalności gospodarczej, nie wprowadzają zaś ogólnego zakazu dodatkowego zarobkowania.
Należy więc uznać, iż co do zasady nie ma przeszkód prawnych, by kierownik/dyrektor publicznego zakładu był zatrudniony w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej jako lekarz na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, pod warunkiem, że nie prowadzi np. praktyki lekarskiej. Istotne jest jednak, aby umowa cywilnoprawna obejmowała jedynie udzielanie świadczeń zdrowotnych, nie zaś np. czynności związane z zarządzaniem niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej.
Należy jednak pamiętać, iż ograniczenia dotyczące zatrudnienia mogą wynikać także z innych przepisów, m.in. z treści umowy łączącej kierownika/dyrektora z publicznym zakładem opieki zdrowotnej.
Zagrożenia
Należy jednak wskazać, iż ocena prawna dopuszczalności zatrudnienia dyrektora /kierownika publicznego zakładu opieki zdrowotnej może się zmienić w przypadku, gdy ten publiczny zakład opieki zdrowotnej ma zawartą, bądź planuje zawrzeć umowę o udzielanie świadczeń zdrowotnych z niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej, w którym dyrektor ma być zatrudniony jako lekarz.
Należy bowiem wskazać, iż kierownik publicznego zakładu opieki zdrowotnej jest osobą pełniącą funkcję publiczną nie tylko w rozumieniu ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, ale również w rozumieniu ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.). Zgodnie z art. 115 § 19 Kodeksu karnego osobą pełniącą funkcję publiczną jest m.in. osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe. Osobą pełniącą funkcję publiczną jest w rozumieniu Kodeksu karnego także ordynator.
Przy zawieraniu umowy cywilnoprawnej z niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej należałoby zachować daleko idącą ostrożność, gdyż w doktrynie prawa karnego przyjmuje się, że korzyścią majątkową (o której mowa m.in. w art. 228 Kodeksu karnego) mogą być także umowy zlecające wykonanie określonych czynności, których warunki w sposób znaczny odbiegają od przyjętych w tym zakresie w obrocie standardów.
Katarzyna Godlewska
Czy istnieją przeszkody prawne wynikające z pełnionej funkcji, tj. funkcjonariusza publicznego?
Lekarz, będący dyrektorem publicznego zakładu opieki zdrowotnej, którego organem założycielskim jest jednostka samorządu województwa nie może m.in. prowadzić działalności gospodarczej w formie niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej ani grupowej praktyki lekarskiej. Zakaz nie dotyczy tylko prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, ale także zarządzania taką działalnością oraz bycia przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.
2. Zatrudnienie dyrektora takiego samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej jako lekarza na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia jest dopuszczalne, o ile nie prowadzi on niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej ani grupowej praktyki lekarskiej.
Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, którego organem założycielskim jest jednostka samorządu terytorialnego, w tym przypadku jednostka samorządu województwa, stanowi wojewódzką osobę prawną, o której mowa w art. 2 pkt 6b ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584 z późn. zm.; dalej jako: u.o.p.). Zgodnie z powołanym przepisem, ustawa określa ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej m.in. przez osoby zarządzające wojewódzkimi osobami prawnymi. W odniesieniu do wojewódzkich osób prawnych, będących samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej, osobą zarządzającą tym zakładem jest jego kierownik. Zgodnie bowiem z art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.), to kierownik publicznego zakładu opieki zdrowotnej kieruje zakładem i reprezentuje go na zewnątrz.
W odniesieniu do kierownika/dyrektora publicznego zakładu opieki zdrowotnej ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej wynikające z art. 4 pkt 6 u.o.p., polega m.in. na:
1. zakazie prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami;
2. zakazie zarządzania działalnością, o której mowa w pkt 1;
3. zakazie bycia przedstawicielem czy pełnomocnikiem w działalności, o której mowa w pkt 1.
Powyższe ograniczenia nie dotyczą jedynie działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego.
Przepisy prawa przewidują możliwość zatrudnienia lekarzy w zakładach opieki zdrowotnej na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych zawartych bądź z lekarzami prowadzącymi prywatne praktyki lekarskie bądź lekarzami nieprowadzącymi takich praktyk.
Przepis art. 49a ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857 z późn. zm.; dalej jako: u.z.l.l.d.), stanowi, iż prowadzenie indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej, grupowej praktyki lekarskiej jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.). W świetle tego zapisu, lekarz będący kierownikiem/dyrektorem publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w ogóle nie może prowadzić praktyki lekarskiej w formach wynikających z ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, gdyż stanowiłoby to naruszenie zakazów wynikających z ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. Powyższy zakaz odnosi się również do prowadzenia niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, a także do zarządzania takim zakładem i bycia przedstawicielem lub pełnomocnikiem takiego zakładu.
Z przepisów ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne wynika, iż ograniczenia obejmujące kierownika/dyrektora publicznego zakładu opieki zdrowotnej dotyczą jedynie prowadzenia działalności gospodarczej, nie wprowadzają zaś ogólnego zakazu dodatkowego zarobkowania.
Należy więc uznać, iż co do zasady nie ma przeszkód prawnych, by kierownik/dyrektor publicznego zakładu był zatrudniony w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej jako lekarz na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, pod warunkiem, że nie prowadzi np. praktyki lekarskiej. Istotne jest jednak, aby umowa cywilnoprawna obejmowała jedynie udzielanie świadczeń zdrowotnych, nie zaś np. czynności związane z zarządzaniem niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej.
Należy jednak pamiętać, iż ograniczenia dotyczące zatrudnienia mogą wynikać także z innych przepisów, m.in. z treści umowy łączącej kierownika/dyrektora z publicznym zakładem opieki zdrowotnej.
Zagrożenia
Należy jednak wskazać, iż ocena prawna dopuszczalności zatrudnienia dyrektora /kierownika publicznego zakładu opieki zdrowotnej może się zmienić w przypadku, gdy ten publiczny zakład opieki zdrowotnej ma zawartą, bądź planuje zawrzeć umowę o udzielanie świadczeń zdrowotnych z niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej, w którym dyrektor ma być zatrudniony jako lekarz.
Należy bowiem wskazać, iż kierownik publicznego zakładu opieki zdrowotnej jest osobą pełniącą funkcję publiczną nie tylko w rozumieniu ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, ale również w rozumieniu ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.). Zgodnie z art. 115 § 19 Kodeksu karnego osobą pełniącą funkcję publiczną jest m.in. osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe. Osobą pełniącą funkcję publiczną jest w rozumieniu Kodeksu karnego także ordynator.
Przy zawieraniu umowy cywilnoprawnej z niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej należałoby zachować daleko idącą ostrożność, gdyż w doktrynie prawa karnego przyjmuje się, że korzyścią majątkową (o której mowa m.in. w art. 228 Kodeksu karnego) mogą być także umowy zlecające wykonanie określonych czynności, których warunki w sposób znaczny odbiegają od przyjętych w tym zakresie w obrocie standardów.
Katarzyna Godlewska