Czy dyrektor pogotowia w szpitalu jest funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu prawa karnego?
Czy funkcjonariuszem publicznym jest także zastępca dyrektora d/s lecznictwa i ordynator?
Dyrektor zakładu opieki zdrowotnej (pogotowia czy szpitala) nie jest funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.). Podobnie funkcjonariuszem publicznym nie jest ani zastępca dyrektora ds. lecznictwa, ani ordynator. Jednak wszystkie te osoby mogą być uznane za osoby pełniące funkcje publiczne, o których mowa w art. 115 § 19 Kodeksu karnego, o ile są zatrudnione w zakładzie opieki zdrowotnej udzielającym świadczeń zdrowotnych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Objaśnienie wyrażenia ustawowego "funkcjonariusz publiczny" zostało zawarte w art. 115 § 13 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem funkcjonariuszem publicznym jest:
1)
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej;
2)
poseł, senator, radny;
3)
poseł do Parlamentu Europejskiego;
4)
sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy;
5)
osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych;
6)
osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe;
7)
osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej;
8)
funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej;
9)
osoba pełniąca czynną służbę wojskową.
Analizując definicję pojęcia "funkcjonariusz publiczny" można mieć wątpliwości czy osób, wymienionych w pytaniu nie należałoby zaliczyć do grupy wymienionej w pkt 7 tj. osób zajmujących kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej.
Zagadnienie to było przedmiotem analizy dokonanej przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 czerwca 2001 r. (sygn. akt I KZP 5/01). Wprawdzie stan faktyczny w sprawie, w której wypowiedział się Sąd Najwyższy dotyczył ordynatora samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, ale tezy zawarte w uzasadnieniu prawnym są aktualne w odniesieniu do osób pełniących funkcję dyrektorów zakładów opieki zdrowotnej, a także zastępców dyrektorów.
Sąd Najwyższy uznał, iż publiczny zakład opieki zdrowotnej, którego celem działania, jest udzielanie świadczeń zdrowotnych, nie może zostać uznany za "inną instytucję państwową" w rozumieniu art. 115 § 13 pkt 6 Kodeksu karnego, chociażby jego organem założycielskim był organ administracji rządowej. Takie stanowisko, według Sądu Najwyższego, czyni zbędnym rozważenie kwestii, czy lekarz zajmujący stanowisko ordynatora oddziału w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej jest funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu art. 115 § 13 pkt 6 Kodeksu karnego.
Należy jednak wskazać, iż osoby wymienione w pytaniu mogą być uznane za osoby pełniące funkcje publiczne. Zgodnie z art. 115 § 19 Kodeksu karnego osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową.
Zarówno dyrektorzy zakładów opieki zdrowotnej, ich zastępcy, jak i ordynatorzy są osobami zatrudnionymi w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi. Jednostkami tymi są zarówno publiczne, jak i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, o ile udzielają świadczeń zdrowotnych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Sąd Najwyższy w powołanej powyżej uchwale, uznał, iż pełnienie funkcji publicznej, obejmuje wszystkie czynności ordynatora zarówno związane z administrowaniem, jak i udzielaniem świadczeń zdrowotnych wymienionych w ówczesnym art. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz. U. z 1997 r. Nr 28, poz. 152 z późn. zm.) oraz w art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.) finansowanych ze środków publicznych.
Powyższa teza odnosi się do zastępcy dyrektora d/s lecznictwa, jeżeli udziela on świadczeń zdrowotnych w zakładzie, w którym jest zatrudniony.
Katarzyna Godlewska
Czy funkcjonariuszem publicznym jest także zastępca dyrektora d/s lecznictwa i ordynator?
Dyrektor zakładu opieki zdrowotnej (pogotowia czy szpitala) nie jest funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.). Podobnie funkcjonariuszem publicznym nie jest ani zastępca dyrektora ds. lecznictwa, ani ordynator. Jednak wszystkie te osoby mogą być uznane za osoby pełniące funkcje publiczne, o których mowa w art. 115 § 19 Kodeksu karnego, o ile są zatrudnione w zakładzie opieki zdrowotnej udzielającym świadczeń zdrowotnych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Objaśnienie wyrażenia ustawowego "funkcjonariusz publiczny" zostało zawarte w art. 115 § 13 Kodeksu karnego. Zgodnie z tym przepisem funkcjonariuszem publicznym jest:
1)
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej;
2)
poseł, senator, radny;
3)
poseł do Parlamentu Europejskiego;
4)
sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy;
5)
osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych;
6)
osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe;
7)
osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej;
8)
funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej;
9)
osoba pełniąca czynną służbę wojskową.
Analizując definicję pojęcia "funkcjonariusz publiczny" można mieć wątpliwości czy osób, wymienionych w pytaniu nie należałoby zaliczyć do grupy wymienionej w pkt 7 tj. osób zajmujących kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej.
Zagadnienie to było przedmiotem analizy dokonanej przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 czerwca 2001 r. (sygn. akt I KZP 5/01). Wprawdzie stan faktyczny w sprawie, w której wypowiedział się Sąd Najwyższy dotyczył ordynatora samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, ale tezy zawarte w uzasadnieniu prawnym są aktualne w odniesieniu do osób pełniących funkcję dyrektorów zakładów opieki zdrowotnej, a także zastępców dyrektorów.
Sąd Najwyższy uznał, iż publiczny zakład opieki zdrowotnej, którego celem działania, jest udzielanie świadczeń zdrowotnych, nie może zostać uznany za "inną instytucję państwową" w rozumieniu art. 115 § 13 pkt 6 Kodeksu karnego, chociażby jego organem założycielskim był organ administracji rządowej. Takie stanowisko, według Sądu Najwyższego, czyni zbędnym rozważenie kwestii, czy lekarz zajmujący stanowisko ordynatora oddziału w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej jest funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu art. 115 § 13 pkt 6 Kodeksu karnego.
Należy jednak wskazać, iż osoby wymienione w pytaniu mogą być uznane za osoby pełniące funkcje publiczne. Zgodnie z art. 115 § 19 Kodeksu karnego osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową.
Zarówno dyrektorzy zakładów opieki zdrowotnej, ich zastępcy, jak i ordynatorzy są osobami zatrudnionymi w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi. Jednostkami tymi są zarówno publiczne, jak i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, o ile udzielają świadczeń zdrowotnych finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Sąd Najwyższy w powołanej powyżej uchwale, uznał, iż pełnienie funkcji publicznej, obejmuje wszystkie czynności ordynatora zarówno związane z administrowaniem, jak i udzielaniem świadczeń zdrowotnych wymienionych w ówczesnym art. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz. U. z 1997 r. Nr 28, poz. 152 z późn. zm.) oraz w art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.) finansowanych ze środków publicznych.
Powyższa teza odnosi się do zastępcy dyrektora d/s lecznictwa, jeżeli udziela on świadczeń zdrowotnych w zakładzie, w którym jest zatrudniony.
Katarzyna Godlewska