Nowelizacja ustawy z 2004 r. o pomocy społecznej stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2007 r., sygn. akt P 28/06 (Dz. U. Nr 209, poz. 1519). W wyroku tym Trybunał orzekł o niezgodności art. 150 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.), w zakresie w jakim wyłącza stosowanie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 ze zm.) do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 maja 2004 r., z art. 2 oraz z art. 32 Konstytucji RP .

Z dniem 1 maja 2004 r., tj. z dniem wejścia w życie ustawa o pomocy społecznej  organy administracji publicznej pozbawione zostały możliwości przyznania zasiłku stałego, o jakim była mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 ze zm.). Choć analogiczne świadczenie zostało przewidziane w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.), w formie świadczeń pielęgnacyjnych, to zapis art. 150 ustawa o pomocy społecznej  ., który stanowił, że do spraw wszczętych i niezakończonych stosuje się przepisy ustawy z 2004 r. spowodował, że organy administracji publicznej, które wydawały decyzję po dniu 1 maja 2004 r., musiały umarzać jako bezprzedmiotowe postępowania, wszczęte wnioskami złożonymi przed 1 maja 2004 r., w przedmiocie przyznaniu zasiłku z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej.

Konkludując, regulacja zawarta w art. 150 ustawa o pomocy społecznej   pozbawiła zasiłku stałego wnioskodawców spełniających przesłanki zawarte w art. 27 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej z 1990 r.

Nowelizacja ustawa o pomocy społecznej  umożliwi nabycie prawa do zasiłku stałego osobom, których wnioski nie zostały rozpatrzone przed 1 maja 2004 r.

Należy przyjąć, że nowo dodany przepis art. 150a ustawa o pomocy społecznej  będzie miał zastosowanie zarówno do osób, które złożyły wniosek o przyznanie zasiłku stałego przed dniem 1 maja 2004 r. i nie uzyskały decyzji w pierwszej instancji, jak i do osób, które uzyskały decyzję organu pierwszej instancji, ale wniosły odwołanie i nie uzyskały decyzji organu drugiej instancji w terminie do dnia 1 maja 2004 r.

Zwracają uwagę przepisy przejściowe ustawy zmieniającej pozwalające na zakończenie spraw w przedmiocie przyznania zasiłku stałego, które zostały wszczęte pod rządami ustawy o pomocy społecznej z 1990 r., a następnie - po 1 stycznia 2004 r. - umorzone. Stosownie do bart. 2 nowelizacji organy będą musiały prowadzić z urzędu postępowania w sprawach o przyznanie zasiłku stałego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z 1990 r. o pomocy społecznej. Warto podkreślić, że przepis ten mówi o „prowadzeniu”, a nie wszczęciu postępowania.

Art. 3 nowelizacji stanowi, iż z dniem wejścia w życie ustawy stracą moc decyzje o umorzeniu postępowań w sprawie przyznania zasiłku stałego, wydane przed dniem 13 listopada 2007 r. w związku z art. 150 ustawa o pomocy społecznej . Przepis ten ma na celu uniemożliwienie funkcjonowania, w tej samej sprawie, w obrocie prawnym dwóch odmiennych decyzji, jednej umarzającej postępowanie jako bezprzedmiotowe, oraz drugiej - decyzji w sprawie przyznania bądź odmowy przyznania zasiłku stałego. Natomiast wprowadzony termin 13 listopada 2007 r. wynika z daty wejścia w życie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2007 r., sygn. akt P 28/06.

Generalnie, przepisy przejściowe zobowiązują właściwe organy do ponownego rozpatrzenia wniosków o przyznanie zasiłku stałego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z 1990 r. o pomocy społecznej.

Powyższe zmiany do ustawy z 2004 r. o pomocy społecznej wejdą w życie z dniem 16 grudnia 2009 r.

Przydatne materiały:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.)