Już wkrótce zapraszamy do lektury artykułu Mariusza Kotulskiego pt. „Organy ochrony zabytków w planowaniu przestrzennym ”, dostępnego niebawem w Serwisie Samorządowym Wolters Kluwer Polska.
 


 

SAMORZĄD TERYTORIALNY NR 6/2011

Artykuły:
Tadeusz Wrona
Doświadczenia 20 lat samorządu terytorialnego – stan finansów samorządowych

Artykuł ukazuje aktualną sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego, w perspektywie zmian ustawowych, od czasu odrodzenia polskiego samorządu. Obraz ten uświadamia ewolucję systemu finansów samorządowych, skutki przyjmowanych rozwiązań oraz znaczenie dialogu rząd-samorząd. Autor przedstawia zagadnienia stwarzające największe problemy z punktu widzenia właściwego wypełniania zadań publicznych, a także postulowane zmiany, oczekiwane przez środowiska samorządowe.

Elżbieta Hławacz-Pajdowska
Deficyt budżetowy w gminach województwa lubelskiego

Problematyka deficytu budżetowego jest ważnym zagadnieniem w dziedzinie finansów publicznych na wszystkich szczeblach władzy. W artykule Autorka bada zjawisko deficytu w poszczególnych gminach województwa lubelskiego, przyjmując kryteria: rozmiaru deficytu, przyczyn jego powstawania i zamożności gmin. Wnikliwej analizie poddaje gminy o największym deficycie budżetowym (Biłgoraj, Puławy, Łuków i Kraśnik). W ocenie zjawiska podkreśla, że deficyt mieścił się w granicach ustawowych i w większym zakresie dotyczył gmin miejskich, które na szerszą skalę prowadziły inwestycje.


Halina Zięba-Załucka
Demokracja a biurokracja

W związku z wejściem w życie 1.07.2011 r. ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, Autorka przedstawia, jak współczesne demokratyczne państwo prawne może zabezpieczać się i przeciwdziałać biurokracji. Uchwalona ustawa w walce z nadmierną biurokracją ma spełnić przynajmniej dwa cele. Po pierwsze, ma oddać inicjatywę w ręce obywateli i pozwolić na odciążenie państwa, po drugie, ma być krokiem w kierunku budowania nowego podejścia w tworzeniu prawa nastawionego na zaufanie obywateli, będąc jednocześnie krokiem w kierunku budowy sprawnego państwa jako jednego z dziesięciu wyzwań strategii Polska 2030.


Katarzyna Dojwa
Polskie Stronnictwo Ludowe na arenie samorządowej. Wybrane aspekty aktywności ludowców w wyborach samorządowych w latach 1990–2010

Artykuł przybliża historię Polskiego Stronnictwa Ludowego, które jest jedyną partią polityczną istniejącą w Polsce pod tą samą nazwą od początku transformacji systemowej. Autorka opisuje aktywność ugrupowania na arenach lokalnych i regionalnych scen politycznych, śledząc społeczne poparcie przekładające się na mandaty wyborcze, które partia osiągnęła w poszczególnych wyborach samorządowych, koncentrując się przy tym głównie na wyborach 2010 r. Autorka zauważa, że mimo iż partia najsilniej kwestionowała ideę istnienia powiatów w samorządzie terytorialnym, to stała się jednym z największych beneficjentów takiej konstrukcji.


Paweł Daniel
Zaskarżenie do sądu administracyjnego uchwały lub zarządzenia organu samorządu terytorialnego przez grupę mieszkańców – uwagi na tle stosowania przez sądy administracyjne art. 101 ust. 2a ustawy o samorządzie gminnym

Przedmiotem opracowania jest kwestia reprezentacji przed sądem administracyjnym grupy mieszkańców skarżących, na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym, uchwałę lub zarządzenie podjęte przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej. Ustawodawca, regulując powyższą materię, dopuścił możliwość odstępstw od ogólnych zasad reprezentacji przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi, określonych w ustawie z 30.08.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Autor omawia praktyczne aspekty wnoszenia skargi przez grupę mieszkańców, odnosząc się do poglądów doktryny i sądów administracyjnych.


Andrzej Szromnik
Pozycjonowanie jako podstawa strategii marketingowej miast i regionów

W artykule Autor podkreśla wagę pozycjonowania, czyli kształtowania przez jednostkę przestrzenno-administracyjną takiego obrazu własnego, który będzie jednocześnie atrakcyjny i unikatowy dla danej grupy klientów i który będzie gwarantował jednostce silną pozycję konkurencyjną na danym rynku. Autor wskazuje na podstawowe strategie i cele pozycjonowania, podkreślając przy tym znaczenie pozycjonowania w procesie kształtowania strategii marketingowej miast i regionów. Przedstawia ponadto kryteria, które mogą zostać zastosowane do pozycjonowania miast i regionów, wraz ze szczegółowymi propozycjami odpowiednich procedur analitycznych. Autor wyróżnia pięć etapów wdrażania koncepcji pozycjonowania w przedsiębiorstwach i jednostkach samorządu terytorialnego. Opracowanie zawiera także informacje na temat przebiegu procesu pozycjonowania jednostek przestrzenno – administracyjnych w tym zarówno warunków formułowania i realizacji, jak i determinant skuteczności strategii pozycjonowania.


Radosław Wolniak, Bożena Skotnicka-Zasadzień
Wpływ analizy czynników ukrytych na postrzeganie jakości usług przez klientów Urzędu Miejskiego w Katowicach

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących postrzeganej jakości usług przez klientów Urzędu Miejskiego w Katowicach. Do identyfikacji czynników wpływających na postrzeganą jakość usług Autorzy wykorzystali ekstrapolacyjną analizę czynnikową. W badaniach określili następujące czynniki jakości usług: reakcja na potrzeby klienta, wygląd zewnętrzny, kompetencje urzędników, możliwość dotarcia do urzędu, sprzęt komputerowy oraz godziny pracy urzędu.


Jarosław Odachowski, Grzegorz Karwatowicz
Zarząd województwa jako instytucja zarządzająca regionalnym programem operacyjnym

W ramach perspektywy finansowej 2007–2013 pozycja prawna samorządu województwa może być rozpatrywana zarówno z punktu widzenia beneficjenta realizującego projekty współfinansowane ze środków unijnych, jak i instytucji zajmujących się ich wdrażaniem. Artykuł jest poświęcony drugiej kwestii, czyli pełnienia przez zarządy województw funkcji instytucji zarządzającej regionalnymi programami operacyjnymi. Autorzy w szczególności zwracają uwagę na określenie podstawy prawnej pełnienia rozważanej funkcji oraz związane z nią obowiązki zarządu województwa, a także odpowiedzialność za program operacyjny.


Mariusz Kotulski
Organy ochrony zabytków w planowaniu przestrzennym

Udział organów ochrony zabytków w zakresie planowania i zagospodarowania przestrzennego, z uwagi na ich merytoryczne przygotowanie do oceny proponowanych rozwiązań planistycznych pod kątem zapewnienia odpowiedniej ochrony dziedzictwu kulturowemu, dobrom kultury współczesnej i zabytkom, jest niezwykle istotny. W opracowaniu Autor podkreśla, że funkcjonując w granicach określonych prawem, organy te muszą działać w taki sposób, by uwzględniać zasady zrównoważonego rozwoju i ochrony dziedzictwa narodowego, a także rygorystyczne wymogi procedury planistycznej.


Zygmunt Wiśniewski
Czy art. 8 ustawy z 29.07.2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości jest zgodny z Konstytucją RP? Problemy orzecznicze

W artykule podjęto problematykę konstytucyjności art. 8 ustawy z 29.07.2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości na tle rozbieżnego w tym względzie orzecznictwa sądowoadministracyjnego. Autor omawia zagadnienia materialnoprawne oraz zwraca uwagę na kontrowersyjne nakładanie przez Naczelny Sąd Administracyjny na sądy I instancji obowiązku zwrócenia się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym w trybie art. 193 Konstytucji RP, co wydaje się pozostawać w kolizji z art. 178 ust. 1 Konstytucji.


Dariusz Felcenloben
Przesłanki zawieszenia postępowania administracyjnego w sprawie o rozgraniczenie nieruchomości

Artykuł przedstawia zagadnienie związane z instytucją obligatoryjnego zawieszenia administracyjnego postępowania na tle procedur obowiązujących w postępowaniu rozgraniczeniowym. Przesłanki podmiotowe obligujące organ administracji do przerwania przebiegu postępowania nabierają szczególnego znaczenia, gdy dochodzi do ustalenia praw materialnych wyznaczających zasięg prawa własności. Organ prowadzący postępowanie rozgraniczeniowe powinien z całą ostrożnością badać każdy przypadek związany z nieobecnością strony w czynnościach związanych z ustaleniem granic nieruchomości i w razie konieczności stosować instytucję zawieszenia postępowania, która każdemu powinna gwarantować możliwość udziału w postępowaniu.


Andrzej Kiebała, Tomasz Skica, Tomasz Wołowiec
Czy redukcja stawek w podatku od środków transportowych realizuje stymulacyjną funkcję opodatkowania?

Podatki oprócz podstawowej funkcji fiskalnej pełnią ważną funkcję regulacyjną oraz stymulacyjną. Poprzez kształtowanie poziomu obciążenia podatkowego podstawy opodatkowania, a także zwolnień okresowych i ulg, możliwe jest oddziaływanie na pożądane zachowanie ze strony podatników. Istotne jest więc pytanie o to, czy sama wysokość stawki w podatku od środków transportowych jest wystarczającym stymulatorem zachowań firm transportowych? A jeżeli nie jest to jedyny czynnik, to jakie inne determinanty rzutują na decyzje o lokalizacji firmy? Szukając odpowiedzi na tak sformułowane pytania, Autorzy odwołują się do wyników przeprowadzonych analiz i badań studialnych.


Stanisław Gurgul, Ryszard Marek Karpiński
Wpłata zaliczki na nabycie lokalu mieszkalnego a obowiązek zwrotu bonifikaty udzielonej przez gminę przy sprzedaży lokalu

Obowiązek zwrotu bonifikaty udzielonej przy sprzedaży nieruchomości gminnych lub Skarbu Państwa jest w różny sposób interpretowany przez organy administracji publicznej, a także przez sądy powszechne. Szczególnie niekorzystnym zjawiskiem są rozbieżności dotyczące przepisów regulujących zwrot bonifikaty udzielonej przy nabyciu lokalu mieszkalnego. Artykuł porusza zagadnienia związane ze zwolnieniem z obowiązku zwrotu bonifikaty z tytułu nabycia innego lokalu mieszkalnego. Ponadto zawiera stanowisko Autorów na temat wpływu, jaki na obowiązek zwrotu bonifikaty mają wpłata zaliczki na nabycie innego lokalu, konieczność wydatkowania całości środków uzyskanych ze sprzedaży lokalu mieszkalnego oraz kolejności czynności prawnych zbycia i nabycia lokali mieszkalnych.


Orzecznictwo:
Dawid Sześciło
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 24 marca 2011 r. w sprawie C-400/08, Komisja Europejska v. Królestwo Hiszpanii

1. Prawo unijne sprzeciwia się każdemu przepisowi krajowemu, który – nawet, jeżeli jest stosowany bez dyskryminacji ze względu na przynależność państwową – może zakłócić lub uczynić mniej atrakcyjnym wykonywanie przez obywateli UE zagwarantowanej przez traktat swobody przedsiębiorczości.
2. Ograniczenia swobody przedsiębiorczości, które są stosowane bez dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, mogą być uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego, pod warunkiem że są odpowiednie do zagwarantowania realizacji zamierzonego celu i nie wykraczają poza to, co niezbędne dla osiągnięcia tego celu.


Grzegorz Wierczyński
Wyrok WSA w Krakowie z 17 września 2010 r. (II SA/Kr 734/10)

Zmiana treści obowiązującego aktu normatywnego, polegająca na skreśleniu części lub całości jednostki redakcyjnej takiego aktu, może mieć wyłącznie charakter konstytutywny, a więc może nastąpić i wywoływać skutki prawne najwcześniej z dniem ogłoszenia i wejścia w życie aktu zawierającego zmianę.


Mariusz Pogoński
Wyrok WSA w Warszawie z 20 marca 2009 r. (III SA/Wa 2320/08)

Dom pomocy społecznej ma obowiązek pobrać podatek od odsetek od środków pieniężnych mieszkańców, które są zgromadzone na jego rachunku bankowym.
 

Przegląd piśmiennictwa:
Opracowała Justyna Przedańska