W przypadku zaistnienia okoliczności określonych w art. 93 ust. 1 pkt 7 Prawa zamówień publicznych z 29.01.2004 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 2164) dalej p.z.p. unieważnienie postępowania jest obligatoryjne. Ustawodawca nie wskazuje na jakim etapie postępowania zamawiający je unieważnia. Należy przyjąć, że musi to nastąpić, w każdym czasie, jeśli ujawnią się okoliczności stanowiące podstawę unieważnienia. Dokonanie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej nie stoi temu na przeszkodzie.
Jak podkreśla KIO w wyroku z 27.03.2017 r., KIO 479/17: przesłanka unieważnienia postępowania z art. 93 ust. 1 pkt 7 p.z.p. składa się z koniunkcji trzech okoliczności, których łączne wystąpienie skutkuje obowiązkiem zastosowania tego przepisu.
Po pierwsze - musi wystąpić naruszenie przepisów ustawy regulujących udzielenie zamówienia (wada postępowania).
Po drugie - wada ta ma skutkować niemożliwością zawarcia niepodlegającej unieważnieniu umowy o udzielenie zamówienia publicznego.
Po trzecie - wada ta musi być niemożliwa do usunięcia. Wada postępowania musi mieć charakter trwały, musi rzeczywiście wystąpić i musi powodować niemożliwość zawarcia ważnej umowy.
Jeśli wszystkie ww. przesłanki zaistniały zamawiający ma obowiązek unieważnić postępowanie. Przesłanki określone w art. 93 ust. 1 p.z.p. stanowią katalog przesłanek obligatoryjnych (obowiązkowych). W przypadku stwierdzenia zaistnienia którejkolwiek z nich, zamawiający musi unieważnić postępowanie.
W braku wskazania konkretnych okoliczności uzasadniających unieważnienie, udzielając odpowiedzi autor zakłada, że wszystkie ww. przesłanki zostały spełnione.
Zamawiający może unieważnić postępowanie na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 p.z.p. na każdym jego etapie. Powinno to nastąpić w chwili, gdy powziął wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę unieważnienia. Nie ma znaczenia, czy ma to miejsce przed dokonaniem wyboru oferty najkorzystniejszej czy już po wyborze.
Zamawiający może sam unieważnić swoją pierwotną czynność, może również dokonać kolejnej czynności w postępowaniu zawsze wtedy, gdy uzna, że jest to konieczne dla prawidłowego jego przeprowadzenia. W opisanej sytuacji, czynność wyboru oferty najkorzystniejszej nie stanowi przeszkody dla czynności unieważnienia postępowania.
Zamawiający nie musi unieważniać czynności wyboru tylko po to, żeby unieważnić postępowanie. Zamawiający może dokonać czynności unieważnienia postępowania, w każdym czasie do momentu podpisania umowy.
Niektórzy komentatorzy stoją na stanowisku, że postępowanie kończy się wraz z wyborem oferty najkorzystniejszej inni, że w momencie podpisania umowy. Spór w doktrynie i orzecznictwie, co do momentu zakończenia postępowania nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia kwestii momentu jego unieważnienia.
Niezależnie od tego, którą z tych interpretacji przyjąć, zamawiający ma obowiązek unieważnienia postępowania jeśli zachodzą ustawowe przesłanki. Ustawodawca nie wskazał terminu do jakiego może to nastąpić, dlatego należy przyjąć, że jeśli okoliczności uzasadniające unieważnienie zostały ujawnione po wyborze oferty najkorzystniejszej – wybór ten nie stoi na przeszkodzie unieważnienia.
