Przepisy ustawy – Prawo zamówień publicznych (dalej p.z.p.) dotyczące zabezpieczania ofert wadium regulują także sytuacje, w których zamawiający jest zobowiązany do zwrotu wniesionego wadium. Wadia muszą zabezpieczać oferty wszystkich wykonawców przez cały okres związania ofertą, co jednak nie jest równoznaczne z dysponowaniem wadium przez zamawiającego w całym okresie związania ofertą.
Zwrot wadium to obowiązek zamawiającego >>
W przypadku rozstrzygnięcia postępowania zamawiający zwraca wadium wszystkim wykonawcom za wyjątkiem podmiotu, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą. Taka regulacja jest w pełni uzasadniona ponieważ pozwala wykonawcom odzyskać środki finansowe zaangażowane w związku ze złożeniem oferty, już w dniu publicznego ogłoszenia wyników postępowania, a nie w dniu uprawomocnienia się wyników procedury.
Zdarzają się jednak sytuacje, w których zamawiający nie dokonuje zwrotu wadium. Zaniechanie realizacji tej czynności dotyczy głównie tych wadiów, które zostały złożone w innej formie niż pieniężna. Wadia składane wraz z ofertą np. w formie gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej są dokumentami o ściśle określonym okresie ważności, po którego upływie nie przedstawiają żadnej wartości zarówno dla zamawiającego jak i wykonawcy zabezpieczającego w ten sposób ofertę. Część zamawiających wychodzi więc z założenia według którego, zwrot gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej jest tylko kolejną, niepotrzebną czynnością o charakterze czysto proceduralnym, która nie ma wpływu na wynik prowadzonego postępowania.
Wadium należy zwrócić niezwłocznie, bez względu na jego formę >>
Wydaje się, iż taki pogląd jest po części uzasadniony, skoro i tak dokument wadialny po upływie pierwotnego okresu związania ofertą traci ważność. Odesłanie oryginału dokumentu gwarancyjnego bywa kłopotliwe także z tego powodu, że może wymagać zdekompletowania oferty, a także wykonania kopii dokumentu gwarancyjnego, która winna pozostać w aktach postępowania w celu udokumentowania prawidłowego wniesienia wadium.
Z praktycznego punktu widzenia powyższe przyczyny zaniechania zwrotu gwarancji wadialnych wnoszonych w formie innej niż pieniężna wykonawcom nie wygrywającym postępowania wydają się być uzasadnione, co jednak nie zmienia faktu, iż zaniechanie to stanowi naruszenie art. 46 ust. 1 ustawy p.z.p. Uchybienie przywołanemu przepisowi ustawy p.z.p. nie skutkuje jednak konsekwencjami wpływającymi na wynik prowadzonego postępowania, tj. nie wpływa na prawidłowość wyboru najkorzystniejszej oferty, nie może być podstawą unieważnienia postępowania, czy też w końcu nie może być przyczyną stwierdzenia nieważności umowy zawartej z wybranym wykonawcą.
