W odróżnieniu od wynagrodzenia ryczałtowego, główną cechą wynagrodzenia kosztorysowego jest jego zmienność w trakcie realizacji przedmiotu zamówienia. Cena podana w ofercie jest jedynie „wynagrodzeniem umownym”, a nie ceną ostateczną, jaka zamawiający jest zobowiązany zapłacić wykonawcy za wykonanie zamówienia publicznego.
Strony przyjmując w umowie wynagrodzenie kosztorysowe, zakładają, że ostateczne określenie ceny za wykonanie roboty budowlanej nastąpi w oparciu o poniesione nakłady pracy i wskazane podstawy do ustalenia wynagrodzenia. W przypadku robót budowlanych można mówić o rozliczeniu, przy uwzględnieniu faktycznie wykonanych ilości robót stwierdzonych dokonanym obmiarem i cen jednostkowych zawartych w kosztorysie ofertowym.
W związku z powyższym może wystąpić różnica w wypłacie wynagrodzenia w stosunku do ceny ofertowej, która wynikać będzie zazwyczaj z różnicy w ilości faktycznie wykonanych robót niezbędnych do realizacji projektu budowlanego w stosunku do ilości robót uwzględnionych w przedmiarze.
Rada Dialogu Społecznego wzywa zamawiających do waloryzacji kontraktów >>>
W umowach o roboty budowlane stosuje się najczęściej dwie metody ustalenia wynagrodzenia wykonawcy: wynagrodzenie ryczałtowe oraz wynagrodzenie kosztorysowe. Niekiedy w umowach o roboty budowlane łączy się obie metody np. wynagrodzenie ryczałtowe dotyczy zakresu robót ujętego w umowie podstawowej, natomiast wszelkie roboty ponad umowę podstawową rozliczana się kosztorysowo, albo wynagrodzenie kosztorysowe zawiera sztywną granicę (kwotę), która nie może zostać przekroczona niezależnie od rzeczywistych wyników obmiarów. Ten drugi wariant, w którym połączono obie metody, polega właśnie na tym, że wynagrodzenie kosztorysowe wykonawcy jest ostateczne i nieprzekraczalne.
Obie metody ustalania wynagrodzenia wykonawcy zostały określone w Kodeksie cywilnym w przepisach dotyczących umowy o dzieło (628 - 632 k.c.). Przygotowując umowę o robotę budowlaną, aby mieć pewność, co do metody ustalenia wynagrodzenia, którą Zamawiający wybrał, powinno się użyć w umowie odpowiednich zapisów analogicznych jak w postanowieniach regulujących umowę o dzieło w kodeksie cywilnym bądź wyraźne odwołać się do wspomnianych przepisów. Jest to o tyle ważne, ponieważ Kodeks cywilny w części dotyczącej robót budowlanych nie reguluje kwestii wynagrodzenia i brak jest przepisów nakazujących w umowach o roboty budowlane stosować przepisy umowy o dzieło w zakresie wynagrodzenia (zob. art. 656 k.c.).
Wynagrodzenie kosztorysowe opiera się na kosztorysie, czyli zestawieniu potrzebnych do wykonania robót materiałów i nakładów pracy ze wskazaniem ich cen jednostkowych. Strony przyjmując w umowie wynagrodzenie kosztorysowe zakładają, że ostateczne określenie ceny za wykonanie roboty budowlanej nastąpi w oparciu o poniesione nakłady pracy i wskazane podstawy do ustalenia wynagrodzenia.
Waloryzacja wynagrodzeń może skutkować nierównym traktowaniem pracowników >>>
W przypadku robót budowlanych można mówić o rozliczeniu, przy uwzględnieniu faktycznie wykonanych ilości robót stwierdzonych dokonanym obmiarem i cen jednostkowych zawartych w kosztorysie ofertowym.
Obmiar to określenie rodzaju i ilości robót po wykonaniu zadania, w przeciwieństwie do przedmiaru, przy którym rodzaj i ilość robót określa się na podstawie projektów budowlanych, wykonawczych, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót, przed wykonaniem robót.
Wynagrodzenie ryczałtowe natomiast jest określone z góry. Przez to wykonawca nie ma możliwości żądania podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub/i kosztów prac. Należy także zauważyć i przy tej metodzie określenia wynagrodzenia zamawiający nie może żądać obniżenia wynagrodzenia ryczałtowego, nawet, gdy okaże się, iż rozmiar lub/i koszty prac są mniejsze od przewidywanych.
Jedyny wyjątek w tym zakresie określa art. 632 § 2 k.c. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Europejskie prawo zamówień publicznych. Komentarz
|
@page_break@
Zmiana wysokości wynagrodzenia kosztorysowego wynikająca z obliczenia różnicy w ilości faktycznie wykonanych robót niezbędnych do realizacji projektu budowlanego w stosunku do ilości robót uwzględnionych w przedmiarze, z uwagi na wyżej wskazane przepisy, nie stanowi, więc zmiany umowy w sprawie zamówienia, o której mowa w art. 144 Prawa zamówień publicznych z 29.01.2004 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 2164) dalej p.z.p.
Poprzez zawarcie umowy o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania obiektu przewidzianego w umowie wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej. Tym samym jest on zobowiązany w ramach złożonej oferty do wykonania pełnego zakresu robót, zgodnie z projektem budowlanym, nawet wówczas, gdy ilość robót przewidziana przedmiarem przyjmowanym, jako podstawa opracowania oferty cenowej nie obejmuje pełnego zakresu prac niezbędnego do realizacji projektu.
Zamawiający nie zgadzają się na waloryzację kontraktów >>>
Jak potwierdza orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej przedmiar robót, stanowiący podstawę sporządzenia kosztorysu, jest opracowaniem wtórnym w stosunku do projektu i specyfikacji technicznych i to nie on determinuje zakres prac objętych przedmiotem zamówienia.
Zawarte w przedmiarze robót zestawienia mają zobrazować skalę roboty budowlanej i pomóc wykonawcom w oszacowaniu kosztów inwestycji, wobec czego przedmiarowi robót można przypisać wyłącznie charakter dokumentu pomocniczego (wyrok KIO z 30.07.2009 r., KIO/UZP 921/09).
Zatem, zmiana wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy z tytułu wykonania robót niezbędnych do realizacji projektu budowlanego, dokonana z zachowaniem zasad wynikających z podpisanej umowy w tym przypadku wynikających z zastosowania wynagrodzenia kosztorysowe, nie jest zmianą rozumianą zgodnie z art. 144 ust. 1 p.z.p.
Oczywiście bez dokładnej analizy treści umowy nie sposób stwierdzić, czy jednak w danym przypadku, zapłata wynagrodzenia wyższego pomimo rozliczenia kosztorysowego, nie będzie wiązała się z koniecznością aneksowania umowy, pod warunkiem oczywiście, że spełnione są przesłanki art. 144 ust. 1 p.z.p. pozwalające na jej zmiany. Być może bowiem w umowie jest wskazane maksymalne wynagrodzenie wykonawcy, stąd przekroczenie jego wymagałoby, zmiany umowy.
