W jaki sposób zaksięgować decyzję wydaną przez Gminny Ośrodek Opieki Społecznej o zwrocie nienależnie pobranego zasiłku rodzinnego za lata ubiegłe i 2 miesiące roku bieżącego?

Na jakich kontach księgowych ująć wpłatę od osoby zwracającej nienależnie pobrany zasiłek rodzinny w ewidencji jednostki budżetowej GOPS oraz w organie - budżecie gminy?

W jakim sprawozdaniu budżetowym i w jakiej klasyfikacji budżetowej przedstawić rozliczenie z lat ubiegłych i roku bieżącego?

Odpowiedź

Przyjęta jest zasada, iż zwrot poniesionych wydatków w trakcie roku budżetowego powoduje zmniejszenie wydatków. Natomiast w przypadku, gdy zwrot wydatków dotyczy lat poprzednich to środki te stanowią dochód budżetu.

Uzasadnienie

Na mocy art. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) - dalej u.ś.r. - świadczeniami rodzinnymi są:
a) zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego;
b) świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne;
c) zapomoga wypłacana przez gminy, na podstawie art. 22a u.ś.r. ;
d) jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka.

Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Realizacja zadania przez właściwy organ (gminy) w zakresie świadczeń rodzinnych jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej (art. 20 ust. 1 u.ś.r. ). Postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych prowadzi organ właściwy. Organ właściwy może upoważnić, w formie pisemnej, swojego zastępcę, pracownika urzędu albo kierownika ośrodka pomocy lub inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej do prowadzenia postępowania w zakresie zasiłku rodzinnego.

W przypadku, gdy osoba, której przyznano świadczenie rodzinne pobrała je nienależnie to zobowiązana jest ona do jego zwrotu (art. 30 u.ś.r. ). Za nienależnie pobrane świadczenie rodzinne, w tym zasiłek rodzinny uważa się:
- świadczenia rodzinne wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń rodzinnych albo wstrzymanie wypłaty świadczeń rodzinnych w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania,
- świadczenia rodzinne przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia,
- świadczenia rodzinne wypłacone w przypadku, gdy marszałek województwa ustali, że mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (art. 23a ust. 5 u.ś.r. ), za okres od dnia, w którym osoba stała się uprawniona do świadczeń rodzinnych w innym państwie, do dnia wydania decyzji o uchyleniu decyzji przyznającej świadczenia rodzinne, - świadczenia rodzinne przyznane na podstawie decyzji, której następnie stwierdzono nieważność z powodu jej wydania bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa albo świadczenie rodzinne przyznane na podstawie decyzji, która została następnie uchylona w wyniku wznowienia postępowania i osobie odmówiono prawa do świadczenia rodzinnego.
Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat, licząc od dnia, w którym decyzja ustalająca te należności stała się ostateczna.
Kwoty nienależnie pobranego zasiłku rodzinnego podlega zwrotowi łącznie z ustawowymi odsetkami na podstawowy rachunek bankowy gminy. Odsetki naliczane są od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osoba przestała być uprawniona do wypłaty zasiłku rodzinnego.

Kwota nienależnie pobranego zasiłku wraz z odsetkami potrącana jest z wypłacanych świadczeń rodzinnych. Ustalana jest ona w drodze decyzji. Nienależnie pobrane świadczenia rodzinne, w tym zasiłek rodzinny podlega egzekucji w trybie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Należy pamiętać, też że w przypadku zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w formie czeku, nie realizuje się czeku, gdy kwota zwrotu jest niższa niż koszty obsługi czeku.

Organ wydający decyzję w sprawie nienależnie pobranego świadczenia, może umorzyć kwotę nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w całości lub w części lub odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny.

Przyjęta jest zasada, iż zwrot poniesionych wydatków w trakcie roku budżetowego powoduje zmniejszenie wydatków. Natomiast w przypadku, gdy zwrot wydatków dotyczy lat poprzednich to środki te stanowią dochód budżetu.

Słuszność tej zasady potwierdza rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawiesposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (Dz. U. Nr 241, poz. 1616) - dalej r.g.f. Na mocy § 19 r.g.f. uzyskane przez państwowe jednostki budżetowe zwroty wydatków dokonanych w tym samym roku budżetowym zmniejszają wykonanie wydatków w tym roku budżetowym. Natomiast uzyskane przez państwowe jednostki budżetowe zwroty wydatków dokonanych w poprzednich latach budżetowych stanowią dochody budżetu państwa..

Przykład

I. Ewidencja księgowa w jednostce budżetowej - Ośrodku Pomocy Społecznej:
Ewidencja księgowa decyzji o zwrocie nienależnie pobranego zasiłku rodzinnego
1. Nienależny zasiłek rodzinny za dwa miesiące roku bieżącego:
Wn konto 240 Pozostałe rozrachunki
Ma konto 409 Pozostałe koszty rodzajowe
2. Nienależny zasiłek rodzinny za lata ubiegłe:
Wn konto 221 Należności z tytułu dochodów budżetowych
Ma konto 750 Przychody finansowe
Ewidencja księgowa wpływu środków na rachunek bankowy Ośrodka Opieki Społecznej w związku z wydaną decyzją o zwrocie nienależnie pobranego zasiłku rodzinnego

1. Wpływ na rachunek bankowy środków finansowych tytułem zwrotu nienależnie pobranego zasiłku rodzinnego za dwa miesiące roku bieżącego:
Wn konto 130 Rachunek bieżący jednostki - subkonto Wydatki z zachowaniem zasady czystości obrotów na koncie tzn. zapis techniczny minusowy po obydwu stronach konta 130 (Wn/Ma konto 130 - zapis ujemny) - paragraf klasyfikacji wydatków budżetowych - 311 "Świadczenia społeczne"
Ma konto 240 Pozostałe rozrachunki.

2. Wpływ na rachunek bankowy środków finansowych tytułem zwrotu nienależnie pobranego zasiłku za lata ubiegłe:
Wn konto 130 Rachunek bieżący jednostki - subkonto Dochody, paragraf klasyfikacji dochodów budżetowych 291 "Wpływy ze zwrotów dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranych w nadmiernej wysokości".
Ma konto 221 Należności z tytułu dochodów budżetowych.

3. Przekazanie środków finansowych do budżetu - przekazany zostanie tylko zwrot nienależnie pobranych środków z lat poprzednich zaewidencjonowanych po stronie dochodów rachunku bieżącego jednostki:
Ma konto 222 Rozliczenie dochodów budżetowych
Wn konto 130 Rachunek bieżący jednostki - subkonto Dochody

II. Ewidencja w budżecie gminy
Wpływ zrealizowanych przez jednostkę budżetową - dochodów budżetowych z tytułu nienależnie pobranego zasiłku rodzinnego za lata poprzednie:
Wn konto 133 Rachunek budżetu
Ma konto 224 Rozrachunki budżetu.

Odzyskane, nienależnie wypłacone ze środków budżetu państwa, zasiłki i świadczenia rodzinne nie są dochodem związanym z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej, zatem nie są wykazywane w sprawozdaniu Rb-27ZZ.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawiesposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (Dz. U. Nr 241, poz. 1616)


Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Administracja