Spółka powołując się na regulację zawartą w art. 73 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego , zwróciła się do prezydenta miasta o doręczenie jej odpisu operatu szacunkowego, sporządzonego w postępowaniach administracyjnych w sprawie ustalenia jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości. Dyrektor Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego wyjaśnił, że uwierzytelnione odpisy operatów szacunkowych zostaną wydane po uiszczeniu przez spółkę opłaty skarbowej. Spółka nie zgodziła się z takim rozstrzygnięciem. W ocenie strony skarżącej żądanie wydania uwierzytelnionych odpisów operatów nie pociąga za sobą konieczności uiszczenia opłaty skarbowej, dlatego też organ, uzależniając realizację wniosku od jej zapłaty, pozostawał w bezczynności. WSA oddalił skargę strony skarżącej.
NSA rozpatrując skargę kasacyjną spółki, stwierdził, iż operat szacunkowy, sporządzony na potrzeby postępowania administracyjnego, wchodzi w skład akt sprawy, a zatem strona może, w myśl art. 73 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego , żądać wydania z tychże akt uwierzytelnionych odpisów, jeżeli jest to uzasadnione jej ważnym interesem. Nie oznacza to jednak, że nawet jeśli strona ów ważny interes wykaże, to wydanie uwierzytelnionych odpisów nie jest obwarowane innymi obowiązkami, które strona musi spełnić, by jej żądanie mogło zostać zrealizowane. Jednym z nich, uregulowanym w art. 261 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego , jest obowiązek poniesienia opłat i kosztów postępowania. Przewidziane w tym przepisie należności, w tym administracyjne opłaty, są świadczeniami przypadającymi organowi administracji publicznej prowadzącemu postępowanie od stron tego postępowania lub ponoszone przez ten organ z tytułu dokonywanych czynności związanych z postępowaniem. NSA podkreślił, iż podstawowe funkcje tychże świadczeń to przede wszystkim pokrywanie przez stronę części wydatków na administrację publiczną, a nadto ochrona tejże administracji przed inicjowaniem postępowania przez stronę z błahych powodów. Opłaty administracyjne są należnościami pobieranymi z góry w związku z dokonaniem określonej czynności przez stronę albo przez organ, w interesie i na rzecz strony. Opłaty te są ustanawiane i pobierane na podstawie przepisów odrębnych, zawartych m.in. właśnie w ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 ze zm.) oraz w załączniku do tego aktu.
Zawarte w przepisie art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. h) ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 ze zm.) wyłączenie przedmiotowe, zwalniające z obowiązku uiszczenia opłaty skarbowej, dotyczy spraw załatwianych na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami. Stosownie zaś do art. 37 ust. 11 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu i przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.) w odniesieniu do zasad określania wartości nieruchomości oraz zasad określania skutków finansowych uchwalania lub zmiany planów miejscowych, a także w odniesieniu do osób uprawnionych do określania tych wartości i skutków finansowych, stosuje się przepisy o gospodarce nieruchomościami. Z treści tego przepisu skarżąca spółka wywnioskowała, że skoro żąda wydania uwierzytelnionych odpisów operatów szacunkowych, a zasady sporządzania takich opracowań reguluje właśnie ustawa o gospodarce nieruchomościami, to jego żądanie zwolnione jest z obowiązku poniesienia opłaty skarbowej.
NSA zwrócił uwagę, ze sprawą, w ramach której strona domagała się wydania uwierzytelnionych odpisów, było ustalenie opłaty planistycznej, a więc w istocie sprawa załatwiana była na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jednak art. 37 ust. 11 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu i przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.) nie ma w sprawie zastosowania. Odnosi się on bowiem wyłącznie do zasad określania wartości nieruchomości, a więc sposobu określania wartości nieruchomości, metodyki sporządzania operatu, a także zasad, którymi kierować się powinni rzeczoznawcy podczas jego opracowywania.
W ocenie NSA żądanie wydania uwierzytelnionych odpisów operatów szacunkowych, mimo, że kwestia ta również została uregulowana w art. 156 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami , zgłoszone zostało w sprawie prowadzonej w trybie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. To z kolei oznacza, że nie miało zastosowanie wyłączenie określone w art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. h) ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 ze zm.).
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2010 r., Nr 102, poz. 651 ze zm.)
Pobierz orzeczenie:
Wyrok NSA z dnia 4 grudnia 2009 r., sygn. akt II OSK 1888/08