Wyrok
 
z dnia 10 listopada 2009 r.
 
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie
 
II SA/Ol 885/09
 
1. Decyzja w sprawie wycinki drzew zależy od uznania organu, którego obowiązkiem jest szeroko rozumiana dbałość o przyrodę, jednakże nie można przyjąć, że jest to uznanie bezgraniczne. Organ zobowiązany jest do poszukiwania rozwiązań korzystnych zarówno dla interesu publicznego jak i dla inwestora co oznacza, że wniosek określonego podmiotu o zezwolenie na usunięcie drzewa z nieruchomości winien być wszechstronnie rozważony i to zarówno w kontekście interesu wnioskodawcy, jak i interesu publicznego, przy czym przepisy ustawy o ochronie przyrody ani żadne inne przepisy nie dają wprost podstaw do przyjęcia prymatu interesu publicznego nad interesem właściciela nieruchomości.
2. Nie można zgodzić się z poglądem, że fakt uprzedniego wydania pozwolenia na budowę przesądza o konieczności wydania zezwolenia na wycinkę drzew.
 
Skład orzekający
 
Przewodniczący: Sędzia WSA Tadeusz Lipiński.
Sędziowie WSA: Hanna Raszkowska (spr.), Beata Jezielska.
 
Sentencja
 
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2009 r. sprawy ze skargi Burmistrza na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "(...)" nr "(...)" w przedmiocie zezwolenia na wycinkę drzew:
I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji;
II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego Burmistrza kwotę 440 zł (słownie: czterysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego;
III. orzeka, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.
 
Uzasadnienie faktyczne
 
W piśmie z dnia 15 stycznia 2009 r. skierowanym do Starosty O. Burmistrz M. wniósł o wyrażenie zgody i wydanie zezwolenia na usunięcie drzew zgodnie z podaną ilością i gatunkami. W uzasadnieniu podał, że wymienione drzewa kolidują z planowaną do realizacji inwestycją polegającą na urządzeniu terenów ogólnodostępnych na półwyspie K. Wnioskodawca wskazał termin usunięcia drzew na koniec grudnia 2010 r. i jednocześnie zobowiązał się do dokonania nasadzeń zastępczych w zamian za usunięte drzewa.

Decyzją z dnia 23 lutego 2009 r. wydaną z upoważnienia Starosty O. Naczelnik Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska na podstawie art. 90 i 85 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U.Nr 92, poz. 880), rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 października 2004 r. w sprawie stawek opłat dla poszczególnych gatunków drzew (Dz. U.Nr 228, poz. 2306) i Obwieszczenia Ministra Środowiska z dnia 18 października 2005 r. w sprawie stawek opłat za usunięcie drzew i krzewów oraz kar za zniszczenie zieleni na rok 2006 (MP Nr 62, poz. 861) oraz art. 104 k.p.a. odmówił Burmistrzowi M. pozwolenia na wycinkę 18 sztuk drzew gat. klon, 35 szt. drzew gat. lipa, 12 szt. drzew gat. wierzba 3 szt. drzew gat. topola, 1 szt. drzewa gat. dąb usytuowanych na dz. "(...)" oraz 2 szt. drzew gat. topola włoska usytuowanych na dz. "(...)", stanowiących własność Gminy M. W uzasadnieniu organ podał, że podczas oględzin dokonanych w dniu 16 lutego 2009 r. stwierdzono, że drzewa są w dobrym stanie zdrowotnym a ich usunięcie uargumentowane jest przeprowadzeniem przez te tereny drogi dojazdowej do nowo wyznaczonych działek. Dodał, że zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego terenu planowana droga może mieć szerokość od 4,5 do 6 m, w związku z czym istnieje możliwość zaplanowania jej w sposób nie kolidujący z przedmiotowymi drzewami.

Od decyzji tej odwołanie wniósł Burmistrz M. Wskazał, że wydając rozstrzygnięcie Starosta O. winien rozważyć, czy planowanego przedsięwzięcia nie da się zrealizować bez wycięcia wnioskowanych drzew. Rozważania te winny się odnosić do konkretnego przedsięwzięcia opisanego we wniosku o wydanie zezwolenia, co do którego został sporządzony projekt budowlany i wydana przez Starostę O. decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego i wydaniu pozwolenia na budowę. Odwołujący się dodał, że w powyższej sytuacji organ wydający zezwolenie na usunięcie drzew nie ma uprawnień do rozważania zmiany lokalizacji inwestycji, a tym samym ingerencji w projekt budowlany.

W toku rozprawy administracyjnej, która odbyła się 24 kwietnia 2009 r., i w po przeprowadzeniu oględzin w dniu 21 maja 2009 r. ustalono m.in. jak usytuowane są drzewa w stosunku do planowanej inwestycji, zmierzono szerokość drogi między drzewami i między drzewami a słupem energetycznym i zgodnie przyznano, że drzewa planowane do wycinki są w dobrym stanie zdrowotnym.

Decyzją z dnia 14 lipca 2009 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w E. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu podało, że mając na uwadze planowaną szerokość ciągów pieszo-jezdnych można zgodzić się ze stwierdzeniem organu I instancji, zawartym w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, iż możliwe jest poprowadzenie drogi w sposób nie kolidujący z drzewami. Organ podkreślił, że zarówno z art. 74 Konstytucji RP jak i z ustawy o ochronie przyrody wynika generalny obowiązek ochrony środowiska a nad przestrzeganiem tego obowiązku czuwają organy administracji. Dodał, że w orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się pogląd, iż w postępowaniu o wydanie zezwolenia na wycinkę drzew w związku z inwestycją należy brać pod uwagę przepisy ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, które w art. 75 zobowiązuje inwestora realizującego określone przedsięwzięcie do ochrony środowiska na obszarze prowadzenia prac. Przy prowadzeniu prac dopuszczalne jest przekształcanie elementów przyrodniczych wyłącznie w takim zakresie w jakim jest to konieczne.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze dodało też, że decyzja w przedmiocie zezwolenia na wycinkę drzew zgodnie z art. 85 ustawy o ochronie przyrody ma charakter uznaniowy a zgoda organu na usunięcie drzew jest wyjątkiem od zasady zachowania drzewostanu. Odnosząc się do niniejszej sprawy organ wskazał, że istnieje możliwość przeprowadzenia drogi bez wycinki drzew zarówno ze względu na szerokość planowanej drogi jak i odległość drzew od ogrodzeń, jako że szerokość od drzew po prawej stronie do słupów po lewej stronie wynosi 6,5 m, słupy stoją na działkach prywatnych ok. 0,5 m od granicy projektu, zgodnie z projektem istniejąca "betonówka" zostanie poszerzona o 1 m w kierunku słupów, a planowana droga ma mieć szerokość 5 m bez wyodrębnienia jezdni i chodników.

Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie wniósł Burmistrz M. Zarzucił organowi naruszenie art. 83 ust. 1 w zw. z art. 90 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody przez uznanie, że organ wydający zezwolenie na wycięcie drzewa ma prawo wskazywać na możliwość innego usytuowania planowanej inwestycji; art. 10 k.p.a. poprzez uniemożliwienie stronie zapoznania się z zebranymi dowodami; art. 77 k.p.a. w zw. z art. 84 § 1 k.p.a. poprzez nie zebranie w sposób wyczerpujący materiału dowodowego i wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu skarżący podkreślił, że projekt budowlany planowanej inwestycji został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami i wydane zostało ostateczne pozwolenie na budowę co stanowi podstawę do wydania zezwolenia na wycięcie drzew. Zdaniem Burmistrza organ wydający takie zezwolenie jest uprawniony wyłącznie do zbadania czy bez wycinki drzew nie jest możliwa realizacja planowanego zamierzenia inwestycyjnego.

Burmistrz stwierdził też, że ustalenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w E. jakoby możliwe było przeprowadzenie drogi w sposób nie kolidujący z drzewami jest gołosłowne, bowiem organ nie przeprowadził żadnego dowodu, który byłby podstawą takiego twierdzenia.

Dodatkowo skarżący podał, że organ nie umożliwił stronie wypowiedzenia się co do zebranych w sprawie dowodów.
W odpowiedzi na skargę Kolegium podtrzymało dotychczasowe stanowisko podkreślając, że nie wskazało na możliwość innego usytuowania drogi a jedynie uznało, że drogę można poprowadzić tak aby nie wycinać drzew. Dodało, że pełnomocnicy Burmistrza brali udział w każdej czynności w trakcie postępowania, zgłaszali wnioski i uwagi.
 
Uzasadnienie prawne
 
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:
W myśl art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153 poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują kontrolę wykonywania administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Zatem rozpoznając skargę na decyzję Sąd dokonuje oceny, czy przy jej wydaniu nie zostały naruszone przepisy prawa materialnego bądź też procesowego, obowiązujące w dacie jej wydania, nie będąc przy tym związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi -Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Zgodnie z art. 83 ust. 1 tej ustawy usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić, z zastrzeżeniem ust. 2, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomości przy czym wydanie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1 i 2, może być uzależnione od przesadzenia drzew lub krzewów w miejsce wskazane przez wydającego zezwolenie albo zastąpienia ich innymi drzewami lub krzewami, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub krzewów (ust. 2).

Należy zgodzić się z Kolegium co do tego, że decyzja w sprawie wycinki drzew zależy od uznania organu, którego obowiązkiem jest szeroko rozumiana dbałość o przyrodę, jednakże nie można przyjąć, że jest to uznanie bezgraniczne. Organ zobowiązany jest do poszukiwania rozwiązań korzystnych zarówno dla interesu publicznego jak i dla inwestora co oznacza, że wniosek określonego podmiotu o zezwolenie na usunięcie drzewa z nieruchomości winien być wszechstronnie rozważony i to zarówno w kontekście interesu wnioskodawcy, jak i interesu publicznego, przy czym przepisy ustawy o ochronie przyrody ani żadne inne przepisy nie dają wprost podstaw do przyjęcia prymatu interesu publicznego nad interesem właściciela nieruchomości (por. wyrok NSA z dnia 4 lutego 2000 r. IV SA 2421/97, LEX 77625).

Odnosząc te rozważania do niniejszej sprawy należy uznać, że nie jest wystarczające i wykracza poza kompetencje organów stwierdzenie, że istnieje możliwość poprowadzenia drogi bez wycinki drzew. Takie stwierdzeni musi być poparte rzetelnie zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Z całą pewnością niewystarczające jest dokonanie pomiarów i oględzin i stwierdzenie, że drzewa są w dobrym stanie zdrowotnym. Z jednej strony ustawa o ochronie przyrody nakazuje szczególna dbałość o jej zachowanie, z drugiej jednak nie wyklucza wycinki nawet zdrowego drzewostanu, w sytuacji gdy jest to niezbędne dla realizacji celów budowlanych. Zamierzona inwestycja wymaga spełnienia szeregu warunków wynikających z przepisów budowlanych, geodezyjnych, dotyczących planowania i zagospodarowania przestrzennego w związku z czym jej lokalizacja zależna jest nie tylko od szerokości drogi i usytuowania drzew, ale dla oceny jej przebiegu wymagane mogą być wiadomości specjalne. Aby prawidłowo ocenić sytuację, organ administracji winien był korzystając ze stosownej opinii, rozważyć jak pogodzić zamiary inwestycyjne skarżącego z zachowaniem żywej przyrody, ograniczając skarżącego w zamiarach inwestycyjnych na własnej działce tylko w wypadku bezspornego stwierdzenia, że wycinka drzew nie jest konieczna.

Nie można zgodzić się ze skarżącym, że fakt uprzedniego wydania pozwolenia na budowę przesądza o konieczności wydania zezwolenia na wycinkę drzew. Nie ma przepisu prawa, który wskazywałby na taką zależność, a jednocześnie art. 83 ustawy o ochronie przyrody wskazuje czym kierować ma się organ przy wydawaniu decyzji w przedmiocie wycinki drzew.

Nie zasługuje też na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 10 k.p.a. Jak wynika z akt sprawy skarżący miał zapewnione prawo czynnego udziału w całym postępowaniu, z czego zresztą korzystał składając stosowne wnioski, biorąc udział w rozprawie administracyjnej i oględzinach. Fakt, że nie wypowiedział się co do zebranych dowodów jest uchybieniem nie mającym zasadniczego znaczenia w sprawie.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ II instancji uwzględni powyższe uwagi i rozważy konieczność powołania biegłego w celu prawidłowej oceny stanu faktycznego.

Biorąc powyższe pod uwagę na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi -Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami) orzeczono jak na wstępie.
 
Orzeczenie opublikowane zostało w Systemie Informacji Prawnej LEX (Lex nr 528406)