Do złożonego w urzędzie wniosku o wydanie pozwolenia na rozbudowę i przebudowę wraz ze zmianą użytkowania budynku mieszkalno - usługowego na budynek zamieszkania zbiorowego dołączono cztery egzemplarze wielobranżowego projektu budowlanego zaopiniowanego przez rzeczoznawcę sanepidu, ppoż., bhp, oświadczenie o dysponowaniu nieruchomością oraz decyzję o warunkach zabudowy.

Po prawie 2 miesiącach bezczynności organ wydał wezwanie na podstawie art. 64 § 2 k.p.a. i art. 33 pr. bud., wzywając do uzupełnienia braków w terminie 7 dni domagając się m.in. zgody ministra na odstępstwo od warunków technicznych, ekspertyz konstrukcyjnych, dokumentów potwierdzających wcześniejsze przyjęcie do użytkowania budynku, załączenie dokumentów rejestrowych firmy (właścicielem jest osoba prywatna prowadząca firmę, która będzie przyszłym użytkownikiem) oraz poświadczenia kopii dokumentów (podstawa żądania wyrok NSA).

Czy działania organu są prawidłowe?

Czy uzupełnienie ww. dokumentów powinno wynikać z art. 64 § 2 k.p.a. czy po wszczęciu postępowania powinno być wydane postanowienie w oparciu o z art. 35 pr. bud.?

Na jakiej podstawie organ może wymagać:
a) dokumentów potwierdzających wcześniejsze przyjęcie do użytkowania budynku;
b) dołączenia dokumentów rejestrowych firmy;
c) poświadczenia kopii dokumentów;
d) zgody Ministra na odstępstwo od warunków technicznych?

Czy wyrok NSA może być podstawą do żądania uzupełnienia braków?

Odpowiedź

Wyrok NSA nie może stanowić podstawy żądania uzupełnienia braków wniosku o pozwolenie na budowę. Podstawę działania organów administracji publicznej, w tym organów administracji architektoniczno-budowlanej, mogą stanowić wyłącznie przepisy powszechnie obowiązującego prawa.

Uzasadnienie

Po pierwsze należy zwrócić uwagę, że organ administracji architektoniczno-budowlanej związany jest podstawowymi przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) – dalej k.p.a., dotyczącymi terminów załatwiania sprawy. Sprawa o pozwolenie na budowę, będąca sprawą administracyjną, podlega terminom załatwienia sprawy wskazanym w art. 35 § 1–3 k.p.a. Jest to termin niezwłocznego załatwienia sprawy, termin 1 miesiąca dla spraw wymagających przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego oraz termin 2 miesięcy dla spraw szczególnie skomplikowanych – zob. art. 35 § 2 i 3 k.p.a. Zgodnie z art. 36 § 1 k.p.a., o każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 k.p.a., organy administracji architektoniczno-budowlanej obowiązane są zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Trudno przyjąć, że podjęcie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej pierwszych działań w sprawie, po upływie 2 miesięcy, mieści się w działaniu organu bez zbędnej zwłoki. Nawet, jeśli przyjąć, że sprawa została uznana za szczególnie skomplikowaną, to w terminie 2 miesięcy winna zostać wydana decyzja rozstrzygająca sprawę co do jej istoty, a nie wystosowane wezwanie do uzupełnienia braków wniosku. W tym zakresie postępowanie organu jest nieprawidłowe. Organ administracji architektoniczno-budowlanej, w pierwszej kolejności winien dokonać procesowej oceny wniosku inwestora pod kątem wystąpienia braków o charakterze formalnym. Trybem właściwym do usuwania tych braków jest wezwanie z art. 64 § 2 k.p.a., pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania w razie nieusunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. W przypadku pozwolenia na budowę braki formalne, co do zasady, dotyczyć mogą warunków wskazanych w art. 63 k.p.a. oraz art. 33 ust. 2 pr. bud.

Tytułem przykładu wskazać można na braki formalne polegające na niedołączeniu do wniosku oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, jednego z egzemplarzy projektu budowlanego. Tryb usuwania braków formalnych wniosku powinien zostać uruchomiony w pierwszej fazie postępowania, przed przystąpieniem do merytorycznej oceny dokumentacji. W orzecznictwie prezentowany jest pogląd, że dopiero kompletny pod względem formalnym wniosek może wszcząć postępowanie administracyjne – zob. wyrok NSA z dnia 12 września 2008 r., II OSK 1012/07, LEX 508501. Natomiast regulacja zawarta w art. 35 pr. bud. dotyczy już merytorycznego postępowania, które następuje wówczas, gdy wniosek został złożony zgodnie z wymogami określonymi w art. 33 ust. 2 pr. bud. Przepis art. 35 ust. 3 pr. bud. może być stosowany wyłącznie do usunięcia nieprawidłowości wskazanych w art. 35 ust. 1, czyli - ogólnie ujmując - nieprawidłowości dotyczących dokumentacji budowlanej – zob. wyrok NSA z dnia 17 maja 2011 r., II OSK 330/11, LEX 1081775. Powyższy przepis odnosi się wyłącznie do wad materialnych przedłożonej przez inwestora dokumentacji, a więc takich, które mogą być sprawdzane i dostrzeżone jedynie na etapie analiz merytorycznych dokonywanych przez organ po wszczęciu postępowania – zob. wyrok NSA z dnia 28 października 2010 r., II OSK 917/10, LEX 746927. W szczególności w przypadku niezgodności projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami techniczno-budowlanymi, organ winien zastosować tryb z art. 35 ust. 3 pr. bud. i ewentualnie poinformować inwestora o niezbędności uzyskania zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych. Niewłaściwym jest żądanie od inwestora dokumentów potwierdzających użytkowanie obiektu. Zgodnie z art. 84 ust. 2 pkt 1 pr. bud., organy nadzoru budowlanego przesyłają bezzwłocznie organom administracji architektoniczno-budowlanej kopie decyzji wynikających z przepisów prawa budowlanego, w tym decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Zatem starosta, na podstawie posiadanej dokumentacji, ma możliwość ustalenia z urzędu, czy dany obiekt został oddany do użytkowania. Co do dokumentów rejestrowych firmy, należy wskazać, że żądanie ich przedstawienia może nastąpić na podstawie art. 64 § 2 k.p.a., w sytuacji wątpliwości co do oznaczenia podmiotu składającego wniosek, ewentualnie, w razie działania przez pełnomocnika, co do wykazania jego umocowania w sprawie.

W kwestii poświadczania kopii dokumentów dołączanych do wniosku o pozwolenie na budowę, trzeba powiedzieć, że pr. bud., nie wymaga, aby dokumentacja dołączana do wniosku o pozwolenie na budowę, przedkładana była w oryginale. Przepisy pr. bud. wskazują, że do wniosku o pozwolenie na budowę należy dołączyć cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi – art. 33 ust. 2 pkt 1 pr. bud. Wszystkie cztery egzemplarze projektu budowlanego powinny stanowić identyczne opracowania projektowe. Dla wiarygodności dokumentów dołączanych do projektu wystarczający jest podpis projektanta złożony na pierwszej stronie każdego egzemplarza projektu.