Nauczyciel (z uprawnieniami emerytalnymi) został skazany prawomocnym wyrokiem sądu (wg pisma wyrok uprawomocnił się w dniu 10 marca 2011 r.). Pismo z sądu z informacją wpłynęło w dniu 29 kwietnia 2011 r. Dyrektor w tym samym dniu zawiadomił pracownika o wygaśnięciu stosunku pracy z mocy prawa w oparciu o art. 26 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela .

Wcześniej nie było informacji o toczącym się postępowaniu.

1. Czy wystawione przez nauczyciela po 10 marca 2011 r. końcowe oceny w klasie maturalnej, zatwierdzone uchwałą RP są legalne?
2. Czy należy wystąpić do nauczyciela z pismem o zwrot pobranego wynagrodzenia od 11 marca 2011 r. do 29 kwietnia 2011 r.(w tym okresie świadczył pracę).
3. Czy należna jest odprawa emerytalna?
4. Czy należy wypłacić ekwiwalent za urlop wypoczynkowy?
5. Czy należy wypłacić proporcjonalne świadczenie urlopowe?
6. Czy należy wypłacić jakieś inne świadczenia?
7. Czy ewentualne wniesienie nauczyciela o kasację wyroku wstrzymuje wykonanie art. 26 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela ?

Odpowiedź

Zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela , stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa w razie prawomocnego skazania za przestępstwo popełnione umyślnie. Wygaśnięcie stosunku pracy stwierdza dyrektor szkoły. Stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa choćby stwierdzenie tego przez dyrektora szkoły (art. 26 ust. 2 Karty Nauczyciela ) nastąpiło z opóźnieniem (podobnie: wyrok SN z dnia 2 lutego 2006 r., I PK 140/05, OSNP 2007, nr 5-6 poz. 61...). Z treści przepisu nie wynika termin, w którym ma nastąpić stwierdzenie wygaśnięcia stosunku pracy. W każdym razie z przepisu nie wynika w żaden sposób, aby po upływie pewnego czasu nie mogło już dojść do stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy. Można uznać, że stwierdzenie to powinno nastąpić niezwłocznie po uzyskaniu przez dyrektora szkoły informacji o skazaniu nauczyciela.

W związku z wygaśnięciem stosunku pracy nie powstaje roszczenie o wypłatę odprawy emerytalnej ani ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, ponieważ uprawnienia te powstają tylko w sytuacji rozwiązania stosunku pracy, a nie jego wygaśnięcia. Jeżeli chodzi o świadczenie urlopowe, to wobec tego, że przepisy milczą na temat utraty prawa do tegoż świadczenia w sytuacji wygaśnięcia stosunku pracy, wydaje się, że powinno być ono wypłacone nauczycielowi w wysokości proporcjonalnej do okresu świadczenia pracy.

Jeżeli chodzi o kwestię potrącenia wynagrodzenia pobranego przez nauczyciela po uprawomocnieniu się wyroku sądowego skazującego go za przestępstwo umyślne – aż do czasu stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy, to sprawa jest skomplikowana. Nauczyciel w tym czasie wykonywał pracę, a więc co do zasady świadczenie w postaci wynagrodzenia było świadczeniem należnym. Brak jest przepisów, które określałyby wprost prawo do żądania zwrotu wynagrodzenia w takiej sytuacji jak opisana w pytaniu. W związku z tym jedyną możliwością ustalenia tej okoliczności jest skierowanie sprawy do sądu z żądaniem zwrotu przez nauczyciela pobranego wynagrodzenia jako świadczenia nienależnego.

Nadzwyczajny charakter kasacji wyraża się w tym, że skarga ta służy od orzeczeń prawomocnych, tym samym nie wywołuje charakterystycznego dla środków odwoławczych (zwyczajnych) skutku w postaci wstrzymania uprawomocnienia się zaskarżonego danym środkiem orzeczenia lub wstrzymania jego wykonania. W związku z tym złożenie przez nauczyciela kasacji od prawomocnego wyroku nie anuluje ani nie wstrzymuje wykonania wyroku go skazującego.

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Administracja

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r. Nr 97, poz. 674)