Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie określenia zasad przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze. W uchwale rada gminy nie określiła jednak kosztu 1 godziny usługi opiekuńczej i specjalistycznej usługi opiekuńczej. Tym samym przekazała upoważnienie uzyskane z mocy ustawy innemu podmiotowi, co w sposób bezpośredni wynika z treści uchwały, zgodnie z którą wysokość odpłatności za usługi określa kierownik ośrodka Pomocy Społecznej w drodze decyzji administracyjnej.

Tymczasem treść przepisu art. 50 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.) w sposób niebudzący wątpliwości przesądza o tym, że to rada gminy jest organem właściwym do określenia szczegółowych warunków odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze. Wśród szczegółowych warunków odpłatności nie można pominąć kwestii kosztu usługi opiekuńczej i specjalistycznej usługi opiekuńczej, a także sposobu jej naliczania (WSA we Wrocławiu z dnia 14 lutego 2006 r., IV SA/Wr 600/04 oraz wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 23 lutego 2005 r., IV SA/Wr 27/05). Organ nadzoru podkreślił, iż użyte w art. 50 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.) sformułowanie "rada gminy określa" nie pozostawia organowi stanowiącemu żadnej dowolności w zakresie tworzenia prawa miejscowego w tym przedmiocie. W ramach upoważnienia ustawowego organ stanowiący gminy ma obowiązek wydać przepisy normujące materię nim objętą. Zdaniem organu nadzoru obowiązkiem rady gminy jest ustalenie wysokości kosztu usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych w uchwale w taki sposób, żeby adresat mógł z treści uchwały wyczytać jaką odpłatność poniesie. Uchwała, która nie wypełnia zakresu upoważnienia ustawowego nie może stanowić podstawy do przyznawania świadczeń z pomocy społecznej w formie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych oraz ustalania odpłatności za te usługi

Ponadto, w ocenie wojewody, w przedmiotowej uchwale nie ustalono warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze. Wymienione zagadnienie jest zdaniem organu nadzoru na tyle istotne, że ustawodawca zwrócił uwagę na konieczność jego określenia w uchwale rady gminy, stanowiącej akt prawa miejscowego. W opinii wojewody rada gminy powinna wskazać w uchwale konkretne okoliczności, występujące po stronie uprawnionego do korzystania z usług opiekuńczych, uzasadniające całkowite bądź częściowe zwolnienie z opłat, tak aby kierownik ośrodka pomocy społecznej wiedział jakimi kryteriami ma się kierować dokonując zwolnienia. Uchwała, która nie wypełnia całości zakresu upoważnienia ustawowego nie może stanowić podstawy do przyznawania świadczeń z pomocy społecznej w formie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych oraz ustalania odpłatności za te usługi. Organ nadzoru podkreślił, iż jeśli ustawodawca zastrzegł, że w drodze aktu prawa miejscowego wydanego przez radę gminy powinny znaleźć się określone regulacje, to ich brak skutkuje nieważnością całej uchwały, jako niewypełniającej kompetencji przyznanej radzie.

Ponadto rada gminy w uchwale sprecyzowała, iż usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zalecaną przez lekarza pielęgnację, oraz w miarę możliwości zapewnienie kontaktów z otoczeniem. W ocenie organu nadzoru powyższe regulacje uchwały wykraczają poza zakres upoważnienia ustawowego, określonego przez cytowany wyżej art. 50 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.). Nie stanowią one bowiem warunków przyznania, odpłatności za usługi, warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat ani też trybu ich pobierania. Wojewoda podkreślił, iż zgodnie z art. 50 ust. 5 ustawy, określenie zakresu usług należy do kompetencji ośrodka pomocy społecznej. Zatem to ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia. Powołując się na wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 8 lutego 2006 r. - sygn. akt IV SA/Wr 637/04, wojewoda wyjaśnił, iż przepis art. 50 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.) nie zawiera normy kompetencyjnej upoważniającej radę gminy do konkretyzowania i specyfikacji rodzaju czynności wykonywanych w ramach świadczonych usług opiekuńczych

W treści uchwały można znaleźć zapis określający komu przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych. W ocenie organu nadzoru powyższa regulacja wykracza poza zakres upoważnienia z art. 50 ust 6 z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.). Dodatkowo zaś stanowi modyfikację art. 50 ust. 1 i 2 z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić. Stosownie do § 137 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. z 2002 r. Nr 100 poz. 908), w uchwale i zarządzeniu nie powtarza się przepisów ustaw, ratyfikowanych umów międzynarodowych i rozporządzeń. Zgodnie z orzecznictwem, powtórzenie regulacji ustawowych bądź ich modyfikacja i uzupełnienie przez przepisy gminne jest niezgodne z zasadami legislacji (wyrok NSA z dnia 30 stycznia 2003 r., II SA/Ka 1831/02, niepublikowany; wyrok NSA z dnia 19 sierpnia 2002 r., II SA/Ka 508/02, niepublikowany).

Wojewoda stwierdził nieważność uchwały.


Pobierz orzeczenie:
 Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubelskiego z dnia 6 sierpnia 2010 r., NK.II 0911/244/10