Stan faktyczny
Postępowanie prowadzone było w trakcie obowiązywania już nieaktualnej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.03.2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.U. seria L z 2004 r. Nr 134, s. 114) dalej dyrektywa klasyczna. Przedmiotem postępowania przetargowego prowadzonego przez włoski Consip były usługi sprzątania i inne usługi, które służyć miały utrzymaniu wyglądu i stanu technicznego budynków, placówek szkolnych wraz z ośrodkami szkolenia administracji publicznej. Zamawiający wskazał wyraźnie, iż wykonawca musi spełniać warunek udziału w przetargu, którym jest niezaleganie z płatnościami składek na ubezpieczenie społeczne.
Warunkowe umorzenie postępowania karnego nie skutkuje wykluczeniem wykonawcy z przetargu >>>
Konsorcjum firm Ciclat, które składało się z robotniczych spółdzielni produkcyjnych złożyło ofertę na jedną z części postępowania. Każdy z członków podmiotu ubiegającego się o udzielenie zamówienia złożył oświadczenie o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu. Oferta konsorcjum została uznana jako najkorzystniejsza. Jednakże, na podstawie wyników kontroli doraźnej postępowania stwierdzono, iż jeden z członków konsorcjum zalega z płatnościami składek na ubezpieczenia społeczne. Wykonawca uiścił jednak aktualne oraz zaległe składki już po złożeniu oferty w postępowaniu.
Zamawiający wykluczył konsorcjum z postępowania oraz zatrzymał wadium, które zostało wniesione w postępowaniu. Wzbudziło to wątpliwości wykonawców, którzy wspólnie wnieśli skargę do włoskiego Regionalnego Sądu Administracyjnego.
LEX Zamówienia Publiczne Artykuł pochodzi z programu LEX Zamówienia Publiczne Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami |
Postępowanie krajowe
Regionalny Sąd Administracyjny oddalił skargę konsorcjum. Wykonawcy zaznaczali, iż brak zapłaty samonaliczalnej raty składki nie może zostać uznany za poważne i ostatecznie stwierdzone naruszenie, w szczególności, iż składki zostały później opłacone. Konsorcjum zaznaczyło także, iż nie zostało uprzednio poinformowane o wynikach przeprowadzonej kontroli.
Przedstawione argumenty wzbudziły wątpliwości sądu odwoławczego, który zwrócił się w trybie pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o wskazanie, czy regulacje prawa włoskiego, które pozwalają na wykluczanie wykonawców zalegających z płatnościami składek na ubezpieczenie społeczne, są zgodne z prawem unijnym. W szczególności, czy takie postanowienia nie naruszają art. 45 dyrektywy klasycznej oraz zasady słuszności. Zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, iż wykonawca opłacił już zaległe składki. Zaległości w opłacie składek na ubezpieczenie społeczne wystąpiły jednak na etapie składania oferty.
Stanowisko Trybunału
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrokiem z 10.11.2016 r., C-199/15, uznał, iż tak zawarte postanowienia nie naruszają prawa unijnego. Regulacje dyrektywy klasycznej pozostawiły państwom członkowskim uprawnienie do ustalenia w jakim terminie zainteresowani przetargiem powinni wykonać zobowiązania odnośnie zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne. Termin ten powinien być zgodny zarówno z zasadami przejrzystości jak i równego traktowania.
Zamawiający wyklucza z postępowania wykonawcę, który szkodzi środowisku >>>
TSUE wskazał, iż zamawiający może żądać od wykonawcy poprawienia lub uzupełnienia konkretnych informacji zawartych w ofercie. Czynność ta może dotyczyć jedynie informacji, które pochodzą sprzed daty upływu terminu do złożenia oferty i nie może obejmować informacji, których podanie jest wymagane pod rygorem wykluczenia. Dyrektywa klasyczna nie pozwala również na uzupełnianie braków, które zgodnie z dokumentacją przetargową skutkowałyby wykluczeniem wykonawcy z postępowania.
Dlatego też, skład orzekający uznał, iż postanowienia prawa włoskiego są zgodne z prawem unijnym. Wykonawca, który zalega z płatnościami składek na ubezpieczenie społeczne podlega wykluczeniu z postępowania, nawet jeśli zaległe składki zostały opłacone już po złożeniu oferty.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 10.11.2016 r., C-199/15