WSA oddalił skargę rady miejskiej na zarządzenie zastępcze wojewody w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego.

NSA rozpatrując skargę kasacyjną stwierdził, iż niezależnie od tego czy wygaśniecie mandatu nastąpiło wskutek pisemnego zrzeczenia się tego mandatu, tak jak przyjął to organ nadzoru (art. 190 ust. 1 pkt 2 Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw , czy też w wyniku naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu z wykonywaniem działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której mandat radnego się wykonywało (art. 190 ust. 1 pkt 2a   Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw ) nie zmienia faktu, iż mandat radnego winien zostać "wygaszony" czy to w drodze stosownej uchwały rady gminy, czy też w przypadku niepodjęcia takiej uchwały, w drodze zarządzenia zastępczego organu nadzoru.

W opinii NSA przepis art. 62 ust. 1 Konstytucji RP przyznaje obywatelom polskim, który w dniu głosowania ukończyli 18 lat prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta, posłów i senatorów oraz przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, które to prawo w myśl ust. 2 nie przysługuje osobom, które prawomocnym orzeczeniem sadowym zostały ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych. Ustawa o samorządzie gminnym wprowadza instytucje prawne, których celem jest stworzenie gwarancji prawnych prawidłowego i rzetelnego wykonywania zadań przez jednostki samorządu terytorialnego. Powierzając im do samodzielnego gospodarowania mienie komunalne ustawodawca wprowadza instytucje, które mają na celu wyłączenie możliwości wykorzystania tego mienia bezpośrednio czy też pośrednio dla interesów indywidualnych osób wchodzących w skład organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, jak i osób wykonujących funkcje organów wykonawczych tych jednostek. Instytucje te mają charakter restrykcyjny przez ograniczenie uprawnień, które przysługują jednostkom w danym porządku prawnym, jak np. swobody wykonywania działalności gospodarczej przez wprowadzenie ograniczeń. Zakaz wykorzystywania mienia publicznego dla celów indywidualnych mieści się w wartościach demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP ), które w działaniach administracji publicznej, rzetelności wykonywania władzy publicznej przypisują szczególną wagę i znaczenie. Jest to szczególna wartość władzy publicznej, przyjęta też w prawie wspólnotowym. Przyjęte restrykcyjne instytucje prawne zapewniają jednostce pełen zakres swobody, pozostawiają bowiem wybór co do podjęcia funkcji publicznej. Zgodnie z art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Tak więc zakaz ten w żadnym przypadku nie narusza art. 62 Konstytucji RP .

NSA podkreślił, iż w żaden sposób wygaśnięcie mandatu radnego wskutek naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu z działalnością o której mowa w art. 190 ust. 1 pkt 2a ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1547; z późn. zm.) nie narusza art. 62 Konstytucji RP . Przepisy o charakterze antykorupcyjnym zawarte w ustawie o samorządzie gminnym w pełni mieszczą się bowiem w dyspozycji art. 31 ust. 3 Konstytucji RP i służą ochronie wartości wskazanych w tym przepisie. Nie może być tu przy tym mowy o jakimkolwiek ograniczeniu prawa wyboru radnego, a tym samym naruszeniu interesu społeczności lokalnej. Zgodnie bowiem z ust. 1a art. 24f ustawą o samorządzie gminnym  radny, który przed rozpoczęciem wykonywania mandatu prowadzi działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy jest obowiązany do zaprzestania takiej działalności w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania. W przeciwnym przypadku zastosowanie ma regulacja prawna zawarta w art. 190 Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw . W żadnym więc przypadku nie można mówić o tym by rozwiązanie z art. 190 ust. 1 pkt 2a. tej ustawy naruszało interes społeczności lokalnej czy też czynne prawo wyborcze, skoro osoba wybrana na radnego posiada możliwość rezygnacji z prowadzonej działalności naruszającej art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym .


Zobacz orzeczenie:
Wyrok NSA z dnia 28 maja 2010 r., sygn. akt II OSK 318/10


Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. 2010 r. Nr 176, poz. 1190 t.j.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)