Regulamin, przyjęty w formie odrębnej uchwały lub zapisem do protokołu, powinien określać:
1) ilość wybieranych ławników do poszczególnych sądów. Praktycznym rozwiązaniem jest przygotowanie odrębnych kart do każdego sądu oraz odrębnych do ławników wybieranych do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy;
2) zadania komisji skrutacyjnej;
3) wzór/wzory kart do głosowania;
4) sposób głosowania i ustalenia wyników;
5) obowiązek wyposażenia sali obrad w parawan, kabinę lub inne urządzenie umożliwiające radnym tajne (dyskretne) dokonanie wyboru;
6) wzór protokołu z głosowania.

Sposób prowadzonego głosowania oraz treść kart zależy także od tego, czy kandydatów będzie więcej niż wybieranych ławników, czy też liczba kandydatów będzie równa bądź mniejsza od liczby wybieranych ławników.

W pierwszym przypadku na karcie do głosowania nazwiska kandydatów umieszcza się alfabetycznie i po imieniu każdego z kandydatów, z prawej strony, w jednej linii umieszcza się jednakową kratkę. Radny dokonuje wyboru poprzez postawienie znaków „x” w kratkach, obok co najwyżej tylu kandydatów, ilu jest wybieranych ławników do danego sądu. Jeżeli radny postawił znak „x” przy mniejszej liczbie kandydatów niż liczba wybieranych ławników do danego sądu oznacza to, że głosuje odpowiednio tylko na tych kandydatów i głos ten jest ważny, oddany na wskazanych kandydatów.

Regulamin powinien także ustalać odpowiednią kwalifikację dla nietypowych zachowań głosujących, np. jeżeli radny, na karcie do głosowania:
1) nie postawił znaku „x” w kratce obok nazwiska żadnego kandydata;
2) postawił znak „x” przy większej liczbie nazwisk kandydatów niż wybieranych jest ławników;
3) wypełnił kartę w inny sposób niezgodnie z regulaminem
- najbardziej uniwersalnym rozwiązaniem będzie uznanie jego głosu za nieważny.

Kartami nieważnymi będą oczywiście karty niesporządzone przez komisję skrutacyjną, zaś kart całkowicie przedartych nie powinno się w ogóle brać pod uwagę.
@page_break@
Przy tak przeprowadzonym głosowaniu za wybranych na ławników uważa się tych kandydatów, którzy uzyskają największą ilość głosów (znaków „x” w kratce przy nazwiskach tych kandydatów).

Regulamin powinien przewidywać przeprowadzenie kolejnych tur głosowania, w sytuacji, gdy dwóch lub więcej kandydatów otrzyma jednakową liczbę głosów, uprawniającą do uzyskania mandatu ławnika, co jednocześnie powodowałoby wybór większej liczby ławników niż ustalony limit. W drugim przypadku na karcie do głosowania nazwiska i imiona kandydatów umieszcza się w kolejności alfabetycznej, zaś obok, każdego nazwiska, z prawej strony, w jednej linii zamieszcza się dwie jednakowe kratki: jedna obok wyrazu „tak”, druga obok wyrazu „nie”.

Radny dokonuje wyboru poprzez postawienie przy nazwisku każdego kandydata znaku „x” w kratce obok wyrazu „tak” opowiadając się w ten sposób za wyborem, lub w kratce obok wyrazu „nie” opowiadając się w ten sposób przeciwko wyborowi tego kandydata na ławnika. Kandydata na ławnika uważa się za wybranego, jeżeli w głosowaniu uzyskał więcej głosów, znaków „x” w kratce obok wyrazu „tak” niż suma znaków „x” w kartce obok wyrazu „nie”.

Również w tym przypadku regulamin powinien przewidywać nietypowe zachowania głosujących, do których najczęściej należą:
1) postawienie przy nazwisku kandydata znaku „x” jednocześnie w kratce obok wyrazu „tak”, jak i w kratce obok wyrazu „nie”;
2) niepostawienie przy nazwisku kandydata znaku „x” w kratce ani obok wyrazu „tak” ani obok wyrazu „nie”;
3) wypełnienie karty w inny sposób niezgodny z regulaminem.

Głosy takie powinno się kwalifikować jako ważne bez dokonania wyboru w obrębie danego kandydata.

W obu przypadkach i z każdego głosowania (każdej tury głosowania) komisja skrutacyjna sporządza protokół określający wszystkie istotne elementy mające wpływ na ustalenie wyników głosowania, w tym stwierdza wynik wyborów.

Wzór uchwały w sprawie ustalenia regulaminu głosowania w wyborach ławników do sądów powszechnych:
1) uchwała;
2) regulamin;
3) protokoły komisji rewizyjnej;
4) karty do głosowania

@page_break@

Po wyborach

Wybór ławników w trybie głosowania tajnego wymaga stwierdzenia przez radę gminy uchwałą podjętą w głosowaniu jawnym.

Wzór projektu uchwały rady gminy w sprawie wyboru ławników po przeprowadzeniu głosowania

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu postępowania z dokumentami złożonymi radom gmin przy zgłaszaniu kandydatów na ławników oraz wzoru karty zgłoszenia (Dz. U. Nr 121, poz. 639) [ rozporządzenie ] w § 4 rozszerza ustalony w art. 164. § 1 Prawa o ustroju sądów powszechnych [ ustawa ] zakres dokumentów, które rada gminy przesyła właściwemu sądowi po wyborach. Dokumentami tymi będą:
1) karty zgłoszeń kandydatów wraz z załączonymi dokumentami;
2) informacje od komendanta wojewódzkiego policji (wbrew ustawie );
3) uchwały o wyborze ławników.

Ponadto rozporządzenie w § 1 wprowadza zasadę, że karty zgłoszeń wraz z dokumentami kandydata nie wybranego na ławnika odbiera zgłaszający w ciągu 60 dni. Zgłoszenia nieodebrane w tym terminie w ciągu następnych 30 dni powinny zostać fizycznie zniszczone przez komisję doraźną rady gminy.

Wzór uchwały rady gminy w sprawie powołania komisji doraźnej do dokonania zniszczenia zgłoszeń kandydatów na ławników

Przykład protokołu komisji doraźnej rady gminy spisanego na okoliczność fizycznego zniszczenia zgłoszeń kandydatów, których nie wybrano na ławników na kadencję od 2012 r. do 2015 r., a których zgłoszeń nie odebrano w terminie 60 dni od dnia przeprowadzenia wyborów

Rozporządzenie nie wypowiada się co do informacji od komendanta wojewódzkiego Policji dotyczących kandydatów, którzy nie zostali wybrani. Oczywiście, gmina nie może ich wydać podmiotowi zgłaszającemu. Wydaje się również, że brak jest podstawy prawnej do ich zniszczenia.

Trudno nie zauważyć, że zaproponowana przez Ministra Sprawiedliwości w rozporządzeniu procedura niszczenia dokumentów jest unikalna i niezrozumiała z kilku powodów. Po pierwsze wszelkie dokumenty wytworzone w ramach działalności administracji publicznej zgodnie z art. 5 ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach podlegają archiwizacji, a pod pewnymi warunkami procedurze brakowania.

Po drugie procedura wyboru ławników sądowych, jak każda inna procedura administracyjna, jest poddana kontroli w trybie nadzorczym oraz w trybie skargowym. Organy gminy wyzbywając się tych dokumentów, pozbawiają się tym samym dowodów uzasadniających podjęte decyzje, co może mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcia w zakresie oceny czy ich postępowanie było zgodne z prawem.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz. U. Nr 109, poz. 627.)
Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (t.j. z 2011 r. Dz. U. Nr 123, poz. 698)
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu postępowania z dokumentami złożonymi radom gmin przy zgłaszaniu kandydatów na ławników oraz wzoru karty zgłoszenia (Dz. U. Nr 121, poz. 693)

 Pobierz wzór:
Wzór uchwały w sprawie ustalenia regulaminu głosowania w wyborach ławników do sądów powszechnych:
1) uchwała;
2) regulamin;
3) protokoły komisji rewizyjnej;
4) karty do głosowania
Wzór projektu uchwały rady gminy w sprawie wyboru ławników po przeprowadzeniu głosowania
Wzór uchwały rady gminy w sprawie powołania komisji doraźnej do dokonania zniszczenia zgłoszeń kandydatów na ławników
Przykład protokołu komisji doraźnej rady gminy spisanego na okoliczność fizycznego zniszczenia zgłoszeń kandydatów, których nie wybrano na ławników na kadencję od 2012 r. do 2015 r., a których zgłoszeń nie odebrano w terminie 60 dni od dnia przeprowadzenia wyborów

Pisaliśmy o tym również:
Wybory ławników 2011: weryfikacja kandydatów na ławników – wzory dokumentów
Wybory ławników 2011: ocena zgłoszeń kandydatów na ławników - wzory dokumentów
Prezydent podpisał zmianę przepisów o ławnikach sądowych
Co samorządy gminne o wyborach ławników wiedzieć powinny - nowe zasady wyboru ławników
Wybory ławników pod presją czasu
Radni samorządowi nie zostaną ławnikami
Ławnikiem nie zostanie radny gminy, powiatu i województwa