Pytanie użytkownika Serwisu LEX Administracja:
W jaki sposób i czy wójt gminy może pozyskać od kierownika ośrodka pomocy społecznej dane osobowe osób objętych pomocą społeczną?
Czy może nakazać w formie polecenia dostarczenie danych osób objętych opieką społeczną?
ODPOWIEDŹ
W opinii autorki, celem realizacji zadań, m.in. kontrolnych i nadzorczych nad działalnością ośrodka pomocy społecznej wójt gminy może żądać danych osobowych osób objętych pomocą społeczną w formie polecenia służbowego.
Zgodnie z art. 110 ust. 1 ustawy z 12.03.2004 r. o pomocy społecznej - dalej u.p.s. zadania pomocy społecznej w gminach wykonują jednostki organizacyjne – ośrodki pomocy społecznej. W myśl art. 110 ust. 3 u.p.s. ośrodek pomocy społecznej, wykonując zadania własne gminy w zakresie pomocy społecznej, kieruje się ustaleniami wójta (burmistrza, prezydenta miasta). W myśl art. 7 pkt 2 ustawy z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych – dalej u.d.o., w zakres przetwarzania danych wchodzi ich udostępnianie.
Z treści art. 23 ust. 1 pkt 2 i pkt 4 u.o.d.o. wynika, że przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa i jest niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego.
Potrzebujesz więcej informacji z zakresu pomocy społecznej?
Poznaj serwis LEX Pomoc Społeczna>>
Pomagaj ludziom, a zawiłości prawne zostaw nam
W świetle cytowanego przepisu u.d.o. wójt gminy jako podmiot odpowiedzialny na mocy odrębnych przepisów niż u.d.o. za sprawowanie nadzoru na działalnością OPS, wydatkowanie środków publicznych ma prawo żądać udostępnienia danych osobowych osób objętych wsparciem pomocy społecznej.
Realizacja m.in. zadań kontrolnych ww. organu administracji publicznej stanowi jego obowiązek wynikający z przepisu prawa w rozumieniu art. 23 ust. 1 pkt 2 i 4 u.o.d.o. Z treści art. 100 ust. 1 zdanie 2 u.p.s. wynika, że: "W szczególności nie należy podawać do wiadomości publicznej nazwisk osób korzystających z pomocy społecznej oraz rodzaju i zakresu przyznanego świadczenia".
Uchybienie tego obowiązku przez wójta, który zapozna się z danymi osób korzystających z pomocy społecznej i następnie je upubliczni, jest naruszeniem prawa. Natomiast udostępnienie wskazanych danych wójtowi przez ośrodek pomocy społecznej nie jest naruszeniem prawa, gdyż dane są udostępniane organowi kontrolnemu gminy (w sferze wewnętrznej działania administracji), a nie publicznie.
Z art. 27 ust. 1 u.d.o. wynika, że zabrania się przetwarzania danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjną lub związkową, jak również danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym oraz danych dotyczących skazań, orzeczeń o ukaraniu i mandatów karnych, a także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym.
W myśl art. 27 ust. 2 u.d.o. przetwarzanie danych, o których mowa w ust. 1, jest jednak dopuszczalne, jeżeli przepis szczególny innej ustawy zezwala na przetwarzanie takich danych bez zgody osoby, której dane dotyczą, i stwarza pełne gwarancje ich ochrony. W odniesieniu do podmiotu zawracającego się z zapytaniem przypomina się, że zgodnie art. 123 u.p.s. prawa i obowiązki pracowników zatrudnionych w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej regulują przepisy o pracownikach samorządowych.
W myśl art. 25 ust. 1 ustawy z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2016 poz. 902 ze zm.) – dalej u.o.p.s., do obowiązków pracownika samorządowego należy sumienne i staranne wykonywanie poleceń przełożonego. Stosownie do art. 25 ust. 2 u.o.p.s., jeżeli pracownik samorządowy jest przekonany, że polecenie jest niezgodne z prawem albo zawiera znamiona pomyłki, jest on obowiązany poinformować o tym na piśmie swojego bezpośredniego przełożonego. W przypadku pisemnego potwierdzenia polecenia pracownik jest obowiązany je wykonać, zawiadamiając jednocześnie kierownika jednostki, w której jest zatrudniony.
MERITUM Pomoc społeczna. Wsparcie socjalne