Właściciel drogi wewnętrznej, musi płacić podatek od nieruchomości (II FSK 248/09)

Łączne wystąpienie przesłanki sklasyfikowania gruntu jako drogi (symbol dr) oraz stwierdzenie, że grunt został zajęty pod pas drogowy drogi publicznej oznaczało, iż zastosowane miało wyłączenie tego gruntu z opodatkowania na zasadzie przepisu art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Spór w sprawie dotyczył zobowiązania za 2008 rok za grunty pozostałe o powierzchni 6 mkw. Skarżący wskazywał w odwołaniu, że nieruchomość stanowi fragment ulicy i łączy dwie drogi gminne. Z tego powodu – w jego ocenie – nieruchomość nie powinna podlegać podatkowi od nieruchomości.

NSA stwierdził, iż Sąd pierwszej instancji opierając się jednak na błędnej wykładni przepisu art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w związku z art. 2 ust. 2 ustawy o drogach publicznych , uznał za konieczne zweryfikowanie w drodze dodatkowego postępowania wyjaśniającego, czy ulica, do której zaliczono grunty działki spełniała kryteria "drogi publicznej".

W latach 2004–2006 istniała wątpliwość, czy wszystkie drogi podlegają wyłączeniu z podatku od nieruchomości. Z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych  usunięto wówczas określenie: publiczne. Jednak po nowelizacji przepisów z 7 grudnia 2006 r. do ustawy podatkowej wprowadzono jednoznaczne odesłanie do ustawy o drogach publicznych .

Obecnie obowiązujące zasady opodatkowania nie pozostawiają wątpliwości, iż wyłączeniem od opodatkowania objęte zostały wyłącznie grunty zajęte pod pas drogowy drogi publicznej. W ten sposób usunięto wątpliwości wynikające z brzmienia dotychczas obowiązujących regulacji dopuszczających wyłączenie zarówno dróg publicznych jak i dróg wewnętrznych. Zgodnie z podanym brzmieniem art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych - od dnia 1 stycznia 2007 r. - opodatkowaniu podlegają pasy drogowe dróg wewnętrznych i znajdujące się tam budowle, jeżeli są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jednocześnie w przepisie art. 2 ust. 3 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jednoznacznie wyjaśniono, że pojęć w nim użytych nie można tłumaczyć w sposób potoczny. Pojęcia te należy rozumieć według definicji legalnych zawartych w ustawie o drogach publicznych. Do tych bowiem przepisów w sposób jednoznaczny odesłano w omawianym przepisie przez określenie "w rozumieniu". Zgodnie zatem z art. 4 pkt 1 ustawy o drogach publicznych pas drogowy to wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą. Natomiast droga to budowla wraz z obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiąca całość techniczno użytkową, przeznaczona do prowadzenia ruchu drogowego zlokalizowana w pasie drogowym. Przytoczone definicje legalne mające zastosowanie dla wyjaśnienia omawianego wyłączenia w podatku od nieruchomości oznaczają, że droga musi być budowlą, zaś pas drogowy stanowi grunt, na którym ta budowla jest zlokalizowana. Wyłączeniem objęty został grunt zajęty pod pas drogowy i to niezależnie od tego czy wybudowano na nim już drogę (budowlę). Warunkiem jest jednak to, że ma być to pas drogowy drogi publicznej. Również zatem w tym przypadku należało odwołać się do legalnej definicji drogi publicznej (art. 1, art. 2 ust. 1 pkt 1-4 ustawy o drogach publicznych ). Zgodnie z pierwszym z tych przepisów drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie tej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych. Z kolei przepis art. 2 ust. 1 pkt 1-4 ze względu na funkcje w sieci drogowej dzieli drogi publiczne na określone kategorie: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe i drogi gminne. Wyłącznie drogi zaliczone do jednej z tych kategorii i spełniające opisane w art. 1 funkcje mogą zostać zaliczone do dróg publicznych.

Sąd podkreślił, że przepisy jasno określają, jak wygląda procedura zaliczenia drogi do kategorii dróg gminnych, czyli publicznych. Konieczna jest uchwała gminy oraz zmiana właściciela. Sam fakt, że jakiś fragment gruntu łączy dwie drogi gminne, nie przesądza o jego statusie. Ulice (zdefiniowane w art. 4 ust. 3 ustawy o drogach publicznych ), tj. drogi na terenie zabudowanym lub przeznaczonym do zabudowy, aby mogły zostać zaliczone do kategorii dróg publicznych muszą spełniać kryteria przewidziane dla dróg publicznych. W tym wypadku bez znaczenia pozostawało nadanie nazwy ulicy na terenie osiedla. Nie oznaczało to równocześnie stwierdzenia, iż jest to ulica w rozumieniu ustawy o drogach publicznych , a tym bardziej nie przesądza o zaliczeniu drogi wewnętrznej do jednej z kategorii dróg publicznych. W rozpoznawanej sprawie stanowiąca przedmiot opodatkowania działka gruntu oznaczona w ewidencji gruntów i budynków symbolem "dr" stanowiąc własność osoby fizycznej nie mogła zostać zaliczona do kategorii gruntów zajętych pod pas drogowy drogi publicznej.

Zobacz orzeczenie:
Wyrok NSA z dnia 17 czerwca 2010 r., sygn. akt II FSK 248/09

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.)