WSA odrzucił skargę na uchwałę rady miasta dotyczącej miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. WSA wskazał, że w warunkiem koniecznym dla złożenia skargi w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, które powinno być skierowane do właściwego organu samorządowego, który podjął zaskarżoną uchwałę lub zarządzenie. Skarżący przed złożeniem skargi nie wyczerpali trybu wynikającego z art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , nie wnieśli oni bowiem wezwania do usunięcia naruszenia prawa do właściwego organu samorządu gminnego, jakim jest rada gminy, która podjęła zaskarżoną uchwałę.

Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , powinno być skierowane do tego organu, który podjął zaskarżony akt, a nie jakiegokolwiek organu. Tylko bowiem ten organ, który uchwalił zaskarżony akt prawny może go zmienić lub uchylić i tym samym uwzględnić wezwanie danego podmiotu.

Skarżący wnieśli skargę kasacyjną, zarzucając błędną interpretację prawa materialnego, a mianowicie art. 65 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji stanowiska, że skarga podlegała odrzuceniu, bowiem błędnie skierowano ją do wojewody zamiast do rady gminy.

NSA rozpatrując skargę stwierdził, iż stosownie do art. 101 ust. 1 i 2 ustawy o samorządzie gminnym każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Sąd podkreślił, iż ustawa o samorządzie terytorialnym wprowadziła dwa zasadnicze, odrębne systemy badania zgodności uchwał organów gminy z prawem. Jeden z nich to badanie legalności uchwał organów gmin przez organy nadzoru, do których należy wojewoda. Te uprawnienia wojewody jako organu nadzorczego nad działalnością komunalną należą do jego własnych kompetencji. Realizuje on je bezpośrednio i w całości we własnym zakresie, niezależnie od tego, czy i od kogo wpłynął do niego wniosek o unieważnienie określonej uchwały organu gminy. Z tych względów wniesienie do wojewody podania o unieważnienie uchwały rady gminy z powodu jej niezgodności z prawem jest skierowaniem żądania do organu właściwego w sprawie. Jednakże, w takiej sytuacji przepisy art. 65 i 66 Kodeksu postępowania administracyjnego , a także art. 231 i 243 Kodeksu postępowania administracyjnego nie mają zastosowania. Zajęte przez wojewodę stanowisko w związku z takim żądaniem, to jest wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego lub udzielenie informacji o braku podstaw do jego wydania, kończy postępowanie nadzorcze przed wojewodą jako organem właściwym w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały w tym trybie. Zwrócić należy uwagę również na to, że powyższe uprawnienia nadzorcze wojewody nie są uzależnione ani od przedmiotu uchwały, ani od tego, czy i czyje indywidualne interesy prawne lub uprawnienia zostały naruszone jej treścią. Drugim systemem kontroli legalności uchwał organów gmin jest tzw. skarga powszechna do sądu administracyjnego, o której mowa w art. 101 ustawy o samorządzie gminnym . Przysługuje ona każdemu, kto uważa, że jego interes prawny lub uprawnienia zostały naruszone kwestionowaną uchwałą. Jest to regulacja odmienna od uprawnień organów nadzoru. Dopuszczalność takiej skargi powstaje dopiero "po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia". Celem warunku bezskutecznego wezwania do usunięcia naruszenia jest umożliwienie organowi gminy przeprowadzenia samokontroli podjętej uchwały i ewentualnego dokonania jej odpowiedniej reasumpcji bez konieczności kierowania sprawy na drogę sądowej kontroli legalności uchwały. Pozostaje to w ścisłym związku z istotą samorządności i zasadą samodzielności gmin w wykonywaniu lokalnych zadań publicznych.

Zdaniem NSA porównanie powyższych dwóch systemów badania zgodności z prawem uchwał organów gmin, odmienny zakres podmiotowy i przedmiotowy środków prawnych służących temu badaniu oraz odrębny tryb ich realizacji dowodzą, że nie ma związków proceduralnych między środkami nadzoru służącymi organom nadzoru nad działalnością komunalną a powszechną skargą sądową przewidzianą w art. 101 ustawy o samorządzie terytorialnym. Zarówno językowa wykładnia art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , jak i wykładnia systemowa jej przepisów prowadzą do wniosku, że "wezwanie do usunięcia naruszenia", o jakim mowa w art. 101 ust. 1, stanowiące warunek dopuszczalności skargi do sądu administracyjnego na uchwałę organu gminy, musi być skierowane do organu samorządowego znajdującego się w ramach struktury organizacyjnej danej gminy. Żądanie unieważnienia uchwały organu gminy skierowane do organu nadzoru uruchamia wyłącznie postępowanie nadzorcze w ramach własnych, samodzielnych kompetencji tego organu do badania legalności uchwał organów gminy i nie zastępuje wezwania, o jakim mowa w art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym . Jednocześnie wyłączone jest zastosowanie przepisu art. 65 Kodeksu postępowania administracyjnego .

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)

 Przydatne materiały:
 Postanowienie NSA z dnia 24 listopada 2010 r., sygn. akt II OSK 2309/10