Wątpliwe ułatwienie zamówień niepriorytetowych

Nowelizacja art. 5 oraz dodanie art. 5a w ustawie - Prawo zamówień publicznych, w założeniu miało służyć uelastycznieniu procesu udzielania zamówień niepriorytetowych, a więc np. na usługi edukacyjne i szkoleniowe czy prawnicze. Można mieć jednak wątpliwość czy tak się stało.

Powyższe zmiany wprowadzone ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2014 r., poz. 1232) z jednej strony usuwają wadliwie sformułowany przepis art. 5 ust. 1a p.z.p. uzależniający zastosowanie niekonkurencyjnych trybów postępowania przy udzielaniu zamówień na usługi niepriorytetowe od spełnienia nieziszczalnych w praktyce przesłanek, a z drugiej strony wprowadzają specyficzny „tryb” udzielania takich zamówień, jeżeli ich wartość nie przekracza równowartości kwot określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 p.z.p.

Niestety brzmienie przepisu art. 5a p.z.p. wprowadzone nowelą sprawia wrażenie niedopracowanego i rodzi rozliczne wątpliwości interpretacyjne. Zgodnie z ust. 1 art. 5a zamawiający może udzielając zamówienia na usługi niepriorytetowe albo zastosować jeden z trybów podstawowych albo przeprowadzić „postępowanie” określone w art. 5a p.z.p.

Jakie zatem jest to postępowanie?

Odpowiedź na to pytanie niestety nie jest prosta. Przepisy art. 5a p.z.p. regulują bowiem w sposób fragmentaryczny status tego postępowania a jednocześnie nie wyjaśniają relacji pomiędzy owym postępowaniem a pozostałymi przepisami p.z.p. Należy bowiem zaznaczyć, że ustawodawca nie wyłączył stosowania przepisów p.z.p. do tego rodzaju zamówień a jedynie dopuścił stosowanie innego trybu ich udzielania. Powstaje zatem naturalne pytanie na czym ów uproszczony tryb udzielenia zamówień miałby w istocie polegać – ze stosowania jakich przepisów p.z.p. ustawodawca zwolnił zamawiających.

Bez wątpienia zwolnił ze stosowania przepisów o ogłoszeniach ponieważ w art. 5a p.z.p. znajduje się w ust. 3 i 4 wyczerpująca regulacja w tym zakresie mająca charakter szczególny wobec generalnych zasad publikacji ogłoszeń określonych w p.z.p. W myśl zasady, iż przepis szczególny wyłącza stosowanie przepisu ogólnego (lex specialis derogat legi generali) nie będziemy zatem stosować ustawowych zasad publikacji ogłoszeń. Niestety ustawodawca nie zamieścił w art. 5a żadnych dalszych przepisów regulujących postępowanie.

Pojawia się zatem szereg pytań m.in.: czy należy sporządzać SIWZ, czy wykonawcom przysługują środki ochrony prawnej, czy obowiązują regulacje dotyczące zasad sporządzania opisu przedmiotu zamówienia, jaki powinien być termin składania ofert, czy obowiązują w stosunku do takich zamówień obostrzenia dotyczące umów w sprawie zamówienia publicznego a w szczególności art. 144 p.z.p.? Odpowiedzi na te i inne pytanie nie ułatwia także Opinia prawna zamieszczona w Informatorze UZP nr 5/2014. Wydaje się bowiem, iż jej Autor ma podobne wątpliwości. Bez wątpienia jednak nie znajda zastosowania przepisy Działu II Rozdziału 2 oraz Działu III regulujące tryby oraz udzielania zamówień. Nie znajdą one zastosowania ponieważ art. 5a wprowadza odrębny tryb postępowania, który pełni rolę lex specialis.@page_break@

Trudno jednakże znaleźć argumenty przemawiające za odstąpieniem od stosowania innych przepisów p.z.p. Dotyczy to w szczególności środków ochrony prawnej, zasad sporządzania opisu przedmiotu zamówienia i szacowania jego wartości a także obowiązku sporządzenia SIWZ. Ten ostatni obowiązek wydaje się być najbardziej kontrowersyjny. Nowa regulacja miała bowiem uprościć postępowanie. Niestety redakcja art. 5a nie wskazuje na to aby wolą ustawodawcy było wyłączenie stosowania innych przepisów niż dotyczących ogłoszeń oraz trybów i sposobów udzielania zamówień.

Jedyną wątpliwość budzi ust. 2 art. 5a stanowiący, iż zamawiający udziela zamówienia w sposób przejrzysty, obiektywny i niedyskryminacyjny. Nie wydaje się jednak aby w tym przepisie można było doszukiwać się uzasadnienia dla odstąpienia np. od stosowania przepisów Działu II Rozdziału 4 o wyborze oferty najkorzystniejszej. W mojej opinii poszukiwanie ust. 2 art. 5a uprawnienia do niestosowania innych niż wcześniej omówione przepisów p.z.p. byłoby niewłaściwe. Trudno jednakże jednoznacznie ocenić cel jego wprowadzenia.

Szeroki zakres stosowania przepisów p.z.p. dostrzeżono także we wspomnianej opinii Prezesa UZP. Problem ten jednak przedstawiono nazbyt ogólnikowo nie wskazując jakie przepisy konkretnie miałyby zastosowanie a jakie nie wskazując jedynie, iż zastosowania nie będzie miało „część przepisów działu II”.

Wydaje się, iż problemy interpretacyjne związane ze stosowaniem art. 5a p.z.p. płyną z faktu, iż ustawodawca chciał mechanicznie przenieść rozwiązania wzorowane na art. 30a-30d ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615 ze zm) zapominając jednak, iż nie dokonał wyłączenia stosowania przepisów p.z.p. w stosunku do zamówień na usługi niepriorytetowe o wartości nieprzekraczającej „kwot unijnych”.