Gminy, jako podstawowe jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane są do świadczenia usług komunalnych w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę, odbiór nieczystości płynnych oraz do prowadzenia oczyszczalni ścieków. Obszary, na których znajdują się ujęcia wody, obiekty związane z jej produkcją i uzdatnianiem, oczyszczalnie ścieków i inne urządzenia podlegają obowiązkowej ochronie ze względu na ważny interes publiczny. Obszary te w doktrynie prawa administracyjnego zalicza się do tzw. obszarów specjalnych, charakteryzujących się odrębnym reżimem prawnym skutkującym ograniczeniami w stosowaniu prawa o różnorakim charakterze.

Innym przykładem obszaru specjalnego są strefy ochronne ujęć wody. Na podstawie art. 51 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. z 2005 r., Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.) , w celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości, a także ze względu na ochronę zasobów wodnych, mogą być ustanawiane: strefy ochronne ujęć wody oraz obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych. Strefą ochronną ujęcia wody, stanowi obszar, na którym obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów oraz korzystania z wody. Na terenie ochrony bezpośredniej ujęć wód podziemnych oraz powierzchniowych zabronione jest użytkowanie gruntów do celów niezwiązanych z eksploatacją ujęcia wody. Teren ten musi być ogrodzony, wody opadowe nie mogą przedostawać się do urządzeń służących do poboru wody, teren należy zagospodarować zielenią, odprowadzać ścieki poza granice oraz ograniczyć do niezbędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urządzeń służących do poboru wody.

Prawo wodne zmierza do zabezpieczenia odpowiedniej jakości wody, natomiast celem ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (t.j. Dz.U z 2005 r., Nr 145, poz. 1221 z późn zm., dalej u.o.o.m. ) jest zapewnienie ochrony tych miejsc. W myśl art. 5 ust. 1 u.o.o.m obowiązkowa ochrona jest wykonywana przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne lub odpowiednie zabezpieczenie techniczne. W zakresie bezpieczeństwa publicznego ochronie podlegają w szczególności zakłady, obiekty i urządzenia mające istotne znaczenie dla funkcjonowania aglomeracji miejskich, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności elektrownie i ciepłownie, ujęcia wody, wodociągi i oczyszczalnie ścieków (art. 5 ust. 2 pkt. 3 lit. ,,a” u.o.o.m. ). Bezpieczeństwo publiczne jest stanem w którym brak jest zagrożenia dla funkcjonowania instytucji państwa i realizacji jego zadań publicznych, w konsekwencji umożliwiającym jego niezakłócony i normalny rozwój. Można zatem można przyjąć, że ochrona ujęć wody czy oczyszczalni ścieków może stać się tak samo ważnym przedsięwzięciem jak ochrona obszarów, obiektów i urządzeń w zakresie obronności państwa.@page_break@

Na mocy art. 5 ust. 5 u.o.o.m. , wojewodowie prowadzą ewidencję obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie, znajdujących się na terenie województwa. Ewidencja ma charakter poufny. Co do zasady wojewodowie sporządzają szczegółowe wykazy obszarów, obiektów i urządzeń w stosunku do podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych jednostek organizacyjnych. W tym wypadku umieszczenie w wykazie określonego obszaru, obiektu lub urządzenia następuje w drodze decyzji administracyjnej (art. 5 ust. 3 u.o.o.m. ). Ponadto na mocy art. 5 ust. 6 u.o.o.m. wojewoda, w drodze decyzji, może umieścić w ewidencji, znajdujące się na terenie województwa obszary, obiekty i urządzenia innych podmiotów, niepozostających w układzie zależności, o którym mowa w ust. 3. Decyzja administracyjna wydana w tej sprawie przez wojewodę powinna wyczerpywać treść art. 104 i 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.). Zwrócił na to uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu z 25 stycznia 2000 r., II SA 1615/99, stwierdzając że ,,decyzja o umieszczeniu w wykazie obszarów i obiektów wymagających obowiązkowej ochrony m.in. zakładu magazynującego materiały odurzające powinna zawierać uzasadnienie wskazujące na związek pomiędzy ilością magazynowanych materiałów a zagrożeniem dla bezpieczeństwa publicznego”. Kierownik jednostki, który bezpośrednio zarządza obszarami, obiektami i urządzeniami umieszczonymi w ewidencji prowadzonej przez wojewodę, albo upoważniona przez niego osoba jest obowiązana uzgadniać z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji plan ochrony tych obszarów, obiektów i urządzeń. Plan ochrony powinien:
- uwzględniać charakter produkcji lub rodzaj działalności jednostki;
- zawierać analizę stanu potencjalnych zagrożeń i aktualnego stanu bezpieczeństwa jednostki;
- podawać ocenę aktualnego stanu ochrony jednostki;
- zawierać dane dotyczące specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej, a w tym:
a) stan etatowy,
b) rodzaj oraz ilość uzbrojenia i wyposażenia;
c) sposób zabezpieczenia broni i amunicji;
- zawierać dane dotyczące rodzaju zabezpieczeń technicznych;
- zawierać zasady organizacji i wykonywania ochrony jednostki.
Komendant wojewódzki Policji przy uzgadnianiu planu ochrony bierze pod uwagę potencjalny stan zagrożenia jednostki oraz wymagania określone w obowiązujących przepisach prawa. Odmowa uzgodnienia planu ochrony następuje w drodze decyzji.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 ze zm.)
Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (t.j. Dz.U z 2005 r., Nr 145, poz. 1221 z późn zm.)