Czytaj też: Uchwała antysmogowa nie musi obejmować całej gminy

W większości aglomeracji miejskich występują przynajmniej okresowe problemy z niską niezorganizowaną emisją powodującą przekroczenie standardów środowiska w zakresie zanieczyszczenia pyłami. Jej źródłem w dużej mierze jest ruch komunikacyjny oraz emisje pochodzące z tradycyjnych źródeł ogrzewania. Tego typu zanieczyszczenia stanowią źródło poważnego zagrożenia dla zdrowia a nawet życia ludzkiego. Mając świadomość tego problemu w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2013 r., poz. 1232 z późn. zm.) w art. 96 określono, że sejmik województwa może drodze uchwały, w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na środowisko lub na zabytki określić dla terenu województwa bądź jego części rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania, a także sposób realizacji i kontroli tego obowiązku.


Na tej podstawie niektóre sejmiki próbowały wprowadzać rozwiązania określające dozwolone do stosowania w gospodarstwach domowych rodzaje paliw. Niestety możliwość taka w praktyce wzbudziła poważne kontrowersje. Np. w wyroku WSA w Krakowie z dnia 22 sierpnia 2014 r., syg. II SA/Kr 490/14, CBOSA stwierdzono nieważność uchwały określającej rodzaje paliw dopuszczonych do stosowania na obszarze gminy miejskiej Kraków.

Uzasadniając swoje stanowisko Sąd wskazał, że w tym konkretnym przypadku sejmik wyszedł poza granice upoważnienia ustawowego, zawartego w art. 96 p.o.ś., z uwagi na powiązanie ograniczenia w stosowaniu paliw z celem ich stosowania, za jaki uznano ogrzewanie budynków i lokali oraz przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Jednocześnie Sąd wskazał, że „Przekroczenie upoważnienia zawartego w art. 96 p.o.ś. miało wpływ na naruszenie innych przepisów w tym sensie, że zrodziło niedopuszczalną ingerencję w istniejących prządek prawny (wbrew zasadzie z art. 7 Konstytucji RP), realizowany zgodnie z innymi wyrażonymi w Konstytucji RP zasadami (równości i sprawiedliwości społecznej, zaufania do organów państwa z art. 2, wolności działalności gospodarczej z art. 20 i 22, swobody umów z art. 31 ust. 1 oraz proporcjonalności z art. 31 ust. 3).


Powyższe godzi również w porządek prawny regulowany ustawami Prawo energetyczne, Prawo budowlane, czy Kodeksem cywilnym. W ten sposób dochodzi bowiem do bezpodstawnego wkroczenia w materie regulowane odmiennie tymi aktami rangi ustawowej oraz wydanymi na ich podstawie rozporządzeniami wykonawczymi, w szczególności co do korzystania z paliw w celu ogrzewania lokali i przygotowywania ciepłej wody użytkowej, oraz z tym związanych praw i obowiązków różnych podmiotów.”


Prawidłowość takiego stanowiska znalazła swoje potwierdzenie w wyroku NSA z dnia 25 września 2015 r. sygn. II OSK 255/15, CBOSA.


Dlatego też w celu wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych co do możliwości wprowadzania ograniczeń związanych ze spalaniem paliw ustawą z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska – dalej zwana ustawą antysmogową (Dz.U. z 2015 r., poz. 1593) dokonano między innymi nowelizacji rozwiązań pozwalających na ograniczenie niskiej emisji.


 

Dowiedz się więcej z książki
Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 




@page_break@
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu „W związku z powyższym proponuje się rozszerzenie przepisu art. 96 i doprecyzowanie zakresu uchwały sejmiku województwa, która może określać rodzaje i jakość paliw dopuszczonych do stosowania oraz minimalne wymagania techniczne dla urządzeń spalania paliw.

Zmiana tego przepisu ma na celu wyeliminowanie wątpliwości prawnych związanych z zakresem uchwały i sposobem jej realizacji. Umożliwi również bardziej elastyczne zastosowanie tego instrumentu prawnego (np. określenie dopuszczalnych parametrów emisji dla kotłów) na obszarach, na których wprowadzenie całkowitego zakazu stosowania paliw stałych jest niemożliwe np. z uwagi na brak infrastruktury ciepłowniczej i gazowej.” (Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie Prawa ochrony środowiska, Sejm RP VII Kadencji, nr druku 3667). Po zmianach art. 96 ust. 1 Prawa ochrony środowiska stanowi, że „Sejmik województwa może, w drodze uchwały, w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi lub na środowisko, wprowadzić ograniczenia lub zakazy w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw.” Zestawiając ze sobą postanowienia art. 96 w jego dotychczasowym grzmieniu z przytoczonym wyżej nowym ust. 1 należy zauważyć, że z punktu widzenia zakresu przedmiotowego możliwości wprowadzenia ograniczeń w zakresie spalania paliw nie uległ znaczącemu doprecyzowaniu.

Rozwiązania takie zostały jednak wprowadzone odpowiednio do art. 96 ust. 6 i 7 Prawa ochrony środowiska. W pierwszym z tych przepisów wskazano obligatoryjne elementy każdej uchwały wprowadzającej ograniczenia w zakresie spalania paliw. Natomiast w drugim natomiast przyznano sejmikowi województwa fakultatywną możliwość wprowadzenia dodatkowych ograniczeń jeżeli uzna, że w analizowanym przypadku taka konieczność występuje. W związku z tym, że doprecyzowanie zakresu uchwał wprowadzających ograniczenia w procesie spalania paliw ma istotne znaczenie z punktu widzenia podmiotów, na które mogą być nałożone dodatkowe obowiązki oraz przypadków, w których będą one znajdowały zastosowanie należy im poświęcić kilka słów uwagi.


Zgodnie z postanowieniami art. 96 ust. 6 Prawa ochrony środowiska każda uchwała musi określać:
1) granice obszaru, na którym wprowadza się ograniczenia lub zakazy, o których mowa w ust. 1;
2) rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy, o których mowa w ust. 1;
3) rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania lub których stosowanie jest zakazane na obszarze, o którym mowa w pkt 1, lub parametry techniczne lub rozwiązania techniczne lub parametry emisji instalacji, w których następuje spalanie paliw, dopuszczonych do stosowania na tym obszarze.

Dlatego też opracowując projekty uchwał wprowadzających powyższe ograniczenia należało będzie zawsze pamiętać, że będą one stanowiły ograniczenie konstytucyjnie chronionych praw i wolności obywatelskich (na co dobitnie zwróciły uwagę Sądy w przywoływanych wyrokach). W związku z tym zgodnie z ogólnymi regułami tworzenia prawa wynikającymi z rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. nr 100, poz. 908) należało będzie podjąć starania zmierzające do takiego sposobu określenia zakresu przedmiotowego i podmiotowego zastosowania omawianego rodzaju uchwał aby ograniczyć do minimum wątpliwości interpretacyjne z tym związane.


Czytaj też: Uchwała antysmogowa nie musi obejmować całej gminy

Dowiedz się więcej z książki
Decyzje środowiskowe
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł