Wojewoda Dolnośląski wydał w dniu 19 stycznia 2010 r. rozstrzygnięcie nadzorcze (sygn. NK.II.PK1.0911-1/10, Dz. Urz. Woj. Dolno. Nr 14, poz. 218, LEX nr 569946), w którym uznał uchwałę rady gminy dotyczącą młodzieżowej rady gminy za akt prawa miejscowego.

Rada gminy podjęła na podstawie art. 5b ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym  uchwałę zmieniającą uchwałę w sprawie młodzieżowej rady miejskiej oraz nadania jej statutu określającego tryb wyboru członków oraz zasady działania. Jednocześnie ustaliła datę wejścia w życie tej uchwały zmieniającej na dzień jej podjęcia oraz nie wskazała wojewódzkiego dziennika urzędowego jako miejsca publikacji uchwały.

Takie rozwiązanie zakwestionował wojewoda jako organ nadzoru i wydał przedmiotowe rozstrzygnięcie nadzorcze, w którym stwierdził nieważność w całości uchwały rady gminy z powodu błędnego określenia daty jej wejścia w życie oraz braku publikacji w oficjalnym promulgatorze. Wojewoda uznał uchwałę za akt prawa miejscowego, który powinien wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Zdaniem wojewody upoważnienie zawarte w art. 5b ust. 3   ustawy o samorządzie gminnym do nadawania statutu określającego tryb wyboru członków młodzieżowej rady gminy oraz ustanawiania zasad jej działania, jest umocowaniem do wydawania przepisów powszechnie obowiązujących na terenie gminy, bowiem wydany akt adresowany jest do obywateli i dotyczy ich praw oraz obowiązków. Uchwała ma charakter aktu ogólnego, kierowanego do nieokreślonego kręgu adresatów i wywołującego skutki prawne poza strukturami organizacyjnymi gmin. Akt ten posiada cechy ogólności i abstrakcyjności, które pozwalają uznać dany akt za normatywny i powszechnie obowiązujący, jest więc aktem prawa miejscowego. Organ nadzoru podkreślił również, że taka uchwała jest wydawana na podstawie i w granicach upoważnienia zawartego w ustawie, co stanowi konstytucyjny warunek uznania uchwały organu gminy za akt prawa miejscowego.

Konsekwencją uznania przedmiotowej uchwały za akt prawa miejscowego jest obowiązek jej ogłoszenia w ustawowo przewidzianym trybie oraz odpowiednie vacatio legis, tj. okres czasu od dnia opublikowania do dnia wejścia w życie. Nieprawidłowe określenie tych elementów należy uznać za skutkujące wadliwością całej uchwały, co uzasadnia stwierdzenie jej nieważności w całości.

Charakter prawny uchwały rady gminy powołującej młodzieżową radę gminy oraz nadającą jej statut nie jest jednoznaczny.   Ustawy o samorządzie gminnym szczątkowo reguluje kwestie działania tej rady. Zgodnie z art. 5b ust. 2 rada ma charakter jedynie konsultacyjny (przy czym nie jest określone czy jest organem konsultacyjnym np. rady gminy czy wójta). Nie jest też wprost określony cel powołania rady czy zakres jej zadań, biorąc jednak pod uwagę treść przepisu art. 5b ust. 1   ustawy o samorządzie gminnym (Gmina podejmuje działania na rzecz wspierania i upowszechniania idei samorządowej wśród mieszkańców gminy, w tym zwłaszcza wśród młodzieży) należałoby stwierdzić, że zadaniem rady jest promocja idei samorządowej, prosamorządowych postaw obywatelskich i aktywności obywatelskiej na poziomie samorządu gminy, ale tylko wśród młodzieży. Również orzecznictwo sądowe nie wypracowało jednolitego stanowiska w sprawie oceny charakteru tego typu uchwał rad gmin.

Warto jednocześnie zwrócić uwagę na niejednolitą praktykę zarówno rad gmin, jak i wojewodów, w kwestii oceny uchwał powołujących młodzieżowe rady gmin. Dla przykładu, w następujących aktach została przyjęta inna data wejścia w życie, niż po upływie 14 dni od dnia publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym:
- uchwała Rady Miejskiej w Obornikach Śląskich z dnia 24 kwietnia 2006 r. w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Miejskiej w Obornikach Śląskich (Dz. Urz. Woj. Dolno. Nr 156, poz. 2473 ze zm. – w tym przypadku rada zmieniła jednak swoją pierwotną decyzję i znowelizowała przepis o wejściu w życie i ogłoszeniu uchwały),
- uchwała Nr 1162/LVI/02 Rady Miasta Płocka z dnia 24 września 2002 r. w sprawie nadania Statutu Młodzieżowej Rady Gminy Płock (Dz. Urz. Woj. Mazow. Nr 264, poz. 6797),
- uchwała Nr 300/XXXV/2001 Rady Miejskiej w Nowym Dworze Gdańskim z dnia 23 listopada 2001 r. w sprawie uchwalenia Statutu Młodzieżowej Rady Miejskiej w Nowym Dworze Gdańskim (Dz. Urz. Woj. Pomor. Nr 103, poz. 2048 ze zm),
- uchwała Nr XXV/172/05 Rady Gminy Bieliny z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Gminy Bieliny (Dz. Urz. Woj. Święt. Nr 170, poz. 2033),
- uchwała Nr 46/03/IV Rady Miasta Puszczykowa z dnia 13 maja 2003 r. w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Miasta Puszczykowa (Dz. Urz. Woj. Wielk. Nr 131, poz. 2460 ze zm. – jednak również i w tym przypadku rada zmieniła pierwotną treść i znowelizowała przepis o wejściu w życie i ogłoszeniu uchwały).
Natomiast wojewodowie lubelski, podkarpacki i podlaski nie opublikowali w wojewódzkim dzienniku urzędowym ani jednej tego typu uchwały od 1999 r.


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewoda Dolnośląski z dnia 19 stycznia 2010 r., sygn. NK.II.PK1.0911-1/10