Użyte w art. 37 ust. 4 zdanie 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami sformułowanie: "mogą wyrazić zgodę" jednoznacznie wskazuje, że uchwała organu stanowiącego o zwolnieniu z obowiązku przeprowadzenia przetargu może dotyczyć jedynie konkretnych zindywidualizowanych przypadków wskazanych we wniosku organu wykonawczego.

Niedopuszczalne jest, aby strona przyszłej umowy nie miała wpływu na jej treść, z uwagi na to, że jej postanowienia reguluje podjęta uchwała rady gminy narzucająca jednostronne rozwiązania dla stron umowy. Kształtowanie postanowień umowy powinno mieć miejsce przy jej zawieraniu, a nie w uchwale będącej aktem prawa miejscowego.

Rada miasta podjęła uchwałę, w myśl której najemcom i dzierżawcom lokali użytkowych władających nimi na podstawie umów trwających nieprzerwanie co najmniej 5 lat, przysługuje pierwszeństwo nabycia tych lokali na własność za cenę nie niższą niż wartość ustalona przez rzeczoznawcę majątkowego.

Stosownie do art. 34 ust. 6 ustawy o gospodarce nieruchomościami , wojewoda w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, a odpowiednia rada lub sejmik w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność jednostki samorządu terytorialnego, mogą przyznać, odpowiednio w drodze zarządzenia lub uchwały, pierwszeństwo w nabywaniu lokali ich najemcom lub dzierżawcom. Konsekwencją jest uprawnienie do nabycia tych nieruchomości przez najemcę (dzierżawcę) bez przetargu. W myśl art. 34 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami , osoby, korzystają z pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości, jeżeli złożą oświadczenie, że wyrażają zgodę na cenę ustaloną w sposób określony w ustawie. A zatem sposób określenia ceny lokalu nabywanego przez osobę, której przyznano pierwszeństwo określa sama ustawa. Zasady ustalania ceny w trybie bezprzetargowym uregulowano w art. 67 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami , który stanowi, że cenę sprzedaży nieruchomości ustala się w wysokości nie niższej niż jej wartość. W związku z tym wojewoda stwierdził, iż brak jest podstaw prawnych do zamieszczania w uchwale zapisów regulujących wysokość ceny w przypadku sprzedaży lokalu użytkowego na rzecz osoby, której przyznane jest pierwszeństwo, jak to uczyniła rada miasta.

W uchwale rada miasta umieściła zapis, że wyraża się zgodę na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia umowy dzierżawy lub najmu na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata, jeżeli oddanie następuje w wymienionych w uchwale sytuacjach. Wojewoda przypomniał, iż zgodnie z art. 37 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami , zawarcie umów użytkowania, najmu lub dzierżawy na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony następuje w drodze przetargu. Wojewoda albo odpowiednia rada lub sejmik mogą wyrazić zgodę na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia tych umów. Regulacja art. 37 ust. 4 nie daje jednak podstaw do działania rady w tym zakresie w sposób generalny. Odstąpienie od zasady przetargowego zawierania umów musi być zawsze traktowane jako wyjątek i nie może być nazwany "zasadą". Użyte w art. 37 ust. 4 zdanie 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami sformułowanie: "mogą wyrazić zgodę" jednoznacznie wskazuje, że uchwała organu stanowiącego o zwolnieniu z obowiązku przeprowadzenia przetargu może dotyczyć jedynie konkretnych zindywidualizowanych przypadków wskazanych we wniosku organu wykonawczego.


W uchwale rada miasta uregulowała również, jakie zapisy winny znaleźć się w umowie dzierżawy i najmu, zawieranej przez burmistrza miasta. W ocenie organu nadzoru brak jest podstaw prawnych do zamieszczania takich regulacji w akcie prawa miejscowego, jakim jest uchwała w sprawie zasad gospodarowania nieruchomościami, stanowiącymi własność jednostki samorządu terytorialnego. Wojewoda uznał, iż taki zapis uchwały narusza zasadę swobody umów wyrażoną w art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), bowiem treść kwestionowanych zapisów uchwały, zawierających elementy umowy cywilnoprawnej, nie pozostawia stronom, jako kontrahentom przyszłej umowy, swobody w kształtowaniu treści umowy, ale narzuca burmistrzowi wykonanie w umowie postanowień przyjętych przez radę. Wojewoda stwierdził, iż niedopuszczalne jest, aby strona przyszłej umowy nie miała wpływu na jej treść, z uwagi na to, że jej postanowienia reguluje podjęta uchwała rady miasta narzucająca jednostronne rozwiązania dla stron umowy. Kształtowanie postanowień umowy powinno mieć miejsce przy jej zawieraniu, a nie w uchwale będącej aktem prawa miejscowego.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2010 r., Nr 102, poz. 651 ze zm.)