Pytanie:
Gmina złożyła wniosek o usunięcie drzew w związku z realizacją inwestycji obejmującą budowę miejsc parkingowych w pasie drogi. Wniosek spełnia wszystkie wymogi określone w art. 83b ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody - dalej u.o.p. Realizacja inwestycji jest zgodna z zapisami MPZP, ale w MPZP zawarto zapis, zgodnie z którym zakazuje się wycinki drzew rosnących w pasie drogi gdzie mają powstać nowe miejsca parkingowe. Co w opisanej sytuacji powinien zrobić starosta?
Odpowiedź:
Starosta może wydać zezwolenie na usunięcie drzew, bowiem uchwałą nie można wprowadzać ograniczeń uniemożliwiających korzystanie z gruntu, zgodnie z jego przeznaczeniem określonym przez MPZP.
Uzasadnianie:
Gdyby bezwzględny zapis w MPZP miałby być uwzględniany, to na przedmiotowym terenie nie mogłaby zostać zrealizowana żadna inwestycja niezależnie od jej rodzaju, jeżeli z jej realizacją wiązało się usunięcie drzew. Ponadto zakaz tego rodzaju byłby i tak praktycznie niewykonalny, ponieważ bez trudu wyobrazić sobie można sytuacje, w których usunięcie takich drzew byłoby konieczne, na przykład ze względu na konieczność zapobieżeniu zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego albo dla zapobieżenia powstaniu znacznej szkody w mieniu. Bezwzględny zakaz usuwania drzew stoi także w sprzeczności z postanowieniami u.o.p. oraz ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane - dalej pr. bud. W trakcie prac budowlanych inwestor realizujący przedsięwzięcie jest obowiązany uwzględnić ochronę środowiska na obszarze prowadzenia prac, a w szczególności ochronę gleby, zieleni, naturalnego ukształtowania terenu i stosunków wodnych. Przy prowadzeniu prac budowlanych dopuszcza się wykorzystywanie i przekształcanie elementów przyrodniczych wyłącznie w takim zakresie, w jakim jest to konieczne w związku z realizacją konkretnej inwestycji. Jeżeli ochrona elementów przyrodniczych nie jest możliwa, należy podejmować działania mające na celu naprawienie wyrządzonych szkód, w szczególności przez kompensację przyrodniczą. Właściwy organ administracji w pozwoleniu na budowę szczegółowo określa zakres tych obowiązków. Projekt budowlany powinien zawierać projekt zagospodarowania działki lub terenu, sporządzony na aktualnej mapie, obejmujący m.in. układ zieleni. Z u.o.p. wynika zaś, że co do zasady, drzewa oraz krzewy objęte są ochroną, a zezwolenie jest wyjątkiem od reguły ich zachowania jako elementu przyrody, przy czym potrzeba usunięcia drzew musi być rzeczywista. Nie jest to zatem ochrona bezwzględna. Jednocześnie plan miejscowy jest podstawowym instrumentem kształtowania przestrzeni, zaś organy gminy mają możliwość określania przeznaczenia terenu, na którym planowana jest inwestycja. Plan nie może jednak radykalnie ograniczać praw własności, bowiem wszelkie ograniczenia dotyczące tego ograniczenia muszą wynikać z ustawy. Zatem, zakaz może wynikać z u.o.p. (np. zakaz usuwania zadrzewień śródpolnych na obszarze chronionego krajobrazu), ale uchwałą rady gminy nie można wprowadzić zakazu usuwania wszystkich drzew na terenie nieobjętym żadną z form ochrony przyrody. Stąd, w mojej ocenie, organ może wydać zezwolenie na usunięcie drzew w związku z budową parkingu, jeśli miejscowy plan nie wyklucza realizacji takiej inwestycji, po uprzednim przeanalizowaniu, czy inwestycja może być zrealizowana bez wycinki drzew. Natomiast badanie zgodności inwestycji z planem następuje w odrębnym postępowaniu, jakim jest postępowanie w sprawie pozwolenia na budowę (jeśli jest wymagane). Wydając zezwolenie, o jakim mowa w art. 83 ust. 1 u.o.p., organ powinien więc rozważyć, czy parking można wybudować bez usunięcia drzew. Odmowa usunięcia drzewa kolidującego z budową parkingu - przy założeniu zgodności projektu zagospodarowania działki (jest wymagany w przypadku budowy parkingów przeznaczonych na postój większej liczby pojazdów niż 10; pozwolenie na budowę jest wymagane, zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 10 pr. bud.) z planem zagospodarowania przestrzennego niewykluczającego projektowanej zabudowy byłaby działaniem nieusprawiedliwionym, bowiem uniemożliwiałaby korzystanie z własności zgodnie z jej przeznaczeniem.
| Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz | |
 |
Krzysztof Gruszecki
|
Usuwaniu drzew nie sprzeciwia się również ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska - dalej p.o.ś. Z art. 74 p.o.ś. wynika nakaz oszczędnego korzystania z terenu w trakcie realizacji inwestycji, zaś z art. 75 p.o.ś. wynika obowiązek inwestora realizującego przedsięwzięcie uwzględnienia w trakcie prac budowlanych ochrony środowiska na obszarze prowadzenia prac, a w szczególności ochrony gleby, zieleni, naturalnego ukształtowania terenu i stosunków wodnych.
W planie miejscowym określa się obowiązkowo: zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego - art. 15 ust. 2 pkt 2 i pkt 3 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, zaś z § 4 pkt 2 i pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego trudno wywieźć, że plan może zawierać bezwzględny zakaz usuwania drzew lub krzewów kolidujących z inwestycją. Może natomiast wprowadzać nakaz kompensacji przyrodniczej wobec wartościowych przyrodniczo drzew.
Reasumując, jeżeli zakaz usuwania drzew nie wynika wprost z u.o.p., to organ może wydać zezwolenie na usunięcie drzew, bowiem uchwałą nie można wprowadzać ograniczeń uniemożliwiających korzystanie z gruntu zgodnie z jego przeznaczeniem określonym przez MPZP.
