Dane pochodzące z rankingu "JST Zrównoważonego Rozwoju", przygotowanego przez ekspertów Politechniki Warszawskiej, pokazują, że w 2015 r. jedynie 87 gmin w Polsce wyróżniało się wysoką samodzielnością finansową. Chodzi o gminy ze znacznym udziałem dochodów własnych w dochodach ogółem.

Liderem pod tym względem została gmina wiejska Kleszczów z woj. łódzkiego, której dochody własne stanowiły 96,82 proc. budżetu. Kolejne miejsca na podium zajęły gminy miejsko-wiejskie z woj. zachodniopomorskiego: Rewal, w którym odsetek dochodów własnych w budżecie wyniósł 88,99 proc. oraz Międzyzdroje z dochodami własnymi stanowiącymi 84,77 proc. budżetu. Zaraz za nimi znalazły się gmina miejsko-wiejska Polkowice z woj. dolnośląskiego (84,41 proc.) oraz dolnośląskie gminy wiejskie Kobierzyce (83,47 proc.) i Jerzmanowa (82,75 proc.).

Biorąc pod uwagę gminy miejskie, największy współczynnik dochodów własnych w budżecie wystąpił w Zakopanem (79,97 proc.), śląskim Imielinie (78,25 proc.) i pomorskiej Jastarni (77,89 proc.). Wśród miast na prawach powiatu na prowadzeniu znalazły się Warszawa (77,43 proc.), Wrocław (74,64 proc.) i Sopot (73,80 proc.).

Tymczasem, jak wynika z rankingu, aż dwie trzecie polskich gmin pozyskuje ponad połowę dochodów ze źródeł zewnętrznych. W gronie najbardziej niesamodzielnych finansowo samorządów w 2015 r. znalazły się gminy wiejskie. Najmniejszy udział dochodów własnych w budżecie odnotowano w Janowcu Kościelnym z woj. warmińsko-mazurskiego (14,87 proc.), Lipnicy Wielkiej z woj. małopolskiego (15,47 proc.) i Jednorożcu z woj. mazowieckiego (15,62 proc.). Niewielkie wartości wskaźnik ten przybrał również w lubelskim Aleksandrowie (16,12 proc.) i Rossoszy (16,49 proc.), a także w małopolskiej Korzennej (16,87 proc.).

Według jednego z twórców rankingu, prof. Eugeniusza Sobczaka, im niższy jest wskaźnik, tym większe uzależnienie jednostki samorządu od sytuacji budżetu państwa, koniunktury gospodarczej czy poziomu bezrobocia. "Jeśli ponad 50 proc. budżetu pochodzi ze źródeł zewnętrznych, to samorządy mają trudności z planowaniem długoterminowym inwestycji. Tymczasem te miasta, które charakteryzuje wysoki udział dochodów własnych, czyli ok. 70 proc., mają łatwiejsze zadanie" - podkreślił.

Do dochodów własnych w gminach należą m.in. podatki lokalne, z których najistotniejszy jest podatek od nieruchomości. Zalicza się do nich także udziały w podatkach dochodowych stanowiących dochód budżetu państwa (PIT i CIT).

(PAP)