Aż 80% badanych gmin deklarowało, że na ich terenie nie funkcjonuje żadna zinstytucjonalizowana forma opieki nad dziećmi do lat 3. Raport pokazuje duże rozbieżności w tworzeniu zinstytucjonalizowanych form opieki wczesnodziecięcej między gminami wiejskimi, miejsko-wiejskimi a miejskimi.

Tylko w 9% badanych gmin wiejskich działa placówka oferująca regularną opiekę, podczas gdy w gminach miejsko-wiejskich takich placówek jest 27%, a w gminach miejskich aż 66%. Dlatego właśnie działania programu „Od serca dla dziecka” obejmują głównie rodziców i dzieci z małych miejscowości, najbardziej potrzebujących wsparcia.

Diagnoza określa najważniejsze bariery utrudniające realizację postanowień tzw. ustawy żłobkowej, która weszła w życie w lutym 2011 roku. Do problematycznych aspektów należy brak wskazania w ustawie źródeł finansowania dla istniejących i powstających form opieki. Kolejne przeszkody stanowią restrykcyjne regulacje budowlane, przeciwpożarowe i sanitarne, brak jednolitych standardów higieniczno-sanitarnych oraz problemy z dostępnością i dostosowaniem lokali do wymogów dotyczących miejsc opieki nad dziećmi.

Raport prezentuje też jak zaadaptowała się nowa forma opieki wprowadzona wraz z Ustawą, czyli instytucja dziennego opiekuna. Okazuje się, że występuje ona zaledwie w 0,5% badanych gmin. Głównych przyczyn takiego stanu rzeczy można upatrywać w mało atrakcyjnych warunkach zatrudnienia oferowanych dla dziennego opiekuna: 8-10 godzinny dzień pracy, brak prawa do urlopu, nieuregulowana kwestia zastępstwa dla opiekuna w przypadku zwolnienia chorobowego czy zdarzenia losowego.

Mało atrakcyjne wynagrodzenie, szczególnie w przypadku dużych miast, może dodatkowo zniechęcać do podejmowania tej formy działalności. Istotne znaczenie ograniczające powstawanie tej formy opieki ma także brak instytucjonalnego i organizacyjnego wsparcia dla dziennych opiekunów ze strony władz lokalnych, zwłaszcza na terenach wiejskich i wiejsko-miejskich.
„Wnioski z raportu pokazują, że wprowadzona Ustawa wymaga pewnych udoskonaleń. Aby ułatwić tworzenie nowych form opieki warto rozważyć sprecyzowanie i złagodzenie wymogów formalnych wobec utworzonych placówek. Odpowiedzią na tę barierę mogłoby być także np. stworzenie zestawu prostych i klarownych procedur eksperckich.

Największą trudnością, z jaką mierzą się placówki niepubliczne, jest obecnie utrzymanie ciągłości działania. Bez wsparcia finansowego gminy wiele z nich może nie przetrwać” – podkreśla Teresa Ogrodzińska z Fundacji Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego.


Jak pokazuje zrealizowane badanie, gminy, które decydują się wspierać finansowo i organizacyjnie żłobek, klub czy dziennych opiekunów, wskazują na motywacje, takie jak inwestycja w politykę prorodzinną, aktywizacja zawodowa, wyjście naprzeciw oczekiwań rodziców i ich potrzeb, wreszcie korzystny wpływ na socjalizację dzieci w grupie rówieśniczej.



Badanie opracowano z inicjatywy Fundacji Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego, przy wsparciu NUTRICIA Polska w ramach programu edukacyjnego „Od serca dla dziecka”, który wspiera tworzenie zajęć edukacyjnych dla małych dzieci i ich rodziców. Badanie przeprowadziła firma Millward Brown.

(NUTRICIA)