Szkoła licząca mniej niż 70 uczniów może być przekazana w drodze umowy

Gmina zamierza zlikwidować bardzo małą szkołę podstawową z klasami I-VI i z oddziałem przedszkolnym (łącznie 39 dzieci). Mieszkańcy nie chcą się na to zgodzić i deklarują chęć założenia stowarzyszenia oraz przejęcia prowadzenia tej szkoły jako placówki niepublicznej.

Pytanie pochodzi z programu Prawo Oświatowe.

Jaka powinna być procedura przejęcia szkoły od gminy wraz z obecnym budynkiem?

Czy szkoła publiczna musi być najpierw zlikwidowana, czy też można to zrobić w inny sposób?

Odpowiedź

W związku z tym, że w omawianej sprawie mamy do czynienia ze szkołą liczącą poniżej 70 uczniów, do przekazania prowadzenia szkoły będą miały zastosowanie przepisy art. 5 ust. 5g-5k ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) – dalej u.s.o.

Na tej podstawie jednostka samorządu terytorialnego może przekazać szkołę liczącą nie więcej niż 70 uczniów, w drodze umowy, osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego (a więc także stowarzyszeniu).

Organ prowadzący musi podjąć w tej sprawie stosowną uchwałę oraz uzyskać pozytywną opinię organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Przekazanie prowadzenia nie jest likwidacją szkoły w rozumieniu art. 59 u.s.o., zatem nie stosuje się procedury wskazanej treścią tego przepisu. Do szkoły przekazanej do prowadzenia podmiotowi prywatnemu stosuje się przepisy dotyczące szkół publicznych prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne.

W związku z tym, że przekazanie prowadzenia szkoły dokonuje się w drodze umowy organu prowadzącego ze stowarzyszenie, ustawa określa co taka umowa musi zawierać. Umowa określa w szczególności:
1) w przypadku szkoły podstawowej i gimnazjum - wskazanie czy, szkole ustala się obwód, a jeżeli szkole nie ustala się obwodu - warunki przyjmowania uczniów do szkoły;
2) tryb ponownego przejęcia szkoły przez jednostkę samorządu terytorialnego od stowarzyszenia;
3) warunki korzystania z mienia przejętej szkoły lub placówki;
4) tryb kontroli przestrzegania warunków umowy;
5) warunki i tryb rozwiązania umowy za wypowiedzeniem.

Jeżeli chodzi o kwestię ustalenia podstawy prawnej do władania przez stowarzyszenie mieniem szkoły, to najczęściej odbywa się to w drodze odrębnej umowy użyczenia (a więc nieodpłatnego udostępnienia możliwości korzystania z mienia komunalnego). Jednostka samorządu terytorialnego jest obowiązana przejąć prowadzenie szkoły, jeżeli osoba prowadząca szkołę nie wykonała polecenia nadzoru pedagogicznego, narusza ustawę lub warunki prowadzenia szkoły lub placówki określone w umowie. W tym przypadku umowa ulega rozwiązaniu z dniem przejęcia szkoły lub placówki przez jednostkę samorządu terytorialnego. Osoba prawna niebędąca jednostką samorządu terytorialnego, która przejęła do prowadzenia szkołę publiczną na podstawie umowy nie może zlikwidować tej szkoły. Na wniosek tej osoby jednostka samorządu terytorialnego ponownie przejmuje prowadzenie szkoły w trybie określonym w umowie.

Pytanie pochodzi z programu Prawo Oświatowe.