Państwowa Inspekcja Sanitarna została powołana do realizacji zadań w zakresie zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieny środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, higieny radiacyjnej, higieny procesów nauczania i wychowania, warunkami zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku. W jej zakresie działania mieści się także sprawowanie nadzoru nad warunkami higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Państwową Inspekcją Sanitarną kieruje Główny Inspektor Sanitarny, jako centralny organ administracji rządowej, podlega Ministrowi Zdrowia. W myśl art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz. U. z 2006 r., Nr 122, poz. 851 z późn. zm., dalej u.p.i.s. ), zadania w tym zakresie wykonują następujące organy: Główny Inspektor Sanitarny, państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, państwowy powiatowy inspektor sanitarny oraz państwowy graniczny inspektor sanitarny dla obszarów przejść granicznych drogowych, kolejowych, lotniczych, rzecznych i morskich. Państwowy wojewódzki inspektor sanitarny jest organem rządowej administracji zespolonej w województwie, analogicznie: państwowy powiatowy inspektor sanitarny, jest organem rządowej administracji zespolonej w powiecie. Oprócz inspekcji sanitarnej, w powiecie mamy do czynienia jeszcze z trzema innymi podmiotami administracji zespolonej, zaliczanymi powszechnie do inspekcji, służb i straży, których status prawny każdorazowo normuje odrębny akt normatywny, a mianowicie: powiatowego inspektora nadzoru budowlanego ( Prawo budowlane ), Komendanta Powiatowego Policji ( ustawa o Policji ) oraz Komendanta Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej ( ustawa o ochronie przeciwpożarowej ), z ich służbami.

Podstawową funkcją służb, inspekcji i straży jest ochrona interesu publicznego w najszerszym tego słowa znaczeniu, w tym utrzymanie bezpieczeństwa i porządku publicznego w zakresie swoich właściwości, będących odpowiedzią na naruszenia norm prawnych określonych przepisach prawa materialnego, a uzewnętrznionych w trakcie czynności kontrolnych i nadzorczych. Trzeba pamiętać także o tym, że służby, inspekcje i straże to przede wszystkim podmioty rządowej administracji wyspecjalizowanej, funkcjonujące w dwóch systemach administracyjnych: rządowej administracji scentralizowanej charakteryzującej się zależnością służbową i osobową oraz administracji zdecentralizowanej, w tym wypadku powiatowej, która pozostaje względnie niezależna od administracji rządowej.

Pionowe i poziome relacje pomiędzy administracją rządową a samorządową w powiecie, wydają się niekiedy skomplikowane i niezrozumiałe dla powszechnego odbiorcy. Zespolenie tej administracji, ze starostą, jako organem administracji ogólnej, odpowiedzialnym za realizację interesu publicznego w powiecie, ma przynieść wymierne efekty, w postaci zapewnienia porządku i bezpieczeństwa publicznego, na administrowanym terenie. Instrumentem prawnym, określonym normatywnie, który zapewnia staroście realizację jego kompetencji jako organu administracji zespolonej w powiecie, jest zwierzchnictwo wobec tych służb. Nie jest to pochodna podległości.

Zwierzchnictwo starosty wobec służb, inspekcji i straży jest konstrukcją ściśle normatywną, wpisaną w układ różnych relacji wewnątrz organizacyjnych, a treścią jego są powiązania o charakterze funkcjonalnym i hierarchicznym, określonym na gruncie ustawy o samorządzie powiatowym .

Zgodnie z brzmieniem art. 35 ust. 3 ustawy o samorządzie powiatowym , starosta sprawując zwierzchnictwo wobec powiatowych służb, inspekcji i straży: 1) powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek (po uzgodnieniu z wojewodą), a także wykonuje wobec nich czynności w sprawach z zakresu prawa pracy, 2) zatwierdza programy ich działania, 3) uzgadnia wspólne działania tych jednostek na obszarze powiatu, 4) w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnymi działaniami tych jednostek, 5) zleca w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenie kontroli.

W literaturze przedmiotu zespolenie służb, inspekcji i straży z organem administracji ogólnej, opisuje się za pomocą czterech cech; zespolenia organizacyjnego, zespolenia osobowego, zespolenia kompetencyjnego oraz zespolenia finansowego (np. J. Dobkowski, Pozycja prawnoustrojowa służb, inspekcji i straży, Wolters Kluwer, Warszawa 2007). O zespoleniu organizacyjnym powiatowego inspektora sanitarnego przesądza dyspozycja art. 10 ust.1 pkt. 3 u.p.i.s. , w którym stwierdza się, że jest on organem rządowej administracji zespolonej w powiecie. Obszarem jego działania zwykle jest jeden powiat, choć ustawodawca dopuszcza kilka powiatów (art. 10 ust. 1 ust. 1a). Zespolenie osobowe wyraża brzmienie art. 11 ust. 3, gdzie ustawodawca stwierdza, że powiatowego inspektora sanitarnego i jego zastępcę powołuje i odwołuje starosta za zgodą państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Jeżeli obszar działania państwowego powiatowego inspektora sanitarnego obejmuje dwa lub więcej powiaty, to powołuje go i odwołuje, za zgodą państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, starosta powiatu, w którym państwowy powiatowy inspektor sanitarny ma siedzibę, po zasięgnięciu opinii pozostałych zainteresowanych starostów. Powołanie na to stanowisko następuje na okres 5 lat. Starosta może w każdym czasie odwołać państwowego powiatowego inspektora sanitarnego na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego lub państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, jeżeli przemawia za tym interes służby, a w szczególności, jeżeli działalność powiatowego inspektora sanitarnego lub podległej mu jednostki może zagrozić prawidłowemu wykonywaniu zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej, a zwłaszcza naruszyć bezpieczeństwo sanitarne na terenie właściwości danej jednostki.

Ustawa nie określa bliżej takich pojęć jak ,,powołanie” i ,,odwołanie”. W związku z tym, że państwowy powiatowy inspektor sanitarny wykonuje zadania przy pomocy podległej mu stacji sanitarno-epidemiologicznej, będącej zakładem opieki zdrowotnej, zatem to na gruncie tej ustawy należy analizować opisywaną problematykę. Według art. 44 ust. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej , z kierownikiem publicznego zakładu opieki zdrowotnej nawiązuje się stosunek pracy na podstawie powołania, umowy o pracę lub na podstawie umowy cywilnoprawnej. Z uwagi na tę regulację należy uznać, że jest to powołanie i odwołanie w znaczeniu, o jakim mowa w przepisach art. 68 i następnych ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j.Dz.U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), które nadają stosunkowi pracy na podstawie powołania określoną treść (por. wyrok z dnia 23 marca 2001 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, II S.A. 2257/00, także wyrok z 3 kwietnia 2001 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, II S.A. 2585/00).

W ramach zespolenia organizacyjnego starosta może zlecić w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenie kontroli PIS, w wymiarze zewnętrznym jak i wewnętrznym (art. 35 ust. 3 pkt. 5 ustawy o samorządzie powiatowym ). Szczególną formą zespolenia organizacyjnego jest obowiązek państwowego powiatowego inspektora sanitarnego przedstawiania przynajmniej raz w roku radzie powiatu informacji o stanie bezpieczeństwa sanitarnego powiatu (art. 12a ust.3 u.p.i.s. ). W związku z przedłożoną informacją, radzie powiatu służy prawo występowania, w drodze uchwały, z wnioskami o podjęcie działań przez właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej w celu zapewnienia należytego stanu bezpieczeństwa sanitarnego. Szczególne uprawnienie wobec inspektora sanitarnego w powiecie uzyskał organ wykonawczy gminy. W przypadkach bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa sanitarnego na terenie gminy, w szczególności zagrożenia życia lub zdrowia ludzi, wójt może wystąpić do właściwego powiatowego inspektora sanitarnego z wnioskiem o podjęcie działań zmierzających do usunięcia tego zagrożenia (art. 12a ust. 3b u.p.i.s. ). 

                                                   CZYTAJ DALEJ >>>

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz. U. z 2006 r., Nr 122, poz. 851 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)
Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2007 r., Nr 14, poz. 89 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, (t.j. Dz.U.z 2007 r., Nr 43,poz. 277 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej,(t.j. Dz.U. z 2009 r., Nr 178, poz. 1380 z póź. zm.)