Jaki system czasu pracy należy zastosować do kierowcy - pracownika samorządowego w oparciu o ustawę o pracownikach samorządowych i ustawę o czasie pracy kierowców?

Obecnie mamy zapis w regulaminie pracy: "Czasem pracy kierowcy jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy obejmującej wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego. W uzasadnionych przypadkach w stosunku do kierowców może być zastosowany równoważny czas pracy od poniedziałku do niedzieli (zgodnie z kartą drogową) do 12 godz., w tym maksymalny czas prowadzenia pojazdu wynosi 9 godz. w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym."

Czy jest on zgodny z ustawą o czasie pracy kierowców oraz o pracownikach samorządowych?

Odpowiedź

Definicja czasu pracy kierowcy zawarta w regulaminie mogłaby być bardziej rozbudowana. Można też w ogóle zrezygnować z definiowania czasu pracy kierowcy w regulaminie pracy. W regulaminie należy wyraźnie określić, na jakich stanowiskach pracy stosowany jest równoważny czas pracy. Należy też wskazać miesiące wchodzące w poszczególne okresy rozliczeniowe.

Do kierowcy (w tym pracownika samorządowego) w zakresie czasu pracy mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 92, poz. 879) - dalej u.c.p.k. Czasem pracy kierowcy jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, obejmujący wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, a w szczególności:
- prowadzenie pojazdu,
 - załadowywanie i rozładowywanie oraz nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem;
 - kontrolę i nadzór nad osobami wsiadającymi i wysiadającymi,
 - czynności spedycyjne;
 -  codzienną obsługę pojazdów i przyczep;
 - niezbędne formalności administracyjne (przykładowo czynnością administracyjną może być załatwianie formalności celnych czy z policją), 
 - inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy oraz
utrzymanie pojazdu w czystości (art. 6 ust. 1 u.c.p.k.).

Czasem pracy jest również czas poza przyjętym rozkładem czasu pracy, w którym kierowca pozostaje na stanowisku pracy kierowcy w gotowości do wykonywania pracy, w szczególności podczas oczekiwania na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas trwania nie jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego okresu (art. 6 ust. 2 u.c.p.k.).

Do czasu pracy kierowcy nie wlicza się:
- czasu dyżuru, jeżeli podczas dyżuru kierowca nie wykonywał pracy;
- nieusprawiedliwionych postojów w czasie prowadzenia pojazdu;
 - dobowego nieprzerwanego odpoczynku oraz
 -  lub 6–godzinnej przerwy w pracy dopuszczalnej w przerywanym czasie pracy.

Do kierowców zatrudnionych na podstawie umów o pracę może być stosowany równoważny system czasu pracy. Równoważenie wymiaru czasu pracy polega na tym, że w pewne dni dobowy wymiar czasu pracy może być wydłużony, a w inne skrócony. W ramach ustalonego okresu rozliczeniowego dobowe wymiary krótsze i dłuższe równoważą się wzajemnie, tak że przeciętny tygodniowy czas pracy nie przekracza 40 godzin. Równoważenie wymiaru czasu pracy może też polegać na wyznaczeniu pracownikom - w zamian za pracę w przedłużonym wymiarze - dodatkowych dni wolnych od pracy.

W przypadku kierowców zatrudnionych w transporcie drogowym dopuszczalne jest przedłużenie wymiaru czasu pracy do 10 godzin na dobę, a do pozostałych kierowców do 12 godzin na dobę (art. 15 ust. 1 u.c.p.k.). W równoważnym czasie pracy okres rozliczeniowy nie może być dłuższy niż miesiąc. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, okres rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 3 miesięcy. Przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych ustalony okres rozliczeniowy nie powinien przekraczać 4 miesięcy.

Równoważny czas pracy wprowadza się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy, albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy (art. 18 ust. 1 u.c.p.k.).

W regulaminie pracy w przedmiocie systemu pracy w równoważnym czasie pracy można określić:
 - do jakiej grupy pracowników system ten może być stosowany,
- czy praca w przedłużonym dobowym wymiarze ma być świadczona przez stałą liczbę godzin, czy też liczba godzin może być zróżnicowana,
 - sposób równoważenia przedłużonego wymiaru dobowego - czy tylko dniami wolnymi, czy też dniami wolnymi i skracaniem czasu pracy w niektóre dni,
- długość okresu rozliczeniowego.

Pracodawca powinien określić, które miesiące roku składają się na poszczególne okresy rozliczeniowe, w przeciwnym wypadku, w razie kontroli naraża się, że zostanie przyjęte, że pracownicy pracowali w miesięcznych okresach rozliczeniowych.