WSA odmówił stowarzyszeniu dopuszczenia do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania w przedmiocie przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Według wnioskodawcy, postępowanie prowadzone w przedmiocie przekształceń terenów zajętych pod garaże zawiera się w zakresie celów do realizacji których stowarzyszenie zostało powołane.
Sąd pierwszej instancji podniósł, iż z treści przedstawionego regulaminu stowarzyszenia nie wynika także aby udział w postępowaniu sądowo-administracyjnym wynikał z jego celów statutowych.
NSA rozpatrując skargę, przypomniał, iż organizacja społeczna może zgłosić swój udział w postępowaniu sądowym, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Każdy cel działania określony w statucie nadanym czy przyjętym zgodnie z obowiązującym prawem może uzasadniać wystąpienie z żądaniem dopuszczenia do postępowania sądowego, jeżeli przedmiot postępowania wkracza w zakres działań organizacji społecznej czy to ze względu na czynności postępowania, czy też ze względu na jego wynik. Celem wymienionym w statucie organizacji, uzasadniającym dopuszczenie organizacji społecznej do udziału w postępowaniu sądowym może być nie tylko obrona indywidualnych interesów i praw swoich członków, ale także na przykład propagowanie określonej działalności czy pewnych idei, ochrona wartości materialnych i niematerialnych, zapobieganie niekorzystnym zjawiskom społecznym lub ekonomicznym.
O istnieniu interesu prawnego przesądza norma prawa materialnego, natomiast od interesu prawnego należy odróżnić interes faktyczny, kiedy to dany podmiot jest wprawdzie bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, nie może jednak wskazać przepisu prawa powszechnie obowiązującego, który stanowiłby podstawę jego roszczenia i w konsekwencji uprawniał go do żądania stosownych czynności organu administracji. Interes prawny, aby mógł być zaspokojony przez administrację, musi być osobisty, własny, indywidualny, znajdujący swoją podstawę w przepisach prawa materialnego oraz potwierdzenie w okolicznościach faktycznych.
W opinii NSA sąd pierwszej instancji trafnie podniósł, że wniosek stowarzyszenia o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie zawiera argumentacji umożliwiającej jego uwzględnienie. Decydujące dla oceny takiego wniosku jest wykazanie, że sprawa dotyczy statutowej działalności organizacji społecznej oraz że za udziałem tym przemawia interes społeczny. Natomiast ze statutu wynika wprost, że działanie stowarzyszenia jest ograniczone i nie przewiduje reprezentowania przed sądami administracyjnymi. Z wniosku stowarzyszenia o dopuszczenie do udziału postępowaniu sądowo-administracyjnym wynika również, że chce ono występować w imieniu jego członków, a zatem jako ich pełnomocnik, zaś z istoty instytucji udziału organizacji społecznej w postępowaniu sądowo-administracyjnym wynika, że bierze ona udział w postępowaniu w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności, nie zaś w sprawie swoich członków, których interesu prawnego dotyczy sprawa.
Postanowienie NSA z 30 sierpnia 2011 r. (sygn. akt I OZ 609/11)